Đại biểu Lê Thu Hà (Lào Cai). Ảnh: H.Y

Đây là ý kiến đại biểu Lê Thu Hà (Lào Cai) trong phiên thảo luận tại Quốc hội về dự án Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt (ĐVHCKTĐB) Vân Đồn,ậtĐặckhuQuánhiềuưuđãithuếchonhữngngànhlợinhuậtỷ số kazakhstan Bắc Vân Phong và Phú Quốc. Tại phiên họp, đa số đại biểu tán thành sự cần thiết ban hành luật. Nhưng một số ý kiến đề nghị làm rõ chi phí, nguồn lực Nhà nước bỏ ra cũng như tính hợp lý của các ưu đãi thuế dành cho 3 đặc khu.

Làm rõ nguồn lực đầu tư từ ngân sách cho các đặc khu

Theo đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội), ước tính để đầu tư cho 3 đặc khu cần 1,5 triệu tỷ đồng. Mặc dù có huy động nguồn lực từ các thành phần khác để phát triển đặc khu, tuy nhiên với tính chất của cả 3 đặc khu về kinh tế, chính trị, thì sẽ có những công trình, dự án, hạng mục không thể thiếu vai trò của ngân sách nhà nước (NSNN). Vì vậy, cần thiết phải có phương án tài chính hợp lý mà trong đó ước tính Nhà nước đầu tư bao nhiêu. Đồng thời, theo nguyên tắc mọi khoản chi phải có trong dự toán thì các nội dung của luật phải được đặt trong tổng thể của Kế hoạch tài chính trung hạn, Kế hoạch đầu tư công trung hạn để đảm bảo tính khả thi.

Về chính sách thuế, mặc dù dự thảo đã có nhiều tiếp thu nhưng vẫn cần phải cân nhắc lại. Đại biểu trích dẫn báo cáo của Oxfarm cho biết, các chính sách ưu đãi thuế của Việt Nam trong nhiều năm qua chưa thực sự đem lại hiệu quả đích thực.

Còn theo Ngân hàng Thế giới, 85% nhà đầu tư khi được hỏi cho rằng vấn đề thuế chưa phải vấn đề quan trọng họ quan tâm. Do đó, đại biểu cho rằng phải rà soát lại các ưu đãi thuế trong bối cảnh nguồn lực có hạn.

Cụ thể, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai đề nghị bỏ quy định ưu đãi giảm thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với một số dịch vụ như kinh doanh casino, trò chơi điện tử, kinh doanh đặt cược… Mặc dù dự thảo tiếp thu đã sửa mức thuế ưu đãi là 15% so với 35% hiện hành, nhưng đại biểu cho rằng, vấn đề không phải là miễn giảm ít hay nhiều mà là bản chất của thuế. Thuế TTĐB có nhiệm vụ điều tiết tiêu dùng, định hướng tiêu dùng và chúng ta chỉ áp dụng theo lộ trình tăng thuế TTĐB. Nhiều nước trên thế giới khi áp dụng chính sách ưu đãi không áp dụng ưu đãi về thuế TTĐB. Vì vậy, để phù hợp bản chất thuế, nên bỏ quy định ưu đãi về thuế TTĐB.

Về thuế thu nhập cá nhân (TNCN), dự thảo quy định là miễn thuế TNCN trong 5 năm đầu và giảm 50% trong những năm sau. Đánh giá việc khuyến khích thuế TNCN là cần thiết, tuy nhiên, thuế TNCN về bản chất là khi có thu nhập thì bắt buộc phải chịu thuế. Nếu đặt ra miễn thuế TNCN thì chưa phù hợp và chỉ nên đặt mức giảm 50% thuế TNCN cho các đối tượng là nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia trình độ cao. Việc giao cho UBND cấp huyện xác định đối tượng miễn giảm thuế cũng chưa phù hợp mà ít nhất phải là văn bản cấp nghị định, thông tư.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị cân nhắc về quyền hạn trong thu hồi đất, trong quyết định các dự án nhóm A được trao cho chủ tịch đặc khu. Theo đại biểu, dự án nhóm A có nhiều tiêu chí quan trọng về môi trường, an ninh, chính trị… Hơn nữa, việc giao cho cá nhân chủ tịch đặc khu có quyền vừa lập dự án, thẩm định, phê duyệt dự án, ký kết dự án… (vốn trước đây được thực hiện bởi nhiều chủ thể) có thể khó đảm bảo tính khách quan, dễ gây thất thoát cho NSNN.

Ngược chiều chính sách?

Cùng quan điểm về làm rõ nguồn lực đầu tư cũng như chính sách ưu đãi thuế, đại biểu Lê Thu Hà (Lào Cai) cho rằng, dự thảo cần có số liệu về số thu ngân sách hiện tại và dự kiến, nguồn lực đầu tư, nguồn hỗ trợ dự kiến cần có từ ngân sách trung ương, ngân sách địa phương và cả nguồn ngân sách để lại cho các nhà đầu tư do thực hiện các ưu đãi về tài chính, thuế... Các phân tích về nguồn lực gắn với từng đặc khu sẽ làm đại biểu yên tâm hơn về tính khả thi, đại biểu nhận xét.

Về ưu đãi thuế, chia sẻ ý kiến đại biểu Lưu Mai, đại biểu Lê Thu Hà đề nghị cân nhắc ưu đãi thuế TTĐB 15% với dịch vụ casino, trò chơi có thưởng... vì đây là lĩnh vực có tỷ suất lợi nhuận rất lớn. Khác với thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế TTĐB tính trên doanh thu nên việc được ưu đãi 15 - 20% thuế suất là rất lớn so với mức giảm thuế TNDN.

Bên cạnh đó, việc miễn tiền thuê đất tối đa 30 năm, ưu đãi thuế TNDN ở mức 10% trong 30 năm cho các nhà đầu tư chiến lược, kể cả trong lĩnh vực bất động sản, nghỉ dưỡng, casino, các dự án kinh doanh trong lĩnh vực chịu thuế TTĐB… những lĩnh vực có tỷ suất lợi nhuận cao, thậm chí không thuộc lĩnh vực khuyến khích phát triển của đặc khu được đại biểu cho là quá lớn, cần được cân nhắc.

"Có quá nhiều ưu đãi thuế có thể làm mất đi tính công bằng, trung lập của chính sách thuế, lại áp dụng cho những lĩnh vực có tỷ suất lợi nhuận cao, không được khuyến khích sẽ khuyến khích nhà đầu tư kiếm lợi trong ngắn hạn mà không thu hút được nhà đầu tư có chất lượng, dài hạn, đồng thời phát sinh nhiều tiêu cực như lách luật, chuyển giá, trốn thuế, gây thất thu ngân sách, ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội" - đại biểu Lê Thu Hà nói.

Phân tích thêm, đại biểu cho rằng, dường như đang có sự "ngược chiều" chính sách đặt Luật Đặc khu bên cạnh các chính sách đặc thù cho TP. Hồ Chí Minh vừa được Quốc hội thông qua. Cơ chế đặc thù cho phép TP. Hồ Chí Minh tăng một số khoản thu, tăng nghĩa vụ của người nộp thuế với NSNN. Trong khi đó, cơ chế cho đặc khu lại miễn giảm tối đa các nghĩa vụ với NSNN. Nhìn từ góc độ này, TP. Hồ Chí Minh sẽ là một trong những địa bàn chịu tác động bất lợi của các chính sách đặc thù vào đặc khu.

Hoàng Yến

(责任编辑：World Cup)