Hiện trường một vụ đánh bom ở thủ đô Damascus

Hầu hết các kịch bản đều không mang lại ổn định cho khu vực cũng như làm hài lòng phương Tây, lực lượng đang hậu thuẫn cho một cuộc lật đổ Tổng thống Bashar al-Assad. Dưới đây là 4 kịch bản xếp theo thứ tự từ ít đến nhiều khả năng xảy ra nhất.

Kịch bản thứ nhất là chế độ Assad sẽ tìm cách đè bẹp quân nổi dậy. Nếu lực lượng nổi dậy không nhận được trợ giúp từ bên ngoài (trước hết là từ Arập Xêút, Thổ Nhĩ Kỳ sau đó là Mỹ và các đồng minh châu Âu), kịch bản này sẽ có khả năng xảy ra nhất. Được sự hậu thuẫn về tài chính và vũ khí từ các nước láng giềng cùng với sự bảo trợ mạnh mẽ trên mặt trận ngoại giao từ Mỹ và phương Tây, lực lượng nổi dậy đã ngày càng hăng hơn.

Bên cạnh đó, sự cai trị của gia đình nhà Assad cũng luôn trong thế mong manh, dựa vào một liên minh ngầm giữa những người Alawite với Thiên chúa giáo và các nhóm tôn giáo thiểu số. “Chính phủ của những người thiểu số” này phải đối mặt với nhiệm vụ vô cùng khó khăn là duy trì kiểm soát người Hồi giáo dòng Sunni chiếm đa số. Quyết định của Arập Xêút và Thổ Nhĩ Kỳ tài trợ và trang bị vũ khí cho những người anh em Sunni, lực lượng chủ yếu của “Quân đội Syria Tự do” (FSA), có thể làm cho chế độ do người Alawite cai trị khó có thể trụ vững.

Kịch bản thứ hai là quân nổi dậy lật đổ Tổng thống Assad và điều hành quá trình chuyển đổi hướng đến một Syria dân chủ, đa sắc tộc, đa tôn giáo. Đây là kịch bản được ưa chuộng nhất của Washington nhưng trên thực tế thì khó xảy ra. Dù FSA có thể chiếm ưu thế về quân sự nhưng để có được một hệ thống chính trị dân chủ thì phải là một chặng đường dài. Bản thân Syria không có được truyền thống dân chủ đúng nghĩa, quốc gia này lại có một nền kinh tế và một xã hội yếu kém. Một bất lợi nữa là tình trạng chia rẽ tôn giáo, sắc tộc diễn ra khá sâu sắc ở Syria. Việc kết hợp tất cả những nhân tố này khó có thể đưa Syria trở thành một quốc gia dân chủ như phương Tây mong muốn.

Kịch bản thứ ba là quân nổi dậy giành chiến thắng quyết định và lập nên một nhà nước độc đoán. Đáng lo ngại là nhân tố Hồi giáo cực đoan dường như đang giành ưu thế trong lực lượng nổi dậy và đã có dấu hiệu của sự trà trộn của các phần tử khủng bố al-Qaeda. Diễn biến này không làm ai ngạc nhiên khi Arập Xêút đóng vai trò là người bảo trợ lớn nhất cho lực lượng nổi dậy. Thậm chí nếu quân nổi dậy có thể chiếm và duy trì kiểm soát phần lớn đất nước, một Syria hậu Assad có thể giống một quốc gia Hồi giáo độc đoán hơn là dân chủ.

Kịch bản cuối cùng là Syria có thể bị chia rẽ thành nhiều khu vực theo sắc tộc và tôn giáo. Xét tính phức tạp về dân tộc và tôn giáo hiện nay của Syria, đây là kịch bản có khả năng xảy ra nhiều nhất. Lực lượng quân sự do người Alawite của ông Assad đang cho thấy có dấu hiệu cố gắng thiết lập một căn cứ cố thủ ở vùng phía Tây của đất nước.

Nếu không có sự can thiệp với quy mô lớn hơn của Mỹ và đồng minh, lực lượng này có thể có đủ sức mạnh để duy trì một vùng lãnh thổ tự trị tại đây. Tuy nhiên, đây mới chỉ là dấu hiệu đầu tiên chứ không phải cuối cùng của tiến trình chia tách Syria. Người Kurk ở Syria đã bắt đầu lập nên các điểm kiểm soát quân sự ở vùng lãnh thổ phía Đông Bắc, khu vực họ chiếm đông dân số nhất khiến cơ hội hình thành một khu tự trị người Kurk là hoàn toàn có thể.

Tất cả những kịch bản trên đều tác động tiêu cực đến ổn định của khu vực. Nếu chế độ của ông Assad tiếp tục có thể vẫn phải đối mặt với lực lượng nổi dậy do người Hồi giáo Sunni lãnh đạo. Ngược lại, một chiến thắng quyết định của người Sunni, dù có dẫn tới một Syria dân chủ hay độc đoán, cũng sẽ vấp phải các biện pháp chống phá từ Iran. Và một Syria bị chia tách sẽ là chiến trường của sự tranh giành ảnh hưởng của các cường quốc này.

Thu Thảo

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)