Công ty cổ phần Tập đoàn Đức Long Gia Lai (Mã CK: DLG) được thành lập vào tháng 9/1995,ốinợhàngnghìntỷđồngcủađạigiaphốnúbang xep hang tbn 2 tiền thân là Xí nghiệp Tự doanh Đức Long. Ban đầu, cũng như nhiều doanh nghiệp cùng thời, mảng kinh doanh chính của doanh nghiệp này tập trung vào gỗ và khoáng sản, với lợi thế sẵn có về nguyên liệu, cùng điều kiện tự nhiên phù hợp tại vùng Tây Nguyên.

Sau khi chuyển sang mô hình công ty cổ phần, Đức Long Gia Lai rẽ hướng sang một loạt lĩnh vực mới thông qua hệ thống các công ty con, từ đầu tư thủy điện, trồng cao su, buôn bán linh kiện điện tử, cho tới kinh doanh bất động sản. Việc chuyển hướng đầu tư giúp doanh thu và lợi nhuận của DLG gia tăng theo cấp số nhân, nhưng mở rộng quá nhanh cũng khiến cấu trúc tài chính của công ty này trở nên yếu hơn, khi dựa nhiều vào đòn bẩy tài chính.

Khốinợ nghìn tỷ đồng

Đầu năm nay, DLG đặt mục tiêu doanh thu 2.500 tỷ và lợi nhuận 80 tỷ đồng – con số tương đương với giai đoạn đỉnh cao cách đây hơn 5 năm. Tham vọng lớn là vậy, nhưng sau nửa đầu năm, số liệu tài chính của DLG đang cho thấy một bức tranh hoàn toàn trái ngược.

Công ty ghi nhận doanh thu 6 tháng chỉ hơn 800 tỷ đồng, giảm 45% so với cùng kỳ. Lỗ ròng ghi nhận con số kỷ lục hơn 260 tỷ đồng. Nguyên nhân chính là do chi phí dự phòng nợ phải thu khó đòi và chi phí lãi vay ngốn hết phần lợi nhuận từ kinh doanh.

Đặc thù hoạt động mang yếu tố chính là thương mại nên biên lợi nhuận gộp từ kinh doanh của DLG ở mức thấp, chỉ loanh quanh ngưỡng 15-16%. Lợi nhuận gộp nửa đầu năm chỉ hơn 145 tỷ đồng. Chưa tính tới các khoản chi phí hoạt động khác, chỉ riêng lãi vay gần 190 tỷ đã cao hơn con số này.

Nói cách khác, lợi nhuận từ kinh doanh của DLG không đủ để trả lãi vay từ số nợ hiện có, chưa tính tới việc trang trải chi phí hoạt động.

Đến cuối quý II, tổng nợ vay của Đức Long Gia Lai là hơn 3.700 tỷ đồng, chiếm hơn 40% tổng nguồn vốn. Chỉ riêng từ giai đoạn 2015 đến nay, quy mô nợ phải trả của công ty này đã tăng gấp 4 lần. Tuy nhiên, một vấn đề là việc nợ vay cao lại không đi trực tiếp vào hoạt động kinh doanh mà một lượng vốn lớn của DLG bị chiếm dụng qua các khoản phải thu.

Đối ứng bên phần tài sản, các khoản phải thu ngắn và dài hạn của DLG cũng xấp xỉ 3.700 tỷ đồng. Riêng quý II công ty đã ghi nhận một khoản chi phí bất thường là dự phòng các khoản phải thu khó đòi gần 170 tỷ đồng. Nhiều giao dịch nội bộ với nhân viên, các doanh nghiệp đối tác của DLG bị chuyển sang dạng nợ xấu do không có khả năng thu hồi.

Trong báo cáo hợp nhất kiếm toán bán niên, chính đơn vị kiểm toán cũng cảnh báo về việc Đức Long Gia Lai cho một số tổ chức và cá nhân vay gần 2.500 tỷ đồng, chiếm gần 30% tổng tài sản nhưng các khoản vay này không có tài sản đảm bảo.

Cũng tại báo cáo này, đơn vị kiểm toán nhấn mạnh đến khả năng hoạt động của DLG khi cho biết công ty chưa thanh toán cho hầu hết các khoản nợ vay đã đến hạn, đặc biệt là nợ vay ngân hàng, tổ chức, cá nhân và nợ trái phiếu đến hạn trả.

Kết quả này cũng là lý do cổ phiếu DLG trên sàn chứng khoán chỉ một chiều đi xuống. Doanh nghiệp từng được ví như "đại gia phố núi", xếp cùng Hoàng Anh Gia Laivà Quốc Cường Gia Lai, hiện có thị giá cổ phiếu chưa tới 2.000 đồng. Vốn hóa thị trường chỉ vỏn vẹn hơn 400 tỷ, so với quy mô tài sản hơn 8.300 tỷ đồng.

Mảng bất động sản từng là kỳ vọng lớn nhưng không mấy suôn sẻ

Trong quá khứ, có những thời điểm lĩnh vực bất động sản này trở thành hy vọng lớn, là đòn bẩy mạnh cho DLG. Tuy nhiên, quá trình triển khai lại gặp không ít biến cố. 

Vạn Gia Long có thể là cái tên gợi nhớ đến biến cố tại loạt dự án bất động sản liên quan đến Đức Long Gia Lai.

Giữa năm 2016, Công ty cổ phần Đầu tư và Kinh doanh Bất động sản Đức Long Gia Lai (công ty con của DLG) đã ký hợp đồng đầu tư (thời hạn 3 năm), góp vốn cùng Vạn Gia Long thực hiện dự án Căn hộ cao cấp Sunshine Apartment tại Quận 7, TP HCM.

Dự án này do Vạn Gia Long làm chủ đầu tư, sau được biết tới với các tên gọi Dragon Court hay phổ biến hơn là Đức Long Golden Land. Đến cuối quý II/2020, DLG vẫn ghi nhận khoản phải thu 300 tỷ đồng với Vạn Gia Long để triển khai dự án này.

Tuy nhiên, Thanh tra TP HCM từng xác định nhiều sai phạm, liên quan đến việc bồi thường, chủ đầu tư kinh doanh chưa đủ điều kiện, đặc biệt với nội dung phần đất công tại dự án "biến mất", chuyển nhượng gây thất thoát cho Nhà nước. Cuối năm 2018, Phó chủ tịch UBND TP HCM Trần Vĩnh Tuyến đã yêu cầu xử lý các sai phạm tại dự án Đức Long Golden Land.

Không chỉ Đức Long Golden Land, DLG còn vướng nhiều vấn đề tại một số dự án bất động sản khác như Đức Long Newland hay Western Park.