Phóng viên Báo Hải quan phỏng vấn chuyên gia Nhật Bản bên lề Hội nghị về Luật Hải quan. Ảnh: Phượng diễm

Tạo diễn đàn tuyên truyền Luật

Năm 2010,êmtiếngnóiđồngthuậntrongxâydựngchínhsábdkq mexico trước xu thế phát triển mạnh mẽ về kinh tế - xã hội, Việt Nam là thành viên của nhiều Liên minh thuế quan và là mắt xích quan trọng của chuỗi cung ứng thương mại quốc tế, tham dự ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới… Lãnh đạo Tổng cục Hải quan xác định, cần phải sửa đổi Luật Hải quan bởi Luật hiện hành đã bộc lộ một số bất cập, hạn chế, cần được bổ sung, hoàn thiện để phù hợp với điều kiện, xu thế phát triển của đất nước.

Vì vậy, ban soạn thảo Luật Hải quan (sửa đổi) bao gồm những CBCC có kinh nghiệm lâu năm trong ngành đã nhanh chóng được thành lập. Bản thân tôi, là phóng viên được phân công tuyên truyền về công tác xây dựng Luật Hải quan cũng bị cuốn theo guồng quay của công việc soạn thảo Luật.

Với mục tiêu đổi mới toàn bộ hoạt động hải quan để tạo điều kiện áp dụng quản lý hải quan hiện đại phù hợp với thông lệ quốc tế, góp phần bảo vệ lợi ích chủ quyền và an ninh quốc gia, góp phần thu hút đầu tư nước ngoài và nâng cao sức cạnh tranh trong nước và quốc tế của các DN, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế... đã đặt ra cho những nhà làm Luật một áp lực vô cùng to lớn. Cần phải thay đổi những gì? Xuất phát điểm từ đâu? Vấn đề nào là trọng tâm?... đó là những câu hỏi mà các thành viên của ban soạn thảo Luật luôn tự đặt ra và tập trung, đánh giá, nghiên cứu. Mặc dù không phải là thành viên chính thức của ban soạn thảo, tuy nhiên để nắm bắt những vấn đề cần triển khai khi xây dựng Luật, ngay từ những buổi họp đầu tiên phóng viên đã phải có mặt, không chỉ để đưa tin đơn thuần mà để từ đó xây dựng kế hoạch chi tiết tuyên truyền Luật thật hiệu quả. Bởi đây vốn dĩ là những chính sách khô cứng, lại là một Luật chuyên ngành, việc tuyên truyền vừa phải chính xác, vừa phải thu hút bạn đọc là một việc không đơn giản.

Rồi đến những buổi khảo sát thực tế, gặp gỡ trực tiếp những cán bộ Hải quan làm việc tại cửa khẩu đường bộ, sân bay, cảng biển, những khu công nghiệp… để đánh giá những tác động của Luật hiện hành với hoạt động thực tiễn hải quan. Lúc này, với vai trò phóng viên, vừa đưa tin, ghi lại những hình ảnh tư liệu, đồng thời nêu những tiếng nói từ thực tế góp phần vào công tác sửa Luật. Đây là một khâu khá quan trọng để tạo được sự đồng thuận trong bước đầu sửa Luật.

Và tới giai đoạn biến những ý tưởng, mục đích, định hướng từ thực tế vào trong những câu chữ của Luật, có thể nói, giai đoạn này, các thành viên ban soạn thảo dường như ăn, ngủ cùng dự án Luật.... mỗi ngày làm việc là triền miên những buổi họp. Phóng viên tuyên truyền Luật cũng bị cuốn theo lịch họp dày đặc đó. Phóng viên tham dự các buổi họp một cách lặng lẽ, ghi lại những nội dung còn băn khoăn, những ý kiến còn tranh cãi... vừa để trang bị thêm kiến thức nghiệp vụ cho mình, lại vừa xây dựng tư liệu cho bản thân để phục vụ cho những bài viết sau này.

Có những buổi họp không khí căng ra như dây đàn, dường như ai cũng muốn bảo vệ quan điểm của mình. Có những buổi họp chóng vánh vì đạt được ý kiến thống nhất cao. Nhưng có những buổi họp dường như ai cũng trầm ngâm để tự mỗi người tìm ra những giải pháp của riêng mình cho vướng mắc chung... Có tham dự những cuộc họp này mới cảm nhận được hết được sự vui buồn, căng thẳng lẫn lộn và hơn cả đó là trách nhiệm với công việc, trách nhiệm với nhiệm vụ cải cách đổi mới của ngành Hải quan, của nền kinh tế, của đất nước của những người làm Luật. Nhưng có lẽ, khó khăn nhất vẫn là việc bảo vệ những nội dung mà ban soạn thảo đã kỳ công xây dựng. Có chứng kiến những buổi “thương thảo” với các cơ quan chức năng khác về những nội dung liên quan mới thấy rõ những nhà làm Luật còn là những nhà hùng biện, nhà ngoại giao…

Nếu có hình ảnh so sánh nào về phóng viên tuyên truyền Luật thì đó chính là hình ảnh “người thư ký cần mẫn”. Bởi có xâu chuỗi các bài viết, những tin tức đã đưa về hoạt động xây dựng Luật Hải quan 2014 mới thấy hết được bức tranh toàn cảnh về công việc, tiến trình xây dựng Luật mà ban soạn thảo đã làm. Nhiều bài phản ánh như tường thuật lại chi tiết những trao đổi, tranh luận. Tuy nhiên, phóng viên Báo Hải quan không chỉ dừng lại như là người thư ký, mà còn là một cầu nối, tạo lập diễn đàn để góp phần tạo nên những tiếng nói đồng thuận vào những nội dung được sửa đổi trong Luật Hải quan 2014.

Vất vả nhất có lẽ là việc tạo dựng diễn đàn trao đổi về các nội dung sẽ được sửa đổi trong Luật Hải quan 2014. Lúc này, phóng viên vừa là người tổng hợp, lại vừa là người phân tích. Mỗi vấn đề đưa ra, bên cạnh việc phân tích điểm cũ, điểm mới, đánh giá lợi ích khi thay đổi thì phóng viên còn phải tạo diễn đàn trao đổi với những đối tượng liên quan như: Hải quan các địa phương - đối tượng sẽ thực thi chính sách, cộng đồng DN- đối tượng sẽ chịu tác động của chính sách và các chuyên gia, nhà quản lý... để nhằm đưa ra được cái nhìn đa chiều về nội dung sẽ được sửa đổi trong Luật. Cách làm này đã mang lại hiệu quả cao trong công tác tuyên truyền Luật. Diễn đàn đã được ban soạn thảo, cũng như lãnh đạo Tổng cục đánh giá cao.

Và rồi, sau gần 3 năm tập trung trí tuệ tập thể, dự án Luật Hải quan (sửa đổi) đã được trình tại kỳ họp Quốc hội thứ 6 khóa XIII với đa số ý kiến đại biểu tán thành. Ngày 23-6-2014 đã đánh dấu một mốc quan trọng trong quá trình phát triển của ngành Hải quan, với số phiếu tán thành cao (91,16%/92% đại biểu tham dự) Luật Hải quan 2014 đã được Quốc hội Khóa 13 thông qua. Đây là bộ Luật đầu tiên được Quốc hội thông qua sau khi có Hiến pháp 2013. Đây là thành quả của sự nỗ lực của cả một tập thể, trong đó có đóng góp không nhỏ của công tác truyên truyền để tăng thêm tiếng nói đồng thuận trong quá trình xây dựng Luật của Báo Hải quan.

Không chỉ dừng lại tại đó, tiếp tục chặng đường đưa Luật vào cuộc sống, phóng viên lại ”lăn lộn” với những Nghị định, Thông tư hướng dẫn Luật, lại tiếp tục với những diễn đàn để nhằm đưa được những tiếng nói đồng thuận vào những văn bản hướng dẫn Luật...

Kênh phản biện chính sách hữu hiệu

Bên cạnh công tác tuyên truyền xây dựng chính sách pháp luật, với thế mạnh là nguồn tin từ lĩnh vực Hải quan, ngoài chức năng hỗ trợ DN và người dân trong hoạt động XNK và đầu tư, tra cứu thông tin văn bản, pháp luật, hỏi đáp trực tuyến... Báo Hải quan còn là kho dữ liệu phong phú, đăng tải những bài viết chuyên sâu, những phân tích của các chuyên gia về vấn đề chính sách mặt hàng hay những bất cập trong chính sách hiện hành. Đặc biệt, Báo Hải quan còn là kênh thông tin chính xác nhất phản ánh những bất cập, vướng mắc từ thực tế hoạt động của DN tới các đơn vị chức năng trong ngành Hải quan. Phóng viên Báo Hải quan không ít lần phải trực tiếp mang phản ánh của DN tới gặp những nhà quản lý chính sách để tìm ra lời giải đáp.

Trong loạt bài về việc áp thuế đối với mặt hàng dăm gỗ XK theo Biểu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu năm 2012, Báo Hải quan đã thêm một lần nữa trở thành cầu nối giữa chính sách và thực tế. Sau những phản ánh trên Báo Hải quan, Tổng cục Hải quan đã có công văn hướng dẫn Hải quan các tỉnh, thành phố thực hiện thống nhất việc phân loại mặt hàng này. Không chỉ thế, ngay sau đó, Bộ Tài chính đã có quyết định đính chính mã hàng hóa và mô tả hàng hóa của nhóm hàng này.

Tiếp theo là những loạt bài phản ánh về tình trạng gian lận NK đối với mặt hàng thép không gỉ cũng đã được phóng viên tìm hiểu, trao đổi trực tiếp để đưa đến bạn đọc những thông tin chính xác nhất. Từ những thông tin phản ánh trên Báo Hải quan, Tổng cục Hải quan đã có văn bản đề nghị Hải quan các tỉnh, thành phố kiểm tra, rà soát việc phân loại, xác định mã số, mức thuế của sản phẩm thép không gỉ được Báo Hải quan phản ánh...

Những nỗ lực trong việc tuyên truyền chính sách, phản ánh những bất cập trong chính sách, hay như tạo thêm đồng thuận cho những chính sách mới trên Báo Hải quan đã nhận được những phản hồi rất tích cực của cộng đồng DN, Hải quan các tỉnh, thành phố và cả lãnh đạo Tổng cục Hải quan. Có lẽ, với Báo Hải quan thì việc tuyên truyền về những chính sách phát luật về Hải quan là công việc không bao giờ kết thúc. Và với những phóng viên viết về chính sách pháp luật như chúng tôi cũng sẽ luôn phải tự trau dồi thêm kiến thức để làm hay hơn nữa mảng theo dõi vốn dĩ khá ”khô khan” của mình.

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)