Cơ chế thành viên tạo lập thị trường kỳ vọng sẽ nâng cao thanh khoản cho thị trường cổ phiếu HNX.

Kỳ vọng khi được nhiều thành viên tham gia,ơchếtạolậpthịtrườngVừalàmvừahoànthiệbảng xếp hạng giải vô địch na uy cơ chế này sẽ thúc đẩy thanh khoản trên thị trường cổ phiếu của HNX, đồng thời tạo thêm điều kiện cho các doanh nghiệp thu hút vốn đầu tư.

Quyền lợi và nghĩa vụ song hành

Theo Quy chế của HNX ban hành, các công ty chứng khoán, ngân hàng giám sát, thành viên lập quỹ có thể đăng ký tham gia thực hiện hoạt động tạo lập thị trường. Tổ chức phát hành có thể chỉ định một hoặc một số tổ chức tạo lập thị trường cho cổ phiếu của mình.

Quy chế quy định để làm thành viên tạo lập thị trường của HNX, các tổ chức này phải đáp ứng các điều kiện hoạt động của một thành viên giao dịch và thành viên lưu ký, đáp ứng các chỉ tiêu an toàn tài chính như giới hạn tỷ lệ lỗ lũy kế không quá 50% vốn điều lệ, tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu không vượt quá 3 lần, vốn chủ sở hữu không thấp hơn mức vốn pháp định, tỷ lệ vốn khả dụng đạt tối thiểu 220% liên tục trong 12 tháng gần nhất...

Ngoài ra, các ngân hàng giám sát, thành viên lập quỹ muốn đăng ký làm thành viên tạo lập thị trường đối với chứng chỉ quỹ ETF phải được công ty quản lý quỹ lựa chọn làm tổ chức tạo lập thị trường cho quỹ ETF. Việc xét duyệt tư cách thành viên tạo lập thị trường được thực hiện trên việc xem xét hồ sơ, không thực hiện kiểm tra cơ sở vật chất.

Đại diện lãnh đạo HNX cho biết, tham gia tạo lập thị trường các thành viên tạo lập có quyền thực hiện các giao dịch cùng mua, cùng bán loại chứng khoán đã đăng ký tạo lập thị trường; được hưởng ưu đãi giảm 50% giá dịch vụ của Sở. Tuy nhiên, quyền lợi sẽ đi kèm với nghĩa vụ nếu thành viên nào muốn làm nhà tạo lập thị trường. Theo đó, các thành viên tạo lập thị trường cũng phải duy trì các điều kiện làm thành viên tạo lập thị trường; có tối thiểu 2 nhân viên thực hiện hoạt động tạo lập thị trường đáp ứng các tiêu chuẩn theo quy định, và không được đồng thời thực hiện nghiệp vụ môi giới chứng khoán; có quy trình giao dịch, quy trình quản lý rủi ro liên quan đến hoạt động tạo lập thị trường; và có nghĩa vụ tuân thủ quy định về nghĩa vụ yết giá.

Cụ thể hơn, việc yết giá các giao dịch tạo lập thị trường được thực hiện trong phiên khớp lệnh liên tục và chỉ sử dụng lệnh giới hạn. Thành viên tạo lập thị trường phải thực hiện nghĩa vụ yết giá hai chiều (cả giá mua và bán) trong vòng 10 phút kể từ khi chứng khoán đăng ký tạo lập thị trường không có lệnh mua và lệnh bán, hoặc chỉ có lệnh mua/bán mà không có lệnh bán/mua đối ứng, hoặc tỷ lệ chênh lệch giá của chứng khoán tạo lập thị trường vượt quá giới hạn tỷ lệ chênh lệch giá theo quy định.

Mặt khác, việc yết giá tạo lập thị trường phải đảm bảo tỷ lệ chênh lệch giá chào mua và giá chào bán không vượt quá 5% giá chào mua tốt nhất, đảm bảo các thỏa thuận về thời gian tồn tại lệnh, tổng thời gian yết giá, khối lượng thực hiện… Khối lượng tối thiểu của lệnh tạo lập thị trường là 500 cổ phiếu hoặc chứng chỉ quỹ.

Chờ sự nhiệt tình của các thành viên thị trường

Nhiều ý kiến cho rằng, việc hình thành các thành viên tạo lập thị trường sẽ mang lại những bước phát triển mới cho thị trường chứng khoán Việt Nam, thanh khoản kỳ vọng được cải thiện, từ đó thu hút thêm các dòng vốn đa dạng đến với thị trường.

Tuy nhiên, vì đây là một chính sách mới trên thị trường, nên Quy chế thành viên tạo lập thị trường cổ phiếu tại sàn HNX vẫn đang chờ sự nhiệt tình của các thành viên thị trường. Thông tin từ HNX cho biết, sau một tháng ban hành Quy chế thành viên tạo lập thị trường (ngày 29/5/2017), HNX đã tổ chức một buổi tập huấn đầu tiên dành riêng cho công ty chứng khoán (CTCK) về quy định mới này. Quy chế được ban hành dựa trên quy định tại Thông tư 203/2015/TT-BTC trước đó đã cho phép các công ty chứng khoán được thực hiện nghiệp vụ tạo lập thị trường. Tuy nhiên, quy chế cho phép tạo lập thị trường trên HNX được thực hiện đối với các cổ phiếu niêm yết, đăng ký giao dịch và chứng chỉ quỹ ETF niêm yết tại HNX. Việc tạo lập thị trường đối với chứng khoán phái sinh được quy định tại Quy chế thành viên thị trường chứng khoán phái sinh tại HNX.

Theo đại diện HNX, trong số 30 công ty chứng khoán (CTCK) đáp ứng đủ điều kiện tham gia thì hiện mới có 2 công ty là có ngỏ ý quan tâm một cách sâu sắc hơn về thủ tục. Hai CTCK có quan tâm nhiều hơn về thủ tục hồ sơ làm nhà tạo lập thị trường và sẵn sàng tham gia là VNDS và MBS.

Tuy nhiên, “để có thể dự báo chính xác bao giờ có được nhà tạo lập thị trường cổ phiếu đầu tiên thì không chỉ phụ thuộc vào CTCK, mà còn tùy thuộc vào doanh nghiệp niêm yết - đối tác của CTCK trong các hoạt động tạo lập thị trường. Song đến thời điểm này, HNX cũng chưa có khảo sát nào liên quan đến việc quan tâm và sẵn sàng của khối doanh nghiệp đối với nghiệp vụ này. Vì đây là nghiệp vụ mới, nhưng HNX sẽ quyết tâm triển khai, vừa làm vừa tập dượt, vừa điều chỉnh để hoàn thiện dần”, đại diện HNX nói.

Ở nhiều thị trường trên thế giới, việc hình thành nhà tạo lập thị trường không còn là chuyện hiếm, bởi lợi ích mang lại cho thị trường khá lớn. Do đó, để cơ chế này sớm đi vào thực tiễn, bên cạnh nỗ lực của HNX hay cơ quan quản lý, thì vấn đề còn lại thuộc về sự “nhiệt tình”, dám thử thách, mạnh dạn từ các CTCK thành viên và doanh nghiệp niêm yết.

Duy Thái

(责任编辑：Cúp C2)