Câu chuyện về trà giữa chúng tôi và TS. Nhị trong không gian trà thất nhỏ ở Thành nội được chị lập cách đây 5 năm nối dài không dứt.

Trong tiết trời se lạnh,ảilòngtràViệkết quả giải úc chủ nhân trà thất tiếp chúng tôi bằng tuần trà tự tay chị bày. Đón chén mời thoảng hương, nhấp một ngụm trà, nghe vị dịu của sen hồ Tịnh vương vấn. Phảng phất cả khí trời trong búp chè shan tuyết cổ thụ vùng Lũng Phìn...

TS.Trần Thị Thanh Nhị giới thiệu kỹ năng hành trà

Nhắc đến Lũng Phìn, TS. Nhị cho chúng tôi xem những tư liệu chị ghi lại trong những lần lặn lội lên Hà Giang tìm trà. Có những chuyến đi dài ngày, chị cùng ăn, cùng ở với người dân làm trà ở Lũng Phìn, để hiểu tâm tính những cây chè cổ thụ và học bí quyết làm trà của người Mèo ở thủ phủ trà vùng Tây Bắc.  

Theo TS. Nhị, chè shan tuyết mọc trên cao nguyên đá Đồng Văn ở Lũng Phìn chỉ được thu hái 2-3 lần trong một năm. Để có nguyên liệu tốt, phải đến tận nơi, đặt hàng từ năm trước cho người dân tại bản. “Mình đã đi nhiều, nhưng khắp vùng chè Tây Bắc, từ Lũng Phìn của Hà Giang đến Tà Xùa của người Dao Đỏ ở Sơn La..., duy nhất chỉ có chè shan tuyết được sao thủ công bằng lõi ngô, thân và lá cây ngô. Mùi khói ngô ám nhẹ vào trà làm cho chè của người Mèo ở Lũng Phìn có hương vị đặc biệt", người nghệ nhân trẻ tâm đắc, khi nói về một trong những sự tinh túy của trà Việt khiến chị say lòng.

Để trở thành 1 trong 3 nghệ nhân trẻ của Việt Nam được chọn tham gia cuộc thi pha chế trà thế giới năm 2020, tháng 9 vừa qua, TS. Nhị đã có dịp thử sức tại Cuộc thi pha chế trà Việt Nam năm 2019 (Tea Masters Cup Viet Nam 2019) tổ chức ở Hà Giang. Vượt qua gần 20 nghệ nhân trong cả nước, chị giành giải nhất phần thi “Trà và đồ ăn kèm”.

Chị đã mang đến cuộc thi một đặc sản trà của Huế, với nguyên liệu chè xanh vùng Tây Bắc ướp hoa mộc. Về lý do chọn trà hoa mộc của Huế để dự thi, TS. Nhị cho hay, hoa mộc là một trong những loài hoa đặc trưng của Huế, thường được trồng trong các phủ, đệ xưa. Đến nay, chị đã phục tráng thành công nhiều loại trà ướp hoa. Mỗi thức trà có một hương vị đặc biệt. Như trà shan tuyết vùng Lũng Phìn ướp hoa sen hồ Tịnh cho vị thanh khiết. Trà vùng Tà Xùa ướp sen tây Hồ của Hà Nội cho hương nồng say... Nhưng trà xanh Tây Bắc ướp hoa mộc lại cho hương vị đặc biệt. Am tường về trà và có khả năng "thẩm thấu" đặc biệt về hương, TS. Nhị thú nhận, chị đã bị mê hoặc bởi hương vị quý phái, khó diễn tả bằng lời, vương vấn trong từng chén trà ướp hoa mộc của Huế.

Về cuộc thi pha chế trà quốc tế sắp tới, TS. Nhị không giấu được niềm vui. Với chị, đây là cơ hội để quảng bá, giới thiệu sự tinh túy của trà Việt. “Cuộc thi sẽ có sự tham gia của nhiều cường quốc về trà. Hy vọng sự tinh tế trong nguyên liệu, cách thức pha chế, văn hóa thưởng trà của Huế sẽ tạo được sự khác biệt”, TS. Nhị bày tỏ.

Chị tiết lộ, sẽ mang đến cuộc thi sản phẩm trà ướp hoa mộc của Huế theo kỹ thuật “luyện hương” mà chị đã dày công tìm tòi, sáng tạo. Không chỉ là sự tinh khiết của trà sạch Tây Bắc, ủ trong từng búp trà còn là sự sâu nặng của giá trị văn hóa.

Tái hiện đặc sản trà xanh Tây Bắc ướp sen hồ Tịnh

Để giữ được hương hoa trong mỗi chén trà, những búp trà xanh còn phải trải qua sự kỳ công của kỹ nghệ ướp, sấy. Từng lớp trà mỏng được ướp hoa. Tùy theo mùa mà thời gian ủ nhanh hay chậm. Khi hương vừa kịp ngấm thì sấy trà trên hơi nóng của chiếc mâm đồng đặt trên nồi nước đun sôi. Mỗi mẻ trà ướp hoa có khi phải qua 7 lần ướp sấy với thời gian cả tháng trời để thấu hương, đạt độ. Đó cũng là bí quyết, sự tinh túy làm nên giá trị đặc biệt của trà Việt.

Về những dự định sắp tới, TS. Nhị cho hay, chị đang ấp ủ ước mơ sẽ thành lập một trà viện ở Huế, dành cho những ai muốn khám phá văn hóa trà Việt. “Dù không phải là nơi trồng chè, sản xuất chè nổi tiếng nhưng Huế là vùng đất đã hình thành nên thú ẩm trà kỳ công, tao nhã cùng không gian truyền thống cổ kính và lối sống chậm còn lưu giữ. Cùng với áo dài, tiếng dạ thưa, trà Huế là một đặc sản văn hóa-du lịch. Nếu gầy dựng và phát triển thương hiệu cho trà Huế, sẽ có thêm những điểm đến thú vị”, TS. Nhị bộc bạch.

Giữ và mang hương vị trà Việt đi xa là ước mơ lớn mà TS. Nhị ấp ủ với tình yêu đặc biệt từ bé, khi cùng ông ngoại thưởng trà mỗi ngày trong khu vườn đầy hoa ở làng quê Đức Ninh (Quảng Bình). Khu vườn vốn là tịnh thất thừa kế từ cụ Phạm Xứng, một vị quan triều Nguyễn dưới thời Đồng Khánh.

“Ông đặc biệt yêu hoa. Mỗi sáng ra vườn chăm cây, ông nâng niu từng chiếc lá. Khu vườn rất rộng và được trồng rất nhiều hoa. Sau mỗi lần làm vườn, ông thường pha một ấm trà cùng hoa tươi trong vườn. Hai ông cháu cùng đối ẩm...”, TS. Nhị hồi nhớ, về lý do vì sao, một  tiến sĩ văn chương như chị lại đặt chân vào lãnh địa trà, với không ít công sức và tâm huyết níu giữ một giá trị văn hóa truyền thống xưa cũ...

Kim Oanh

(责任编辑：La liga)