Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực đầu tư xây dựng. Ảnh: Quang Hiếu.

12 Luật và 20.000 tiêu chuẩn

Mục tiêu của hội nghị là giúp nhận diện rõ những khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, từ đó giúp Chính phủ, các bộ, ngành đề ra những giải pháp khắc phục có hiệu quả, phát triển bền vững hoạt động đầu tư xây dựng - một trong những lĩnh vực sản xuất quan trọng nhất của nền kinh tế.

Theo Bộ Xây dựng, hoạt động đầu tư xây dựng có phạm vi rất rộng, phức tạp, có đặc thù riêng và cần có sự kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo an toàn công trình, tính mạng và tài sản của người dân, bảo đảm hiệu quả quản lý sử dụng vốn, chống lãng phí, thất thoát.

Vì vậy, đến thời điểm này các hoạt động đầu tư xây dựng chịu sự điều chỉnh của khoảng 12 Luật khác nhau và rất nhiều Nghị định, Nghị quyết của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Thông tư hướng dẫn các Bộ, ngành và hơn 20.000 tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật từ khâu xác định chủ trương đầu tư, nhu cầu vốn đầu tư, chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư xây dựng và kết thúc đầu tư xây dựng đưa dự án vào vận hành khai thác.

Trong giai đoạn vừa qua, hệ thống pháp luật trong đầu tư xây dựng đã ngày càng được hoàn thiện góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, thuận lợi, chất lượng công trình được nâng cao. Nhiều khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách có liên quan đến đầu tư xây dựng đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tháo gỡ.

Tuy nhiên, theo Bộ Xây dựng, vẫn còn nhiều vướng mắc, khó khăn cần được tiếp tục đánh giá và có giải pháp tháo gỡ. Liên quan đến các khó khăn, vướng mắc liên quan đến thể chế, quy định pháp luật, Bộ Xây dựng cho biết những khó khăn, vướng mắc này tồn tại ở tất cả các giai đoạn, từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư, Giai đoạn thực hiện dự án, giai đoạn kết thúc xây dựng đưa dự án vào vận hành khai thác và những bất cập trong thực hiện các dự án đầu tư thực hiện theo hình thức đối tác công tư PPP.

Trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, Bộ Xây dựng cho biết có nhiều vướng mắc liên quan đến Luật đầu tư, Luật đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Xây dựng.

Đơn cử, trên thực tế, nhiều dự án đầu tư tại địa bàn có di tích quốc gia đặc biệt có quy mô nhỏ, kỹ thuật đơn giản vẫn phải trình Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư vì loại dự án này được xếp vào dự án nhóm A (quy định tại điểm a, b và c khoản 1 Điều 8 Luật Đầu tư công) dẫn tới phát sinh thủ tục hành chính, qua nhiều cấp quản lý, mất nhiều thời gian để chuẩn bị và thực hiện.

Mặt khác, quy định dự án đầu tư tại các địa bàn đặc biệt quan trọng đối với quốc gia về quốc phòng, an ninh là dự án nhóm A cũng gặp khó khăn do rất khó xác định địa bàn đặc biệt quan trọng quốc gia vì địa bàn quan trọng đối với quốc gia về quốc phòng, an ninh và các địa bàn được bảo vệ bí mật, không được công bố công khai rộng rãi.

Liên quan đến Luật Đất đai, Luật Đầu tư, Bộ Xây dựng cho biết, tiến độ đền bù, giải phóng mặt bằng thường bị kéo dài. Thời gian hoàn thành công tác đền bù, giải phóng mặt bằng bình quân mất khoảng 20 tháng, đặc biệt nhiều dự án bị kéo dài từ 5 đến 10 năm do đơn giá đền bù đất, công trình trên đất chưa theo cơ chế thị trường; công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chưa theo quy hoạch được duyệt làm tăng chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng.

Tăng thủ tục hành chính

Riêng đối với đầu tư công, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, trong quá trình triển khai cũng đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế cần thiết phải sửa đổi, bổ sung để đảm bảo phù hợp với thực tế, tháo gỡ khó khăn cho bộ, ngành và địa phương.

Bộ KH&ĐT cũng chỉ ra những vướng mắc phát sinh liên quan đến tiêu chí phân loại, thẩm quyền quyết định, các điều chỉnh đối với chương trình, dự án đầu tư công trong Luật Đầu tư công. Đơn cử, trình tự lập, thẩm định và quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư có sử dụng vốn ngân sách cấp tỉnh do cấp huyện, cấp xã quản lý được quy định thành các quy trình khác nhau.

Theo đó, quy định này làm tăng thủ tục hành chính, ảnh hưởng tiến độ thực hiện dự án vì một dự án có thể có 3 cấp quyết định chủ trương đầu tư trong khi nội dung chủ trương đầu tư cũng chỉ gồm mục tiêu, quy mô, tổng mức đầu tư, địa điểm, thời gian, tiến độ thực hiện.

Bộ này cũng chỉ ra sự chưa thống nhất giữa Luật Đầu tư công và các luật chuyên ngành có liên quan. Trong đó, Bộ KHĐT cho biết, chưa có sự thống nhất giữa Luật Đầu tư Công, Luật Đầu tư và Luật Bảo vệ môi trường về quy định Báo cáo đánh giá tác động môi trường trong lập, thẩm định phê duyệt chủ trương đầu tư dẫn đến vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án đầu tư, nhất là đối với các dự án có quy mô lớn, dự án quan trọng quốc gia.

Bên cạnh đó, Bộ KH&ĐT cũng cho biết, chưa có sự thống nhất giữa Luật Đầu tư Công và Luật Đất đai về các quy định về đền bù, giải phóng mặt bằng, tái định cư là nguyên nhân một số dự án đầu tư công liên quan đến hạ tầng bị đội vốn khi không ước tính đúng các kinh phí liên quan đến đất đai, giải phóng mặt bằng trong giai đoạn phê duyệt chủ trương đầu tư.

Về giải pháp khắc phục khó khăn, vướng mắc, Bộ Xây dựng đề xuất tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư xây dựng, sửa đổi, bổ sung ngay những quy định không còn phù hợp và đã được đánh giá tác động.

Liên quan đến tổ chức thực hiện, Bộ Xây dựng cũng đề xuất củng cố, kiện toàn cơ quan chuyên môn về đầu tư xây dựng của các Bộ, ngành, địa phương đủ sức hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Xây dựng, công khai các quy trình, quy chế công tác, giải quyết thủ tục hành chính; cung cấp dịch vụ công và có cơ chế kiểm soát chặt chẽ việc thực hiện. Phát hiện, xử lý nghiêm, kịp thời đối với các cán bộ công chức vi phạm đạo đức, kỷ luật công vụ, sách nhiễu, phiền hà, tham nhũng.

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)