Với người Iran,ìakhóachocánhcửahạtnhâbang xep cup c1 phát triển năng lượng hạt nhân là quyền đương nhiên, nhưng phương Tây lại sợ điều này bị lợi dụng

Mặc dù không hy vọng ngay lập tức đạt được một sự khai thông lớn, nhưng các quan chức Liên minh châu Âu (EU) tham gia đàm phán đã bày tỏ lạc quan về một chiều hướng tiến tới một giải pháp cho vấn đề này. Tại bàn đàm phán, các cường quốc đã đề xuất sẽ nới lỏng một số đòn trừng phạt kinh tế để đổi lấy việc Iran ngừng một phần chương trình hạt nhân của nước này.

Phía Iran cũng đã có những phản ứng tích cực, cam kết sẽ có hành động có đi có lại tương ứng. Ông Mehdi Mohammadi, một thành viên trong đoàn đàm phán Iran, cho biết Tehran sẵn sàng đưa ra một đề nghị nhằm giải quyết tình trạng bế tắc nhiều năm qua. Quan điểm của Iran cho rằng trước hết phương Tây phải từ bỏ những yêu sách quá đáng, trong đó có việc đòi đóng cửa ngay lập tức cơ sở hạt nhân ngầm Fordow ở phía Tây Nam Iran.

Người phát ngôn của EU và các nhà ngoại giao phương Tây không hy vọng đạt được một thỏa thuận ngay trong vòng đàm phán kéo dài hai ngày này, nhưng thái độ tích cực và hợp tác của hai bên sẽ tạo ra một bước đi quan trọng hướng tới một giải pháp hòa bình cho vấn đề hạt nhân của Iran.

Như vậy là sau một thập kỷ đã có tin vui khi những nét chính của một thỏa thuận hạt nhân đã dần rõ ràng hơn. Theo đó, nhóm P5+1 sẽ phải công nhận quyền làm giàu uranium vì mục đích hòa bình của Iran và dần dỡ bỏ lệnh cấm vận mà Iran đang phải hứng chịu. Đổi lại, Tehran phải giới hạn cấp độ làm giàu uranium ở mức dưới 5%, hủy bỏ nguyên liệu hạt nhân cấp độ cao và cam kết chỉ sản xuất lượng uranium vừa đủ cho nhu cầu dân sự. Nước Cộng hòa Hồi giáo này cũng có thể phải chịu thêm các biện pháp giám sát để thể hiện sự minh bạch, những trách nhiệm mà các thành viên khác của Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) không phải chịu.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều việc phải làm sau khi các bên rời Kazakhstan vì "chìa khóa" chính cho vấn đề này lại nằm ở tương lai. Với việc phương Tây chưa sẵn lòng, trong khi Iran không thể đưa ra những nhượng bộ nghiêm túc, cả hai bên có thể sẽ lại đẩy vấn đề cho các cuộc đàm phán tiếp theo.

Trong bối cảnh này, cánh cửa đối thoại có thể sẽ được mở ra khi người kế nhiệm Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad nắm quyền vào tháng 8 tới. Không phải vị tổng thống mới này sẽ có cách tiếp cận khác hoặc có nhiều ảnh hưởng, mà thực tế là nhà lãnh đạo tối cao Iran muốn thông qua vị tổng thống mới để thử nghiệm các sáng kiến mới và sẵn sàng đổ lỗi cho nhân vật này nếu các sáng kiến đó thất bại. Căng thẳng đối nội ở Iran có thể sẽ giảm bớt khi ông Ahmadinejad rời chính trường. Điều này sẽ hỗ trợ các cuộc đàm phán vì Iran sẽ chỉ đàm phán nghiêm túc khi nhận thấy vị thế của mình tốt hơn.

Đối với phương Tây, vị tổng thống mới ở Iran sẽ không chỉ là gương mặt mới được chào đón, mà họ hy vọng một Iran hậu Ahmadinejad có nhiều khả năng đi đến một thỏa thuận hạt nhân. Điều này cũng tạo cơ hội cho việc dỡ bỏ các biện pháp cấm vận, đáp lại thiện chí của Iran. Việc chờ đợi thêm 6 tháng nữa cho tới khi cánh cửa đối thoại được mở ra cũng không phải là điều tồi tệ. Nếu khoảng thời gian này được tận dụng một cách thông minh, mọi thứ có thể sẽ sẵn sàng cho một sự đột phá trong vấn đề hạt nhân Iran vào mùa thu này.

Một hiệp định hạt nhân cuối cùng có thể buộc Iran chấp nhận các điều khoản mà 189 thành viên khác tham gia NPT không phải tuân theo. Đây là thách thức chính trong đàm phán với Iran và nước này sẽ chỉ chấp nhận sự bất công này nếu nó đưa tới sự hồi phục quan hệ với phương Tây.

Khánh Linh

(责任编辑：La liga)