(CMO) Cơn mưa đầu mùa vừa tạnh, ông Phốt lật đật gom mấy cái lú rồi xỏ chỉ vá tiếp. Ông Phốt nói: “Mấy bữa nay thất quá nên gom về giặt sạch rồi vá lại, lỗ nhiều quá tôm cá lấy đâu mà dính. Làm nghề biển mà không chăm chút cho nó thì lấy gì sống”.

Câu nói đùa của ông Phốt (Lâm Văn Phốt, ở ấp Kinh Hòn, xã Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời) tuy đơn giản nhưng lại thấm thía nhiều nỗi lòng của bà con vùng biển Kinh Hòn. Trót gắn đời mình với biển thì họ xem ngư cụ là phương tiện, còn biển cả là nguồn sống. Và từ lâu, xóm biển Kênh Hòn là mái nhà chung cho cư dân tứ xứ.

Đất lành chim đậu

Ông Phốt tranh thủ những ngày không đánh bắt ở nhà vá lưới.

Nép dọc sau con đường nhựa bóng láng dẫn về hòn Đá Bạc, xóm biển Kênh Hòn hình thành mấy chục năm qua từ nhiều người tứ xứ về đây lập nghiệp. Những căn nhà nhỏ tạm bợ được xây dựng trên phần đất Nhà nước chính là mảnh đất lành cho hơn 40 hộ dân.

Ở tận U Minh nhưng ông Lâm Văn Phốt lại chọn vùng biển này cho gia đình mình kiếm sống. Ngót nghét 11 năm ròng rã với biển cả, ông Phốt chia sẻ: “Lúc mới dọn về nơi đây còn hoang sơ. Nghe người ta nói vùng biển này nhiều tôm cá lắm nên gia đình tôi về sinh sống bằng nghề đi biển. Nghề này bấp bênh nhưng sống được. Không cần bằng cấp gì hết, chỉ cần bám biển thì có thể nuôi sống gia đình. Đánh bắt gần bờ chừng 2 hải lý thôi nhưng cuộc sống hồi ấy ổn lắm. Những năm trúng mùa ruốc, cả xóm vui như tết vậy”.

Tiếng lành đồn xa, Kênh Hòn cứ dần đông đúc người sinh sống. Mỗi nhà một phương tiện, miễn sao đi biển được để đánh bắt. Không đất sản xuất, mưu sinh với biển cả là hoàn cảnh chung của nhiều hộ dân nơi đây, chủ yếu đánh bắt gần bờ. Mùa này thì đánh bắt cầm chừng, khi gió thổi mạnh vào tháng 6 đến tháng Chạp là lúc bà con ngư dân phấn khởi vào vụ ruốc.

Giống như ông Phốt, hơn 30 năm trước gia đình ông Dương Văn Sẹn cũng chọn Kênh Hòn nương thân. Quê gốc ông Sẹn ở huyện Giá Rai, tỉnh Bạc Liêu. Ông Sẹn trần tình: “Hồi còn ở Giá Rai, đất đai ít mà con cái đông quá nuôi không nổi. Nghe ông bạn làm nghề biển ở dưới này nói ở đây trúng tôm cá lắm nên cả gia đình dọn về đây sinh sống luôn. Lúc trước dân cư thưa thớt nên đánh bắt được lắm. Nhà có 10 nhân khẩu chứ sống cũng ổn”.

Xem biển cả là nguồn sống duy nhất nên nhà nào cũng chăm chỉ đánh bắt, nâng niu từng dụng cụ khai thác. Những lúc gió to, sóng lớn gặp nhiều nguy hiểm, nhưng đã trót gắn đời mình với biển cả thì ai nấy đều bảo nhau cùng cố gắng. Ông Sẹn nói: “Nhớ cơn bão năm 1997, dù nơi đây không thiệt gì nhiều nhưng người dân Kênh Hòn cũng một phen hú vía. Vậy đó, chứ sóng êm, biển lặng là cứ nổ máy ra khơi, bởi lẽ chỉ có biển mới nuôi sống gia đình mình”.

Tìm hướng đi bền vững

 Phó trưởng ấp Kênh Hòn Lê Hoàng Phúc cho biết, ấp có khoảng 304 hộ nhưng chỉ 38 hộ có đất sản xuất, 30 hộ kinh doanh nhỏ lẻ và số hộ còn lại không đất sản xuất, làm nghề biển, làm mướn. Có 118 phương tiện đánh bắt, khoảng hơn 50% đánh bắt gần bờ và khoảng 40% đánh bắt xa bờ. Phần lớn bà con còn gặp khó khăn, phương tiện đánh bắt thô sơ nên rất nguy hiểm. Đánh bắt theo mùa nên cuộc sống còn khá bấp bênh, chủ yếu đặt lú, câu mực, đẩy te, đánh lưới, câu kiều…

Ngư trường khai thác dần cạn kiệt do lượng phương tiện đánh bắt ngày một tăng cao. Vùng biển nơi đây chưa có quy hoạch cụ thể, vì vậy việc siết chặt đánh bắt, quản lý phương tiện, đảm bảo an toàn cho ngư dân vẫn còn gặp nhiều khó khăn.

Phó chủ tịch UBND xã Khánh Bình Tây Nguyễn Cảnh Hạnh cho rằng: “Vùng ngư trường tại địa phương hiện tại bị thu hẹp dần, nguồn lợi thuỷ sản cạn kiệt. Do đó, đời sống người dân hiện còn rất bấp bênh vì bắt được bao nhiêu thì ăn bấy nhiêu. Nguồn sống chính chỉ dựa vào tôm cá thì không thể nào định hướng cuộc sống ổn định dài lâu, vì thu nhập hiện rất bấp bênh. Tiềm năng, lợi thế địa phương về biển, du lịch là có nhưng vẫn chưa có kế hoạch khai thác đúng hướng để phát triển bền vững”.

Sự mong chờ vào những định hướng bền vững cũng là nỗi trăn trở của người dân nơi đây. Khai thác biển là nguồn sống nhưng một lúc nào đó nguồn hải sản thật sự cạn kiệt thì cuộc sống của gia đình họ rồi sẽ ra sao. “Dù bấp bênh thế nào thì ngư dân cũng một lòng trung thành với biển. Không học thức, bằng cấp nên biển cả là nguồn sống duy nhất của cả gia đình tôi. Hy vọng đừng bão tố để ngư dân nơi đây an toàn, tiếp tục tự tin mà bám biển. Mong rằng địa phương có  những định hướng mới để ngư dân có điều kiện phát triển kinh tế bền vững, thuận lợi trong khai thác đánh bắt”, ông Nguyễn Vũ Tâm, ấp Kênh Hòn, mong mỏi.

Để tạo cơ hội cho người dân phát triển cuộc sống, địa phương đã có nhiều động thái tích cực. Trong năm 2019, địa phương chủ động thành lập hợp tác xã để quản lý vùng đánh bắt, nguồn thuỷ sản ven bờ. Định hướng này nhằm hỗ trợ ngư dân đoàn kết trong đánh bắt, đồng thời dễ quản lý vùng khai thác, không để ngư dân đơn độc. Mặt khác, địa phương cũng cần sự hỗ trợ từ các ngành, các cấp trong việc phát huy lợi thế Khu du lịch hòn Đá Bạc, tạo hướng cho ngư dân chuyển đổi ngành nghề, phát triển kinh tế./.

Hằng My

(责任编辑：Cúp C2)