Nhà máy luyện kim của hãng Carrier ở Indianapolis. Ảnh nguồn: WSJ.

“Các công ty sẽ không còn rời khỏi Mỹ mà không phải chịu hậu quả gì”,ọatrừngphạtcôngtyMỹđưaviệclàmranướcngoàvillarreal vs cadiz ông Trump phát biểu tại một nhà máy luyện kim của hãng Carrier ở Indianapolis, thủ phủ của tiểu bang Indiana. “Rời khỏi đất nước sẽ trở nên rất, rất khó khăn”.

Sau khi nhận một cuộc gọi từ ông Trump và một gói giảm thuế 7 triệu USD, công ty mẹ của Carrier, United Technologies, đã đồng ý giữ lại nhà máy luyện kim mà công ty đã có kế hoạch chuyển đến Mexico và giữ thêm 300 nhà nghiên cứu và quản lý ở lại bang.

Carrier, trong chiến dịch tranh cử của ông Trump, đã là một mục tiêu thường xuyên khi ông cam kết sẽ bảo vệ việc làm ở Mỹ. Trong thời gian đó, ông cũng chỉ trích hãng Mondelez International vì đã di chuyển việc sản xuất bánh Oreo nổi tiếng đến Mexico và Apple vì đã sản xuất nhiều thiết bị ở nước ngoài. Apple cho biết hãng này làm việc với hơn 8.000 nhà cung cấp của Mỹ và hãng “đang đầu tư mạnh vào việc làm và cải tiến ở Mỹ”.

Hãng Mondelez phản hồi rằng hãng vẫn chưa có liên hệ với nhóm chuyển giao của ông Trump và nói thêm rằng hãng vẫn đang sản xuất Oreo ở một số vùng của Mỹ.

Ông Trump đã sử dụng tuyên bố về Carrier để nhắc lại chỉ trích của mình đối với Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ NAFTA và lời hứa sẽ xem xét lại Hiệp định này.

Ông sử dụng cách tiếp cận “cây gậy và củ cà rốt” – vừa đe dọa vừa trao quyền lợi – để giữ chân các công ty, kết hợp kế hoạch giảm thuế thu nhập doanh nghiệp xuống 15% từ mức 35% hiện tại, một chính sách cắt giảm mạnh mẽ, với một hình phạt mạnh tay như áp thuế nhập khẩu với những công ty chuyển việc làm ra khỏi nước Mỹ.

Giống như các Tổng thống tiền nhiệm, trong đó có Ronald Regan và Barack Obama, ông Trump đang cố gắng tận dụng các đòn bẩy của chính phủ để bảo hộ việc làm trong ngành công nghiệp. Nhưng nước cờ của ông Trump là không bình thường, trong cả cách ông nhắm đến một công ty cá biệt và thực tế là lệnh giảm thuế của ông sẽ được thực hiện bởi tiểu bang Indiana, ngay cả trước khi nhiệm kỳ của ông bắt đầu.

“Các CEO đang cố gắng tìm phương án phù hợp”, ông Hal Sirkin, đối tác cấp cao với hãng tư vấn Boston Consulting ở Chicago nói, cho biết thêm rằng ông đã trao đổi với gần một chục nhà quản lý về ảnh hưởng có thể của chính quyền ông Trump lên kế hoạch dời sản xuất ra ngoài nước Mỹ của họ.

Rất nhiều doanh nghiệp đang đón lấy cơ hội tiết giảm chi phí với lao động giá rẻ và chuỗi cung ứng tốt ở Trung Quốc, Mexico và một số nơi khác. Một số công ty, bao gồm ít nhất 3 nhà máy ở tiểu bang Indiana, trong năm nay đã tuyên bố kế hoạch sa thải lao động và tạm ngừng hoạt động các nhà máy để đưa sản xuất ra nước ngoài.

Không có nhiều khả năng những công ty này sẽ thay đổi kế hoạch, theo ông Jeffrey Hammond, một nhà phân tích các ngành công nghiệp của KeyBanx Capital Markets, nhận định. “Chi phí lao động tiết kiệm được là đáng kể và động lực để dời đi là khá hấp dẫn”, ông nói.

Hãng Carrier trước đây đã từng cho biết hãng kỳ vọng tiết kiệm khoảng 65 triệu USD/năm khi chuyển hoạt động của nhà máy ở Indianapolis đến Monterrey, ở bang Nuevo Leon, Mexico, nơi có mức lương trung bình 11 USD/ngày. Mức lương trung bình ở Indiana hiện tại là 30 USD/giờ, theo một tài liệu công bố bởi tờ Journal.

Ông Obama đã từng kiên định với gói giải cứu của mình cho ngành công nghiệp ô tô, coi đây là một chính sách then chốt trong di sản kinh tế của mình, gợi ý rằng nó đã giúp bảo vệ hàng triệu việc làm.

Ông Reagan đã áp thuế cao với các hãng sản xuất xe mô tô của nước ngoài vào năm 1983, viện trợ cho Harley-Davidson Motor, sau này là nhà sản xuất xe mô tô nội địa duy nhất.

Ông Trump đưa ra quyết định đối với Carrier nhằm giữ lại việc làm cho nước Mỹ cho thấy ông đã không thoái lui khỏi những lời tuyên bố quyết liệt trong chiến dịch tranh cử. Ông phát biểu vào thứ Năm rằng ông sẽ áp thuế nặng nề lên các công ty sa thải người lao động Mỹ, dời sản xuất ra nước ngoài và cố gắng nhập khẩu hàng hóa qua biên giới.

Một số nhà kinh tế gọi động thái của Trump, bao gồm cả thỏa thuận trước đó với hãng Ford nhằm giữ lại nhà máy ở Kentuky, là một sự can thiệp không bền vững vào nền kinh tế.

“Nếu đây là những gì mà nhóm của ông Trump nghĩ là chính sách kinh tế vĩ mô, thì họ không hiểu về quy mô của nền kinh tế”, ông Justin Wolfers, một giáo sư kinh tế và chính sách công ở Đại học Michigan nói.

Nền kinh tế hiện nay mất đi 7 triệu việc làm mỗi quý vì lý do các công ty thất bại, đóng cửa hoặc hoặc rời khỏi Mỹ, ông Wolfers cho biết, trích dẫn số liệu từ Cục thống kê Lao động. “Doanh nghiệp thu nhỏ quy mô hoặc rời đi là một trạng thái tự nhiên trong kinh doanh”.

Các vấn đề bức xúc hơn cho chính quyền Mỹ sắp tới là tìm cách khuyến khích thêm nhiều việc làm ở khu vực tư nhân, thay vì cố gắng can thiệp để ngăn chặn họ rời bỏ hoặc đóng cửa. “Thỏa thuận không phải công việc của kinh tế vĩ mô,” ông Wolfers cho biết. “Chúng ta nên hiểu nó là chính trị, hơn là kinh tế”.

Một nghiên cứu công bố bởi Viện Peterson về Kinh tế quốc tế ước tính rằng, nhập khẩu từ Mexico lấy đi 203.000 việc làm mỗi năm, nhưng thương mại hai chiều cũng tạo ra 188.000 công việc khác nhờ xuất khẩu của Mỹ sang Mexico. Con số 15.000 việc làm mất đi hàng năm – một phần rất nhỏ trong thị trường việc làm Mỹ, theo nghiên cứu năm 2014.

Một số nhà kinh tế đề cập đến 61 tỷ USD thâm hụt thương mại với Mexico, nói rằng Nafta đóng vai trò cho việc mất đi một số lượng lớn việc làm. Nhưng hầu hết đồng ý rằng nhập khẩu từ Trung Quốc, tạo ra thâm hụt 367 tỷ USD năm ngoái, là vấn đề lớn hơn nhiều đối với nền kinh tế Mỹ./.

Ngọc Trang (theo Wall Street Journal)

(责任编辑：La liga)