Nhiều loại hàng giả,ẳngđịnhvaitròcủaHảiquantrongbảovệquyềnsởhữutrítuệnhận định wales hàng vi phạm SHTT do lực lượng Hải quan bắt giữ. Ảnh: Hữu Linh

Sau khi Luật Hải quan 2014 có hiệu lực, những vấn đề thực tiễn liên quan đến những khó khăn của cơ quan Hải quan trong lĩnh vực chống hàng giả và thực hiện nhiệm vụ kiểm soát biên giới về bảo vệ quyền SHTT dần được tháo gỡ.

Theo Phó Đội trưởng Đội Kiểm soát bảo vệ quyền SHTT (Đội 4), Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) Trần Việt Hưng, Hải quan là cơ quan duy nhất thực hiện quyền kiểm soát biên giới để bảo vệ quyền SHTT đối với hàng hóa XK, NK. Có thể nói, trong giai đoạn hiện nay, khuôn khổ pháp lý quy định các hoạt động của cơ quan Hải quan về kiểm soát biên giới bảo vệ quyền SHTT đã có sự điều chỉnh, hoàn thiện phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, cũng như các Hiệp định thương mại mà Việt Nam đã ký kết. Trong đó, những vấn đề liên quan đến kiểm soát hàng hóa XK, NK để bảo vệ quyền SHTT trong Luật SHTT, Luật Hải quan 2014 và các văn bản hướng dẫn đã cụ thể hóa vấn đề này.

Cụ thể, trong Luật Hải quan quy định về lĩnh vực SHTT từ điều 73 đến điều 76. Trong đó, đã luật hóa các quy định kiểm tra, giám sát, tạm dừng làm thủ tục hải quan, quy định cụ thể về hồ sơ hải quan, thời gian để làm thủ tục hải quan… Ngoài ra, Luật Hải quan cũng quy định chi tiết về phạm vi kiểm tra, giám sát và tạm dừng làm thủ tục hải quan. Cụ thể, phạm vi để cơ quan Hải quan thực hiện quyền kiểm soát bảo vệ quyền SHTT đối với tất cả các loại hình hàng hóa XK, NK. Đây được coi là cơ sở pháp lý rõ ràng để cơ quan Hải quan thực hiện hoạt động kiểm soát hàng hóa XK, NK của mình.

Ông Trần Việt Hưng cho biết, quy trình kiểm soát biên giới để bảo vệ quyền SHTT của cơ quan Hải quan được chia làm 2 giai đoạn. Trong đó, chủ thể quyền thực hiện nghĩa vụ nộp các chứng từ theo yêu cầu về kiểm soát biên giới để bảo vệ quyền SHTT của cơ quan Hải quan. Sau khi được cơ quan Hải quan chấp nhận, những nhãn hiệu, đối tượng của chủ thể quyền sẽ được thực hiện kiểm soát hoạt động XK, NK trong thời gian là 2 năm. Đây là điều kiện để chủ thể quyền tham gia trực tiếp và cung cấp thông tin phục vụ cho hoạt động kiểm soát của cơ quan Hải quan. Khi cơ quan Hải quan phát hiện những đối tượng nghi vấn về xâm phạm quyền SHTT sẽ thực hiện thông báo cho chủ thể quyền biết và thực hiện các nghĩa vụ theo quy định. Đồng thời, cơ quan Hải quan sẽ tạm dừng làm thủ tục hải quan và tiến hành các hoạt động pháp lý để xác định hàng thật, hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT.

Những quy trình nghiệp vụ nêu trên cũng được quy định chi tiết tại Thông tư số 13/2015/TT-BTC. Thông tư này cụ thể hóa, phân biệt các trường hợp tạm dừng làm thủ tục hải quan… nhằm minh bạch hóa quy trình thủ tục hải quan. Qua đó, chủ thể quyền cũng biết rằng quá trình phối hợp với cơ quan Hải quan được thực hiện đến đâu và cần phải thực hiện những nghĩa vụ gì đối với cơ quan Hải quan.

Quy trình cũng tạo điều kiện để cơ quan Hải quan chủ động trong việc tạm giữ lô hàng có nghi vấn là hàng giả mà không nhất thiết phải chờ chủ thể quyền thực hiện nghĩa vụ nộp tiền hoặc thực hiện các yêu cầu tạm dừng. Cụ thể, nếu cơ quan Hải quan có thông tin, có khả năng xác định hàng hóa có dấu hiệu vi phạm quyền SHTT thì cơ quan Hải quan các cấp có sự phối hợp lấy mẫu, kèm theo hình ảnh… hàng hóa, trao đổi thông tin và đưa ra quyết định thông quan hay tạm giữ đối với hàng hóa. Ngoài ra, khi có thông tin về hàng hóa vi phạm quyền SHTT, cơ quan Hải quan sẽ gửi thông báo tới chủ thể quyền kèm theo hình ảnh hàng hóa giúp cho chủ thể quyền có điều kiện đánh giá hàng hóa theo thông báo có phải là hàng xâm phạm quyền SHTT hoặc hàng giả.

Bên cạnh những thuận lợi, ông Trần Việt Hưng cũng nêu những khó khăn của cơ quan Hải quan trong quá trình kiểm soát biên giới. Đó là, cơ quan Hải quan chịu những áp lực về tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa. Không những thế, tình trạng lợi dụng cơ chế tạo thuận lợi trong quy trình thủ tục hải quan, cũng như các đối tượng sử dụng hình thức che giấu tinh vi, những dấu hiệu dễ gây nhầm lẫn về nguồn gốc, công dụng xuất xứ của hàng hóa và những bất cập trong các quy định về xử lý, cơ chế thực hiện… Kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi Luật SHTT năm 2009; sửa đổi Nghị định 06 về ghi nhãn hàng hóa tại khâu NK; hướng dẫn chi tiết về các khái niệm hàng giả, hàng kém chất lượng…

(责任编辑：Cúp C1)