Ngay sau khi đặt chân về sân bay Nội Bài sau chuyến làm việc tại Mỹ trong khuôn khổ ký kết Hiệp định đối tác chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP),ứtrưởngTrầnQuốcKhánhtiếtlộvềcuộcđàmphánTPPthôngđêlịch thi đấu sociedad Thứ trưởng Bộ Công Thương đã có cuộc trao đổi nhanh với các phóng viên về chuyến đi đầy ý nghĩa lịch sử này.

Đàm phán thông đêm

Thưa ông, cảm xúc của ông thế nào khi TPP được các thành viên thỏa thuận xong, điều mà trước đó, không ai nghĩ có thể kết thúc được?

Chúng tôi cảm thấy rất vui. Sau gần 6 năm đàm phán, cuối cùng TPP đã được kết thúc toàn diện. Các Bộ trưởng đã có những ngày đàm phán rất khó khăn và cuối cùng đã quyết định được tất cả các vấn đề tồn tại để kết thúc đàm phán.

TPP là hiệp định tiêu chuẩn rất cao, trong khi Việt Nam lại nước nghèo nhất trong các nước thành viên TPP và năng lực cạnh tranh thấp hơn rất nhiều. Vậy chúng ta có bất lợi trong TPP hay không?

Không ngại. Đây không phải là lần đầu tiên chúng ta hội nhập kinh tế quốc tế. Nếu như tính từ lần đầu tiên chúng ta tham gia vào ASEAN, trong hành trang của chúng ta đã có 20 năm hội nhập kinh tế quốc tế.

Sau đó đến năm 2000, chúng ta ký Hiệp định thương mại song phương với Hoa Kỳ, đến năm 2006, gia nhập WTO. Và đến bây giờ, 2015, chúng ta ký hiệp định TPP. Chúng ta tự tin để bước vào hội nhập.

Thưa ông, vừa qua nhiều người nói rằng các doanh nghiệp vẫn còn lơ mơ về hội nhập trong khi đó, TPP lại là một thoả thuận bí mật. Chúng ta sẽ phải xử lý như thế nào trong thời gian tới?

Thông tin về đàm phán TPP sở dĩ không được phổ biến là bởi theo thoả thuận giữa các nước TPP. Tuy nhiên trong quá trình, chúng tôi vẫn thường xuyên tham vấn ý kiến của các hiệp hội doanh nghiệp, các bên liên quan bao gồm các uỷ ban của quốc hội.

Chính vì vậy, trong quá trình đàm phán, chúng tôi tự tin rằng, kết quả đàm phán sẽ thể hiện trong đó mong muốn của các doanh nghiệp, ưu tư của các doanh nghiệp, mong muốn của các vị đại biểu quốc hội trong đó.

Nhiệm vụ của chúng tôi trong thời gian tới đây đã khẳng định nhanh chóng cùng các nước TPP rà soát hiệp định, sau đó, nhanh chóng công bố thông tin về hiệp định tới người dân và doanh nghiệp để người dân, doanh nghiệp có thể chuẩn bị trước những thách thức, yêu cầu của TPP.

Thưa ông, sáng 5/10, thông tin TPP có thể kết thúc đàm phán còn rất nhiều khó khăn. Đến phút chót, điều gì đã khiến các thành viên TPP có thể đạt được thoả thuận thống nhất?

Lần này, các bộ trưởng gặp nhau ở Atlanta để xử lý những vấn đề còn lại sau hội nghị các bộ trưởng TPP ở Hawai vào tháng 7. Đây là những vấn đề rất khó nên hội nghị tại Hawai đã đổ vỡ mà không kết thúc được. Đó là những vấn đề quy tắc xuất xứ của mặt hàng ô tô, và liên quan đến thời gian bảo hộ độc quyền dữ liệu thử nghiệm cho sinh dược, và đặc biệt là các đàm phán song phương, mở cửa thị trường như dệt may, giày dép, sữa. Đó là những vấn đề rất khó, khiến hội nghị Hawai đổ vỡ.

Lần này, các bộ trưởng tập trung xử lý các vấn đề tồn tại này. Ban đầu, dự kiến là 3 ngày, nhưng đến mùng 2, có thông tin các nước Nhật Bản, Mexico, Hoa Kỳ có thể đạt được thoả thuận với nhau về mặt hàng ô tô cho nên các bộ trưởng quyết định rời ngày về và kéo dài hội nghị bộ trưởng thêm 2 ngày nữa.

Đến ngày mùng 3, chúng ta nhận được thông tin các nước thoả thuận được với nhau về vấn đề ô tô. Lúc đó, chúng tôi hiểu rằng, hiệp định TPP đã rất gần rồi và không một ai muốn rời Atlanta mà không có hiệp định TPP cả.

Ngày 3/10, xuất hiện lời văn thoả hiệp về vấn đề bảo hộ dữ liệu cho sinh dược. Đến ngày 4, các nước thống nhất được với nhau về sinh dược. Tới lúc đó, không còn ai muốn rời Alanta nữa. Các bộ trưởng quyết định gia hạn thêm và tích cực đàm phán, rất khẩn trương để có thể có được kết quả cuối cùng đàm phán về mở cửa thị trường. Theo đó, đây được coi là nút thắt của đêm đàm phán cuối cùng.

Trong đêm đàm phán cuối cùng, chúng ta đã kết thúc được dệt may với Hoa Kỳ và Mexico, nửa đêm 4, rạng sáng 5. Sau đó, 3h30 chúng ta kết thúc đàm phán với Hoa Kỳ về quyền sở hữu trí tuệ, đến 4h30 giờ Atlanta tức 3h20 giờ Hà Nội cuộc đàm phán song phương cuối cùng giữa Hoa kỳ và Nhật Bản kết thúc và TPP kết thúc toàn diện.

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh tiết lộ về cuộc đàm phán TPP thông đêm   

Lo ngại và thách thức 

Lợi ích của chúng ta trong cuộc chơi này là gì, thưa ông?

Lợi ích của chúng ta có nhiều, ví dụ chúng ta có cơ hội tăng trưởng xuất khẩu hơn nữa, có cơ hội tham gia vào chuỗi cung ứng sẽ hình thành vào trong khu vực của TPP, có cơ hội thu hút đầu tư, vốn nội lực là quyết định nhưng vốn đầu tư nước ngoài rất quan trọng, chúng ta có cơ hội thu hút thêm vốn đầu tư nước ngoài, tạo thêm cơ hội cho việc làm trong nước, chúng ta có cơ hội đa dạng hóa thị trường xuất khẩu của mình, giúp mình không bị phụ thuộc một cách quá mức vào khu vực thị trường Đông Á. Mình có khả năng mở rộng thị trường hơn nữa, sang các nước TPP, đặc biệt là sang thị trường Hoa Kỳ, cùng với TPA với liên minh châu âu, chúng ta đa dạng hóa được thị trường xuất khẩu, đó là những cơ hội rất lớn. 

Thế còn khó khăn gần đây nhất thì sao?

Khó khăn của chúng ta vẫn là sức ép cạnh tranh, tuy nhiên đây không phải lần đầu tiên chúng ta hội nhập, chúng ta đã hội nhập từ cách đây 20 năm, trong hành trang của chúng ta đã có 20 năm hội nhập và chuẩn bị vì vậy chúng tôi cho rằng chúng ta đủ sức để tiến vào cuộc chơi mới này.

Tuy nhiên cũng có những ngành gặp khó khăn, đặc biệt là nông nghiệp trong đó có chăn nuôi. Tôi khẳng định rằng kết quả đàm phán lúc này chưa được công bố nhưng chúng tôi khẳng định, chăn nuôi sẽ có ít nhất là 10 năm để chuẩn bị trước khi thuế được hạ về 0%. Chúng tôi rất hy vọng trong thời gian đó chúng ta sẽ nỗ lực tái cơ cấu nông nghiệp, công nghiệp hóa nông nghiệp, làm sao cho nông nghiệp của chúng ta có sức cạnh tranh lớn hơn nữa để có thể chiến thắng ngay trên sân nhà. Không có lý do gì chúng ta là một nước nông nghiệp chúng ta lại không chiến thắng về các sản phẩm nông nghiệp.

Chúng ta phải làm gì để các doanh nghiệp tăng năng lực cạnh tranh?

Tôi rất khó trả lời câu hỏi này vì mỗi doanh nghiệp nhìn đàm phán TPP dưới một góc độ khác nhau, không thể có một câu trả lời chung cho doanh nghiệp thủy sản hay dệt may, mỗi doanh nghiệp có một câu trả lời khác nhau. Tuy nhiên tôi nghĩ rằng các doanh nghiệp của chúng ta rất năng động, nếu như họ có tư duy hết sức đúng đắn, tư duy tiến công, mặc dù nhà nước chắc chắn sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp nhưng nếu các doanh nghiệp xác định được rằng mình tự làm những gì mình có thể làm được trước khi kêu gọi sự giúp đỡ của nhà nước. Tôi nghĩ với tinh thần đó, các doanh nghiệp của chúng ta chắc chắn sẽ thành công.

Bước ngoặt lịch sử

Vậy điều gì khiến cho TPP trở thành một mốc lịch sử, thưa Thứ trưởng?

Rất nhiều bộ trưởng các nước TPP đều cho rằng đây là hiệp định mang tính lịch sử, cá nhân tôi nhận thấy rằng TPP là hiệp định cũng có tính bước ngoặt bởi vì đây là khu vực thương mại tự do lớn nhất từ trước tới nay bao gồm 12 quốc gia, trước nay chỉ có ASEAN là khu vực chỉ có 10 nước, hơn nữa đây là khu vực thương mại tự do chiếm hơn 40% kinh tế toàn cầu, 30% thương mại toàn cầu Khi có một khu vực thương mại tự do rất lớn như vậy đó là một thời khắc phải nói là rất quan trọng trong lịch sử thương mại thế giới

Ngoài quy mô thì có điểm gì đặc biệt so với Hiệp định FTA trước đây?

So với các FTA trước đây thì TPP cũng là một hiệp định thương mại tự do có phạm cam kết rộng lớn hơn và có mức độ cam kết sâu hơn so với các FTA trước đây, đó là điển hình của các FTA thế hệ mới đề cập không chỉ các vấn đề truyền thống như thương mại hàng hóa, thương mại dịch vụ, vật tư và các vấn đề thương mại phi truyền thống, ví dụ như DNNN. Lần đầu tiên các nước bàn bạc về DNNN trong một khu vực thương mại tự do, tức là bên cạnh các vấn đề thương mại truyền thống, các vấn đề mới, các vấn đề đặt ra trong đầu thế kỷ 21, chính vì vậy làm cho TPP khác biệt so với các khu vực thương mại tự do khác. 

Các thành viên TPP kỳ vọng sẽ ký chính thức vào thời điểm nào?

Chúng tôi kỳ vọng chính thức ký kết hiệp định vào khoảng cuối tháng 12 hoặc đầu tháng 1/2016.

(责任编辑：Cúp C1)