Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Mạnh Hà đã chính thức giao cho Sở KH-CN TP.HCM triển khai thí điểm mua sản phẩm nghiên cứu khoa học theo quy định của Luật Đầu tư và Nghị định 93. Giải pháp mới này kỳ vọng sẽ chấm dứt tình trạng nhà khoa học “khai khống” chứng từ hóa đơn khi nghiệm thu kết quả nghiên cứu khoa học.

Ông Lê Mạnh Hà, Phó chủ tịch UBND TP.HCM phát biểu tại buổi lễ tổng kết hoạt động Sở Khoa học và Công nghệ năm 2014. Ảnh: S. T

Ông Lê Mạnh Hà kể câu chuyện mua sắm ô tô và dịch vụ CNTT như một ví dụ điển hình: “Nhà nước muốn mua xe cũng phải ước định giá, rồi cho các đơn vị chào hàng, ai rẻ hơn thì mua. Cửa hàng rao giá 1 tỷ đồng thì mua 1 tỷ. Làm sao bắt họ phải có hóa đơn động cơ bao nhiêu tiền, bánh xe bao nhiêu tiền, khung sườn bao nhiêu tiền được. Rồi ta cộng các hóa đơn đó lại cho đủ 1 tỷ được. Hay như câu chuyện mua phần mềm CNTT cách đây hơn 10 năm của TPHCM. Cứ đưa ra các nhu cầu, các đơn vị chào hàng, cho đấu thầu rồi mua sản phẩm. Các phần mềm là tài sản ảo, còn định giá và thực hiện đặt hàng được, thì các sản phẩm nghiên cứu KH-CN, vốn hữu hình, lại càng dễ thực hiện định giá hơn rất nhiều”.

"Vướng mắc lâu nay xuất phát từ tư tưởng xem sản phẩm khoa học là hàng hóa đặc biệt, rồi áp dụng vào đó những quy định đặc biệt. Các đề tài nghiên cứu, cuối cùng vẫn phải cho ra các kết quả là sản phẩm. Đề tài nghiên cứu ứng dụng thì ra tài liệu, mô hình. Đề tài nghiên cứu cơ bản cho ra các bài báo khoa học. Giờ ta coi nó như một hàng hóa bình thường thôi, mua đề tài như mua cuốn sách khoa học. Chỉ có khác là thời gian “giao hàng” lâu hơn mà thôi. Việc chuyển sang đặt hàng, hay chỉ định thầu đối với đề tài nghiên cứu cũng chỉ là thay đổi cách quản lý kinh phí. Nhà khoa học không cần phải báo cáo chi bao nhiêu tiền cho cuộc họp, cho hội thảo, cho buổi nghiệm thu… Có bắt nhà khoa học cung cấp hóa đơn chi tiết, thì họ cũng phải nói dối, khai khống mới có. Nhà nước biết chuyện đó nhưng phải chấp nhận do quy định ràng buộc. Giờ phải thí điểm tìm hướng đi mới thì nghiên cứu khoa học mới có lối thoát”, ông Lê Mạnh Hà khẳng định.

TP. HCM quyết liệt chấm dứt 'khai khống' chứng từ nghiệm thu nghiên cứu khoa học. Ảnh minh họa

Theo phản ánh của các nhà khoa học, cơ chế tài chính này đang khiến hoạt động khoa học gặp nhiều rào cản. Bằng chứng là giới khoa học luôn than phiền về việc đầu tư kinh phí dàn trải, manh mún với thủ tục tài chính rườm rà, trong khi những nhà quản lý lại cho rằng, rất khó có thể đầu tư nhiều hơn khi chất lượng nghiên cứu chưa đạt hiệu quả.

Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở KH-CN TP. HCM, dẫn chứng, Nghị định 95 của Chính phủ (cụ thể một số điều trong Luật KH-CN năm 2013) có quy định về đầu tư và cơ chế tài chính đối với các hoạt động KH-CN. Sau khi ký hợp đồng với Sở KH-CN địa phương, kinh phí sẽ được chuyển khoản thẳng vào tài khoản chủ nghiệm đề tài. Về lý thuyết sẽ giảm được các khâu hành chính, quyết toán rườm rà cho các nhà khoa học. Nhưng trên thực tế, hiện chính kho bạc nhà nước vẫn yêu cầu bản quyết toán chi tiết cuối cùng để kết thúc hợp đồng.

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Lê Mạnh Hà cho rằng, trước mắt, Sở KH-CN TP. HCM phải nhanh chóng nghiên cứu những điều khoản để tiến tới mua sản phẩm nghiên cứu trong năm 2015, dựa trên Luật Đầu tư và Nghị định 93 đã quy định. Trong đó, cần định giá cho được giá trị sản phẩm nghiên cứu; hình thức chỉ định chủ nhiệm đề tài hay chào giá cạnh tranh sao đúng quy định nhà nước. Triển khai mà gặp vướng mắc với Cục Thuế, Kho bạc nhà nước thì lãnh đạo TP. HCM và các sở ngành sẽ ngồi lại với nhau để thống nhất cơ chế này.

Nguyễn Nam

(责任编辑：Nhận Định Bóng Đá)