Một phiên đàm phán giữa Iran và nhóm P5+1

Thậm chí Tehran còn lạc quan nhận định rằng có khả năng đạt được một thỏa thuận về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này trong cuộc đàm phán lần này. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán này vẫn còn nhiều thách thức và một trong những thách thức lớn nhất là sự phản đối của các nhân vật cứng rắn tại Tehran và Washington - những người không trực tiếp tham gia tiến trình này.

Sau gần một thập kỷ bế tắc, hiện Iran đã có thái độ nhượng bộ hơn để tiến tới đàm phán với sáu cường quốc thế giới- những quốc gia muốn nhà nước Hồi giáo này từ bỏ chương trình hạt nhân mà họ nghi là sẽ tiến tới việc phát triển vũ khí. Tân Tổng thống Iran Hassan Rowhani, một nhân vật ủng hộ cải cách và khá ôn hòa, đã ngụ ý rằng ông sẵn sàng cắt giảm quy mô chương trình hạt nhân mà Tehran theo đuổi để đổi lấy việc quốc tế nới lỏng các biện pháp trừng phạt kinh tế khắc nghiệt mà Iran đang phải hứng chịu.

Trước thềm đàm phán, cả Iran và Mỹ đều yêu cầu đối phương trước hết phải nhanh chóng đáp ứng các yêu cầu mà họ đề ra. Tuy nhiên, những nhân vật cứng rắn tại Iran muốn quốc tế nới lỏng các biện pháp trừng phạt trước khi Tehran giảm quy mô hoạt động làm giàu urani, trong khi một số nhà lập pháp Mỹ lại yêu cầu Iran phải chấm dứt hoàn toàn hoạt động này trước khi họ cân nhắc nới lỏng các lệnh trừng phạt. Giới quan sát cho rằng trong hai ngày 7 và 8-11, các nhà đàm phán vừa phải nỗ lực tìm kiếm tiếng nói chung vừa phải đối mặt với áp lực lớn từ cả hai phía.

Các cuộc đàm phán xoay quanh quy mô chương trình hạt nhân Iran đang theo đuổi - điều mà quốc tế cho là sẽ giúp nhà nước Hồi giáo này tiến tới việc chế tạo bom hạt nhân. Iran vẫn liên tục khẳng định họ chỉ tiến hành chương trình hạt nhân để phục vụ ngành y và các hoạt động nghiên cứu.

Hiện cả chính quyền Mỹ và các lãnh đạo Iran đều tích cực kêu gọi giới chỉ trích trong nước ủng hộ các cuộc đàm phán. Tại Tehran hôm 3-11 vừa qua, Đại Giáo chủ Khamenei đã lên tiếng yêu cầu người dân nước này không nên "tác động tiêu cực" tới các nhà đàm phán. Trong khi đó, Phó Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Marie Harf ngày 4-10 nhấn mạnh: "Mỹ cần có một tiếng nói nhất quán khi tham gia đàm phán". Không chỉ vậy, Nhà Trắng hiện còn đang phải nỗ lực ngăn chặn nguy cơ Quốc hội Mỹ thông qua gói biện pháp trừng phạt mới đối với Iran do lo ngại điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới tiến trình đàm phán.

Trả lời báo chí ngày 6-11, một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết hai bên bước vào các cuộc đàm phán ngày 7-11 với nhận thức rõ ràng về mong muốn và điều kiện tiên quyết cũng như những trao đổi mà đối phương đề xuất. Nhân vật giấu tên này cho hay sáu cường quốc sẵn sàng nới lỏng các biện pháp trừng phạt để đổi lấy việc Iran cam kết bắt tay vào quá trình giảm các hoạt động liên quan tới việc chế tạo vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, bà cũng thừa nhận những hoài nghi của Quốc hội Mỹ, đồng thời nhấn mạnh rằng các cường quốc sẽ chấm dứt việc nới lỏng các lệnh trừng phạt nếu Iran không tuân thủ các cam kết tại Geneva, và rằng P5+1 sẽ chờ xem Iran có thực sự kiên trì theo đuổi tiến trình thu hẹp hoạt động hạt nhân hay không, bằng cách chờ đợi và quan sát - có thể là trong khoảng thời gian 6 tháng - kể từ khi thỏa thuận được thực thi, trước khi chính thức nới lỏng các lệnh trừng phạt.

Một quan chức đàm phán phương Tây giấu tên khác cho biết họ sẽ không đề xuất nới lỏng các biện pháp trừng phạt cơ bản đối với ngành dầu mỏ và tài chính trừ phi Tehran có các nhượng bộ đáng kể, điều mà nhiều người cho là sẽ khó diễn ra trong cuộc đàm phán ngày 7 và 8-11.

Khánh Linh

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)