Chi lương của nhà nước hiện chiếm tỷ trọng rất lớn trong tổng chi ngân sách. Ảnh minh hoạ

Các địa phương này đại diện cho hai nhóm địa phương điều tiết ngân sách về trung ương và địa phương nhận bổ sung cân đối từ ngân sách trung ương.

7 năm,ảnbộmáyđểgiảmchithườngxuyêanh vs bắc macedonia chi thường xuyên tăng gấp 6 lần

Tại Lào Cai, chi tiêu công tăng gấp 5 lần trong giai đoạn 2006 - 2013, từ 2.162 tỷ đồng lên 10.276 tỷ đồng. Chi đầu tư phát triển chiếm 30% trong tổng chi ngân sách, tăng từ 800 tỷ đồng trong năm 2006 lên khoảng 3.000 tỷ đồng trong năm 2013. Chi thường xuyên chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng chi, trên 60%. Chi thường xuyên đã tăng 6 lần, từ hơn 900 tỷ đồng năm 2006 lên 5.400 tỷ đồng năm 2013. Lào Cai là địa phương nhận bổ sung ngân sách của trung ương để thực hiện các hoạt động của địa phương. Thu ngân sách trên địa bàn tỉnh này đã tăng mạnh từ 2.113 tỷ đồng (năm 2010) lên 4.643 tỷ đồng (năm 2013), chủ yếu từ nguồn thuế, phí, lệ phí sử dụng đất và thu từ hoạt động xuất nhập khẩu.

Cũng như Lào Cai, Quảng Nam gặp nhiều hạn chế về thu ngân sách và phải phụ thuộc nhiều vào nguồn bổ sung của ngân sách trung ương (NSTW). Theo báo cáo của tỉnh này, đang áp dụng quy tắc 80/20 trong ngân sách chi thường xuyên cho sự nghiệp giáo dục (80% ngân sách chi thường xuyên dành chi lương) khiến ngân sách chi thường xuyên ngoài lương càng trở nên eo hẹp, do lương tăng mạnh. Trong khi đó, nguồn bổ sung của NSTW cho tăng lương tối thiểu chưa đủ đảm bảo. Tỷ lệ chi đầu tư và chi thường xuyên của Quảng Nam là 39:61. Trong đó, 1/3 tổng chi tiêu là chi lương và tiền công, chi mua sắm hàng hóa và dịch vụ chiếm 14%, chi bổ sung và trợ cấp không đáng kể.

Khác với 2 địa phương trên, TP. Cần Thơ là một trong 13 địa phương tự cân đối và có điều tiết về trung ương, nên hỗ trợ của NSTW chỉ bao gồm các khoản hỗ trợ có mục tiêu và có xu hướng giảm dần qua các năm. Tốc độ thu - chi ngân sách của Cần Thơ đều tăng qua các năm, trong đó đáng mừng là tốc độ tăng thu ngân sách địa phương cao hơn tốc độ tăng chi. Về tổng thể, chi thường xuyên của Cần Thơ tăng tương đương với tốc độ tăng trưởng kinh tế; trong đó hai cấu phần chính của chi thường xuyên là chi lương và chi ngoài lương. Nếu như chi lương trong tổng chi ngân sách năm 2009 là 710 tỷ đồng (47,2% tổng chi thường xuyên), thì đến năm 2014 đã là 1.988 tỷ đồng, gấp 2,8 lần tiền chi lương năm 2009.

Cơ cấu lại bộ máy, giảm áp lực chi thường xuyên

Hiệu quả chi tiêu công tại TP. Hồ Chí Minh cho thấy đã gắn khá chặt chẽ chi tiêu ngân sách với các ưu tiên của quốc gia và của thành phố như phát triển con người và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, trong tổng thể nguồn chi ngân sách, nguồn lực chi đầu tư công ngày càng hạn chế trước áp lực tăng chi thường xuyên, đặc biệt là từ tăng quỹ lương. Tỷ trọng giữa chi thường xuyên và chi đầu tư đã đảo ngược từ 40:60 thành 60:40 trong 6 năm qua. Thời gian qua, TP. Hồ Chí Minh đã gắn chặt chẽ chi tiêu ngân sách với các ưu tiên của quốc gia và của thành phố như phát triển con người và bảo vệ môi trường. Chi tiêu theo đầu người cho phát triển khoa học và công nghệ của thành phố cao hơn so với các địa phương khác từ 1,5 đến 2 lần.

Để tăng cường hiệu quả chi tiêu công, TP. Hồ Chí Minh cho rằng, cần tinh giản, cơ cấu lại bộ máy và biên chế khu vực công. Trong đó, xác định biên chế và mức lương theo vị trí việc làm, thay vì quá chú trọng vào tiêu chí thâm niên như hiện nay. Cùng với đó, cần xây dựng kế hoạch tài chính - ngân sách trung hạn cuốn chiếu để gắn kết tốt hơn giữa kế hoạch và ngân sách, giữa chi đầu tư và chi thường xuyên.

Với mục đích giảm chi thường xuyên, TP. Hồ Chí Minh là một trong những địa phương tích cực nhất trong việc tăng cường tự chủ tại các đơn vị hành chính (khoảng 800 đơn vị) và sự nghiệp (khoảng 1.800 đơn vị, chiếm 6% toàn quốc). Kết quả, đã tiết kiệm được chi phí hành chính và hoạt động, hợp lý hóa từng bước biên chế hành chính, sự nghiệp, đồng thời nâng cao thu nhập cho người lao động. Hiện có, khoảng 80% các đơn vị sự nghiệp độc lập một phần và vẫn còn 13% hoàn toàn phụ thuộc vào ngân sách, còn lại 9% tự đảm bảo tài chính hoàn toàn.

Từng kiến nghị trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho rằng, trong bối cảnh ngân sách khó khăn, không còn cách nào khác là phải tiết kiệm chi, đẩy mạnh khoán chi thường xuyên và sắp xếp lại tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế. Trên thực tế, nhiều năm qua ngành Tài chính đã siết chặt kỷ cương, kỷ luật tài chính, tiết giảm chi tiêu, không chi ngoài dự toán cũng như ban hành các chính sách mới làm tăng chi ngân sách. Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng khẳng định, nếu không tinh giản biên chế, thì không thể cơ cấu lại ngân sách.

Chi lương của nhà nước tăng đáng kể, hiện chiếm khoảng 20% tổng chi ngân sách. Trong khi đó, số công chức, viên chức không ngừng tăng nhanh trong thời gian gần đây, tốc độ cao hơn so với tăng trưởng kinh tế. Kết quả trên cho thấy sự trái ngược với lộ trình cải cách hành chính và mục tiêu của Chính phủ chi trả lương cao hơn trên cơ sở tinh giản biên chế.

Như vậy, có thể thấy một trong những nhóm giải pháp quan trọng để kéo giảm chi thường xuyên, đó là tinh giản biên chế, cơ cấu lại tổ chức bộ máy nhà nước và giao quyền tự chủ tài chính cho các đơn vị sự nghiệp công lập.

Trần Thắng

(责任编辑：La liga)