(CMO) Kinh doanh phế liệu, ngành nghề được xem là góp phần bảo vệ môi trường, thế nhưng trên thực tế thì ngược lại hoàn toàn. Chẳng những gây ô nhiễm môi trường mà những cơ sở thu mua phế liệu còn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, mất an toàn giao thông và mỹ quan đô thị.

Dạo một vòng trên các trục đường chính của nội ô TP Cà Mau không khó tìm thấy những cơ sở thu mua phế liệu khá bề thế xen lẫn trong các tuyến, khu dân cư.

Điểm thu mua phế liệu trên tuyến đường Ngô Quyền, Phường 1, TP Cà Mau là một trong số ấy. Tất cả các loại phế liệu từ chai nhựa, lon bia, cho đến sắt, nhôm, giấy… được tập kết về đây liên tục trên những chiếc xe ba gác, sau đó được đưa lên xe tải để xuất tỉnh. Hoạt động này vô cùng nhộn nhịp vào giờ xế chiều. Tuy nhiên, điều đáng nói, cơ sở này thường xuyên lấn chiếm lòng, lề đường để làm nơi tập kết, trung chuyển phế liệu gây mất trật tự an toàn giao thông và mỹ quan đô thị.

Cơ sở thu mua phế liệu trên đường Nguyễn Trãi, khu vực Phường 9, hoạt động cũng tương tự. Điểm thu mua phế liệu này gần như lấn chiếm toàn bộ vỉa hè, thậm chí xuống lòng đường vào những giờ cao điểm. Tại điểm này phế liệu chất cao ngất và ngổn ngang khắp nơi. Vựa này nằm lọt thỏm giữa nhiều cơ sở kinh doanh các mặt hàng khác và nhà dân tạo nên cảnh tượng rất nhếch nhác của một trục đường chính trong lòng đô thị loại II.

Theo quan sát, hầu như tất cả các vựa phế liệu trong nội ô thành phố, khu dân cư đều vi phạm về trật tự đô thị. Vỉa hè là khu vực luôn bị các chủ vựa chiếm dụng làm nơi phân loại phế liệu. Đi kèm theo hoạt động phân loại này là các loại rác thải phát sinh nhiều, vương vãi trên vỉa hè, lòng đường.

Không chỉ gây ô nhiễm môi trường, cản trở giao thông, mất mỹ quan đô thị mà nó còn tiềm ẩn nguy cơ đáng lo ngại hơn gấp nhiều lần là cháy nổ có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Chỉ cần quan sát bằng mắt thường cũng dễ dàng nhận thấy nguy cơ  này. Kho bãi tạm bợ, hệ thống đường dây điện cũ kỹ, giăng mắc chằng chịt, trong khi bên trong toàn là vật liệu dễ cháy. Ngoài ra, dụng cụ, phương tiện phòng cháy chữa cháy được trang bị rất sơ sài, chủ yếu là để đối phó với ngành chức năng khi bị kiểm tra.

Vỉa hè và lòng đường là nơi tập kết phế liệu. (Ảnh chụp tại cơ sở thu mua phế liệu trên đường Ngô Quyền, Phường 1, TP Cà Mau).

Thời gian qua, cả nước đã xảy ra không ít vụ cháy nổ cơ sở thu mua phế liệu. Tiêu biểu có thể kể đến như vụ nổ tại cơ sở thu mua sắt vụn, phế liệu thôn Quan Độ, xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, khiến 6 người thương vong và 5 ngôi nhà bị sập; Hay như vụ cháy tại cơ sở thu mua phế liệu trên địa bàn Phường 15, quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh… Đó là hồi chuông cảnh báo cho những nguy cơ tiềm ẩn tại các cơ sở thu mua phế liệu hiện nay trên địa bàn tỉnh cũng như cảnh báo các ngành chức năng, đừng để "mất bò mới lo làm chuồng".

Vấn đề các cơ sở thu mua phế liệu nằm đan xen khu dân cư trong nội ô thành phố đã được các đại biểu HĐND đưa ra chất vấn và trở thành chủ đề đáng quan tâm tại kỳ họp thứ 7, HĐND tỉnh khoá IX diễn ra từ ngày 5-8/12/2018. Trong phiên chất vấn này, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Nguyễn Tiến Hải đánh giá lĩnh vực quản lý kinh doanh phế liệu thời gian qua chưa có sự quan tâm đúng mức. Từ đó dẫn đến tình trạng nhiều cơ sở thu mua phế liệu đặt không đúng nơi quy định, không đảm bảo phòng cháy chữa cháy, ảnh hưởng đến an toàn giao thông, mất mỹ quan đô thị... Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tiến Hải cho biết, UBND tỉnh sẽ ban hành văn bản chỉ đạo siết chặt vấn đề này. Trước mắt sẽ tiến hành rà soát và đối chiếu với quy định về điều kiện kinh doanh để hướng dẫn người dân thực hiện đúng quy định, nơi nào không đảm bảo sẽ buộc ngưng hoạt động.

Kinh doanh phế liệu là loại hình kinh doanh có điều kiện, các cơ sở này phải đảm bảo nhiều tiêu chí như: Giấy phép kinh doanh, cam kết bảo vệ môi trường, hệ thống phòng chống cháy, nổ đúng quy định... Quy định là vậy, song một số cơ sở phớt lờ, hoạt động tự phát, không đảm bảo các quy chuẩn trên. Theo Trưởng phòng Tài chính - Kế hoạch TP Cà Mau Phan Hoàng Vân, trong số 8 cơ sở thu mua phế liệu tại các khu dân cư trong nội ô thành phố chỉ có 5 cơ sở có giấy phép kinh doanh. Tuy nhiên, ông Vân nhấn mạnh, trong giấy phép có ghi rõ chỉ được phép kinh doanh khi có đủ điều kiện, tức phải đảm bảo ít nhất 2 thủ tục nữa là phòng cháy chữa cháy và cam kết bảo vệ môi trường.

Nói về công tác quản lý và cấp phép kinh doanh, ông Vân cho biết thêm, thành phố phối hợp với các đơn vị có liên quan cũng như nhắc nhở xã, phường thường xuyên kiểm tra an toàn cháy nổ, vệ sinh môi trường… các cơ sở kinh doanh này. Tuy nhiên, khi được hỏi đã có bao nhiêu cơ sở đảm bảo được 2 điều kiện còn lại là phòng cháy chữa cháy và cam kết bảo vệ môi trường, ông trả lời là không biết, đây là thủ tục của cơ quan, đơn vị khác.

Hoạt động thu mua phế liệu trong nội ô thành phố thời gian qua không đảm bảo về môi trường, phòng cháy chữa cháy, an toàn giao thông và mỹ quan đô thị… Vấn đề này được bà con Nhân dân khu vực Phường 6, Phường 1, Phường 5, nơi có cơ sở thu mua phế liệu rất nhiều lần phản ánh. Tuy nhiên, đến nay chỉ di dời được điểm thu mua gần Nhà thờ Bảo Lộc. Để giải quyết tình trạng này, ông Vân cho biết, hướng tới đối với các cơ sở có giấy phép và đang hoạt động trong khu dân cư thì tiến hành động viên họ di dời ra những nơi theo quy hoạch nhằm tạo điều kiện cho họ kinh doanh nhưng không ảnh hưởng đến đời sống người dân xung quanh. Tuy nhiên, khi được hỏi về quy hoạch, ông Vân cho biết, thành phố chưa có quy hoạch chi tiết, cụ thể khu vực cho loại hình kinh doanh này mà chỉ động viên di dời hay cấp phép kinh doạnh tại những khu vực xét thấy không ảnh hưởng đến môi trường cũng như cháy nổ.

Như vậy có thể thấy, câu chuyện giải quyết vấn đề các cơ sở thu mua phế liệu hiện nay vẫn chưa có hướng giải quyết kiên quyết, triệt để./.

Nguyễn Phú

(责任编辑：World Cup)