Khó khăn trong giải phóng mặt bằng cũng góp phần gây chậm tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư.

Một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng giải ngân thấp hàng năm,àiChủđầutưỷlạivàoquyđịnhcủaLuậkèo chấp 1,75 là do sự trì trệ của chủ đầu tư ỷ lại vào quy định của Luật Đầu tư công cho phép kéo dài thời gian thanh toán là hai năm. Đó cũng là một trong những bất cập của quy định tại Luật Đầu tư công.

Giải ngân “vướng” do quy định thời gian

Theo Khoản 1 Điều 76 của Luật Đầu tư công quy định, thời gian thực hiện và giải ngân vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn trước đến hết ngày 31/12 năm đầu tiên của kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn sau. Thời gian giải ngân vốn kế hoạch đầu tư công hàng năm được kéo dài sang năm sau. Trong trường hợp đặc biệt, được cấp có thẩm quyền cho phép thì kéo dài thời gian giải ngân không quá kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Tuy nhiên, tại Điều 46 Nghị định số 77/2015/NĐ-CP (NĐ 77) của Chính phủ về kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm lại quy định, thời gian giải ngân kế hoạch đầu tư công hàng năm được kéo dài đến hết ngày 31/12 năm sau năm kế hoạch. Trong trường hợp đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ quyết định việc kéo dài thời gian giải ngân kế hoạch đầu tư công hàng năm của từng dự án sang các năm sau, nhưng không quá thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư công trung hạn theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 76 của Luật Đầu tư công.

Bên cạnh đó, quy trình và thủ tục kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư hàng năm vốn ngân sách trung ương (NSTW), vốn công trái quốc gia (CTQG), vốn trái phiếu chính phủ (TPCP) là trước ngày 15/3 hàng năm, bộ, ngành trung ương và địa phương gửi Bộ Kế hoạch và đầu tư (KH&ĐT), Bộ Tài chính danh mục dự án chưa giải ngân hết kế hoạch năm trước; đề xuất danh mục, lý do và mức vốn kế hoạch năm trước kéo dài thời gian thực hiện và thanh toán sang năm sau. Bộ KH&ĐT chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính rà soát đề xuất của bộ, ngành trung ương và địa phương, trước ngày 30/4 hàng năm thông báo cho bộ, ngành trung ương và địa phương danh mục dự án và mức vốn được kéo dài thời gian thực hiện sang năm sau.

Mặc dù Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước của năm 2017 (đợt 1) rất sớm, vào cuối năm 2016, nhưng tiến độ các bộ, ngành và địa phương thực hiện giải ngân trong 4 tháng đầu năm còn rất chậm. Theo Bộ Tài chính, tính tới ngày 17/4/2017, lũy kế giải ngân vốn đầu tư công qua Kho bạc Nhà nước là 14,3%, giải ngân vốn cho các Chương trình mục tiêu quốc gia mới chỉ có 4,3%. Trong khi đó vốn TPCP vẫn chưa có kế hoạch giao, nên Kho bạc chưa thể giải ngân được.

Với những quy định như trên, Bộ Tài chính cho rằng, Điều 76 Luật Đầu tư công không giao Chính phủ quy định chi tiết, nên việc quy định về quy trình và thủ tục kéo dài thời gian thực hiện giải ngân kế hoạch đầu tư công như Điều 46 NĐ 77 là không phù hợp. Thực chất quy định này đã làm tăng thủ tục trong thanh toán vốn đầu tư, khó khăn cho các bộ, ngành trung ương và địa phương khi phải đối chiếu số liệu mức vốn kế hoạch còn lại chưa thanh toán theo từng dự án làm cơ sở để đề xuất kéo dài; chậm việc giải ngân thêm khoảng 4 tháng. Mặt khác, việc cho phép thời gian giải ngân vốn kế hoạch đầu tư công hàng năm sang năm sau là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc chủ đầu tư chậm trễ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công, tạo tâm lý các chủ đầu tư không tập trung triển khai kế hoạch ngay trong năm.

Vì vậy, Bộ Tài chính đề nghị, chỉ cho phép thực hiện kế hoạch vốn đầu tư công hàng năm theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước (12 tháng). Trường hợp cần thiết phải kéo dài thời gian thực hiện và thanh toán sang năm sau phải có ý kiến cho phép của Thủ tướng Chính phủ. Cùng với đó, để thống nhất với kiến nghị nêu trên (vốn đầu tư công được thực hiện trong 12 tháng, không được phép kéo dài sang năm sau), sẽ không có vướng mắc liên quan đến thủ tục kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân theo Điều 46 của Nghị định số 77/2015/NĐ-CP.

Chưa thực hiện nghiêm quy định về quản lý đầu tư công

Bên cạnh những vướng mắc do các quy định của Luật Đầu tư công, thì nguyên nhân giải ngân vốn đầu tư công chậm cũng có phần do một số bộ, ngành, địa phương chưa thực hiện nghiêm các quy định về quản lý đầu tư công, còn tình trạng tập trung hoàn thiện các thủ tục đầu tư vào các tháng cuối năm dẫn đến chất lượng công tác chuẩn bị dự án còn thấp. Bên cạnh đó, còn có việc chuẩn bị dự án chưa tốt, phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư dự án không sát thực tế, chậm trễ trong giải phóng mặt bằng, nhà thầu không đủ năng lực thi công...

Trung tuần tháng 4/2017, Văn phòng Chính phủ đã có thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ tại cuộc họp Tổ Công tác chỉ đạo đẩy nhanh giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2017. Văn bản nêu rõ tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong các tháng đầu năm 2017 còn thấp so với yêu cầu, đã ảnh hưởng tới tăng trưởng, việc làm và lãng phí vốn đầu tư và giảm hiệu quả huy động vốn TPCP.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh đến các nguyên nhân chủ quan trong thực hiện chậm giải ngân vốn đầu tư là giao vốn chậm, thủ tục đầu tư rườm rà, phức tạp; công tác chỉ đạo, điều hành ở một số bộ, địa phương, ban quản lý dự án còn thụ động, thiếu quyết liệt, khẩn trương. Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã yêu cầu các bộ, cơ quan ngay trong tháng 4/2017 phải hoàn thành toàn bộ việc giao vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016 - 2020.

Hà Hạnh

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)