Phiên họp toàn thể cuối cùng của Iran và Nhóm P5+1 về thỏa thuận hạt nhân tại Vienna,ỏathuậnhạtnhânIranConđườngchônggaicònởphíatrướxem bong da truc tiêp Áo ngày 14-7

Theo thỏa thuận đạt được gồm 3 trụ cột: Iran chấp nhận hạn chế chương trình hạt nhân trong ít nhất một thập kỷ; quốc tế dỡ bỏ cấm vận chống Iran; tăng cường các biện pháp kiểm soát chương trình hạt nhân của Tehran. Thỏa thuận không buộc Iran phải phá bỏ hoàn toàn chương trình hạt nhân, vốn là yêu sách được đưa ra trong các cuộc thương lượng ban đầu do châu Âu khởi xướng từ 2003-2005, thay vào đó, chỉ tập trung giám sát, hạn chế và kiểm soát chặt chẽ hơn các cơ sở hạ tầng với mục đích ngăn chặn Tehran tái khởi động cuộc chạy đua bí mật sản xuất vũ khí hạt nhân. Iran sẽ cho phép thanh sát các cơ sở hạt nhân của nước này, cụ thể là cho phép các thanh sát viên Liên hợp quốc (LHQ) tới giám sát các cơ sở quân sự. Tuy nhiên, lệnh trừng phạt có thể bị khôi phục trong 65 ngày nếu Iran vi phạm thỏa thuận đã thống nhất với 6 cường quốc; lệnh cấm vận vũ khí của LHQ sẽ tiếp tục duy trì trong 5 năm, trong khi các lệnh trừng phạt về tên lửa đạn đạo đối với Iran sẽ kéo dài thêm 8 năm.

Rõ ràng, thỏa thuận cuối cùng giữa Iran và nhóm P5+1 mang lại hy vọng cho việc giải quyết các "điểm nóng" khác trên thế giới bằng giải pháp ngoại giao. Giới phân tích cho rằng thỏa thuận mới có thể tạo ra nhiều thay đổi địa chiến lược, tuy nhiên mức độ như thế nào thì chưa rõ ràng. Iran là một nhân tố quan trọng, cường quốc có vai trò không thể bỏ qua ở Trung Đông. Vì thế, thỏa thuận có thể tạo ra bước ngoặt đầu tiên mở đường cho việc bình thường hóa quan hệ giữa Iran và Mỹ, vốn đã bị cắt đứt từ năm 1980 sau cuộc khủng hoảng bắt cóc con tin tại Đại sứ quán Mỹ ở Tehran, từ đó mở ra một chương hợp tác mới, công khai giữa hai nước để giải quyết các cuộc khủng hoảng Iraq và Syria.

Việc đạt được một thỏa thuận hạt nhân với Iran đã là một điều khó khăn, nhưng giờ đây thỏa thuận này còn cần phải được phê chuẩn, thực thi và duy trì trong nhiều năm sau đó. Giới chuyên gia cảnh báo rằng con đường phía trước vẫn còn rất nhiều chông gai.

Một trong những trở ngại của thỏa thuận này - theo đó Iran sẽ hạn chế chương trình hạt nhân của nước này để được gỡ bỏ dần các lệnh trừng phạt - đó là Quốc hội Mỹ, vốn đang nằm dưới sự kiểm soát của phe Cộng hòa, những người hoài nghi về thỏa thuận với Iran. Các nghị sĩ Quốc hội Mỹ sẽ có 60 ngày để xem xét thỏa thuận gây tranh cãi này. Đây sẽ là khoảng thời gian đầy kịch tính với các hoạt động vận động hành lang tăng cường của cả hai phe. Quốc hội Mỹ có thể thông qua một nghị quyết ngăn chặn Tổng thống Barack Obama gỡ bỏ hầu hết các biện pháp trừng phạt của Mỹ với Iran.Ông Obama có thể phủ quyết nghị quyết này, song phe đối lập có thể vượt qua quyền phủ quyết của ông nếu họ huy động được 2/3 số phiếu ủng hộ. Thời gian xem xét thỏa thuận có thể kéo dài lên tới 82 ngày, bắt đầu từ khi các văn kiện được đệ trình lên Quốc hội Mỹ.

Suzanne Maloney, nhà phân tích làm việc tại Viện Brookings cho rằng cuối cùng thì Quốc hội Mỹ cũng "không thể lật ngược được một thỏa thuận đa phương". Tuy nhiên, theo bà Maloney, các nghị sỹ Mỹ vẫn có thể gây trở ngại trong giai đoạn tiếp theo sau khi Quốc hội phê chuẩn thỏa thuận vừa được ký kết với Iran - đó là giai đoạn thực thi thỏa thuận. Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã khẳng định "những thách thức vẫn chưa hết", và cuối cùng "thỏa thuận có tồn tại hay không phụ thuộc vào việc giới lãnh đạo các nước liên quan tôn trọng và hiện thực hóa các cam kết như thế nào".

(责任编辑：Cúp C1)