DN làm thủ tục hải quan tại KCX Tân Thuận. (Ảnh: T.H)

Tham vấn và kiểm tra sau thông quan tại cửa khẩu

Cục Hải quan TP.HCM cho rằng,ắcphụcsơhởtrongcôngtáctrịgiáhảket qua bong d theo các văn bản pháp luật quy định người khai hải quan có các quyền khi cơ quan Hải quan thông báo có nghi vấn giá tính thuế, như: Được từ chối tham vấn; được đề nghị tham vấn nhưng không đến tham vấn; không đồng ý kết quả tham vấn sau khi công chức kết luận; đồng ý với kết quả tham vấn của Hải quan nhưng sau đó không kê khai và nộp thuế bổ sung. Khi DN sử dụng các quyền này, tờ khai đang nghi vấn, tham vấn và có kết quả tham vấn mặc nhiên được công chức hải quan tiến hành “thông quan theo trị giá khai báo”. Theo Cục Hải quan TP.HCM, đây là “một sơ hở DN lợi dụng và sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu NSNN".

Trên thực tế, có trường hợp DN ghi trên mẫu chấp nhận tham vấn, cứ để Hải quan bác bỏ giá khai báo nhưng không tiến hành khai và nộp thuế bổ sung, cơ quan Hải quan cũng không có chế tài trong trường hợp này. Trong khi lực lượng Hải quan không đủ người để bố trí theo dõi quá trình khai bổ sung của DN. Số liệu báo cáo năm 2015, tăng qua công tác tham vấn giá 38 tỷ đồng nhưng trong thực tế không thống kê được DN đã khai bổ sung và nộp bổ sung vào NSNN bao nhiêu tiền thuế.

Để hạn chế tình trạng trên, Cục Hải quan TP.HCM đã chủ động lồng ghép “Tham vấn và kiểm tra sau thông quan tại trụ sở hải quan” cho một lực lượng duy nhất đảm nhận. Nếu DN áp dụng quyền được quy định, lập tức sẽ ra quyết định kiểm tra sau thông quan tại trụ sở Hải quan ngay để có kết luận và ban hành quyết định ấn định thuế, cập nhật vào chương trình kế toán thuế. Cách làm này đã tăng điều chỉnh giá tính thuế, tăng thu cho ngân sách hàng trăm tỷ đồng. Đồng thời, Cục Hải quan TP.HCM kiến nghị, điều chỉnh Thông tư số 38 theo hướng phân loại DN theo 3 mức: DN ưu tiên; DN chấp hành tốt pháp luật Hải quan; và DN khác. Đối với DN khác, khi phát hiện nghi vấn cơ quan Hải quan sẽ tổ chức tham vấn, DN không được quyền lựa chọn tham vấn hay không đồng ý tham vấn. Ban hành Quyết định ấn định thuế mà không cần phải chờ DN khai bổ sung. DN phải đặt khoản bảo đảm nếu muốn giải phóng hàng. Khi DN chọn tham vấn: Phải tuân thủ đúng những nội dung đã trao đổi với cơ quan Hải quan qua biên bản tham vấn. Hải quan được quyền ban hành quyết định ấn định thuế, không cần chờ DN khai bổ sung.

Tránh giá thấp

Trong năm 2015, tại Cục Hải quan TP.HCM đã phát sinh tình trạng “giá giảm dần”. Ví dụ: Thịt trâu đông lạnh, vải may mặc, đùi gà đông lạnh, gạch, trái cây, phế liệu… giá khai báo ngày càng giảm dần. Từ nhiều năm nay tình trạng này ít xảy ra nhưng từ khi áp dụng Thông tư số 38/2015/TT-BTC và Thông tư số 39/2015/TT-BTC là phổ biến. Khi Cục Hải quan TP.HCM phải đấu tranh với DN, cương quyết điều chỉnh giá tính thuế từ những lô hàng đã chấp nhận giá giao dịch trước đó, có trường hợp tăng thuế hàng tỷ đồng thì DN đã có quyết định giải thể, số nợ trở thành nợ khó đòi mặc dù từ ngày 1-7-2013 không có khái niệm nợ khó đòi nhưng trong thực tế vẫn xảy ra.

Cục Hải quan TP.HCM dự kiến sẽ phân cấp mạnh cho các chi cục hải quan, đặc biệt là kiểm tra tờ khai luồng Xanh. Do yếu tố kỹ thuật nên trong hệ thống dữ liệu GTT02 có rất nhiều mức giá cho cùng một mặt hàng giống hệt, và nguyên tắc hàng giống hệt, tương tự tại Thông tư số 39 chỉ được sử dụng giá thấp hơn để xác định giá tính thuế nên Cục Hải quan TP.HCM bắt buộc phải chọn giải pháp tình thế, đó là ban hành danh mục giá mặt hàng giống hệt (được chọn lọc từ hệ thống GTT02), không cho phép các chi cục sử dụng giá thấp hơn danh mục này. Bên cạnh đó, cung cấp danh mục cho cục hải quan địa phương lân cận để đấu tranh điều chỉnh giá đối với các lô hàng chuyển cửa khẩu nhằm tránh sự quản lý chặt chẽ của Cục Hải quan TP.HCM.

Từ thực tế trên, Cục Hải quan TP.HCM kiến nghị, Tổng cục Hải quan có ý kiến chỉ đạo ngay những trường hợp “lôi kéo, chào mời” DN để chấp nhận giá khai báo thấp và có biện pháp chấn chỉnh chung hoặc xử lý kỷ luật đủ mạnh để răn đe những công chức cố tình thông đồng với DN làm thất thu NSNN. Thường xuyên rà soát và phong tỏa ngay những thông tin nghi vấn trên hệ thống, không cho phép sử dụng. Chỉ đạo kiểm tra sau thông quan tại trụ sở người khai hải quan hoặc thanh tra tại DN. Tuy nhiên, hiện nay do lực lượng mỏng (cấp Tổng cục Hải quan: Cục Thuế XNK và Cục Kiểm tra sau thông quan; cấp Cục Hải quan: Chi cục Kiểm tra sau thông quan) nên không thể bao quát hết được.

Cục Hải quan TP.HCM đề xuất nên giao thẩm quyền cho cục trưởng cục hải quan tỉnh, thành phố phong tỏa thông tin dữ liệu. Thẩm quyền của cục trưởng cục hải quan tại Điều 142 Thông tư số 38/2015/TT-BTC trong công tác kiểm tra sau thông quan tại trụ sở hải quan, Cục Hải quan TP.HCM đề nghị bổ sung Thông tư 38 theo hướng: tùy theo tình hình hàng hóa tại các địa phương và khoảng cách địa lý giữa các chi cục và cục hải quan, đề nghị giao thẩm quyền cho cục trưởng cục hải quan xem xét tình hình để phân cấp cho chi cục trưởng thực hiện quyết định kiểm tra sau thông quan. Không nhất thiết kiểm tra sau thông quan tại trụ sở hải quan phải là cấp chi cục hải quan thực hiện, đặc biệt là công tác giá tính thuế…

(责任编辑：Cúp C1)