Khác biệt về quan điểm

Ngay trong bước làm rõ hồ sơ mời thầu 2 gói thầu thủy tinh thể nhân tạo năm 2019 của Bệnh viện Mắt TP.HCM,ĐấuthầuthủytinhthểBệnhviệnMắtTPHCMNóngrẫydokhácbiệtvềquanđiểxem kết quả la liga không ít nhà thầuđã có ý kiến nghi ngờ về sự định hướng thầu. Tuy nhiên, bên mời thầu khẳng định đã tạo điều kiện thuận lợi cho tất cả các ứng thầu có năng lực cùng tham gia. Cho tới nay, sự khác biệt về quan điểm tới độ gay gắt chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Cần phải nói rằng, việc đưa ra các tiêu chí kỹ thuật trong hồ sơ mời thầu nhằm tuyển lựa nhà thầu đủ năng lực, kinh nghiệm, nhưng các tiêu chí đó phải đảm bảo không hướng đến, hoặc hạn chế một loại hàng hóa hoặc một nhà sản xuất cụ thể nào đó. Vậy tại sao, bộ tiêu chí kỹ thuật trong hồ sơ mời thầu các gói thầu nêu trên lại vấp phải sự không đồng tình của không ít nhà thầu?         

Theo hồ sơ mời thầu, 2 gói thầu trên được phân thành 52 mã hàng dựa theo đặc tính kỹ thuật của từng loại thủy tinh thể. Tại Hội nghị tiền mở thầu (ngày 25/2/2019), đại diện Bệnh viện Mắt TP.HCM cho rằng, việc xây dựng các tiêu chí kỹ thuật, phân chia mã hàng (lô/phần thầu) bắt đầu từ khâu khảo sát, tổng hợp nhu cầu thực tiễn điều trị. Sau đó, Hội đồng Khoa học công nghệ của Bệnh viện sẽ rà soát, đánh giá, thống nhất các tiêu chí đặc tính kỹ thuật của từng mặt hàng thủy tinh thể nhân tạo, đó là cơ sở để bên mời thầu phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu, cấu hình các mặt hàng và giá kế hoạch. Đáng chú ý, Bệnh viện Mắt TP.HCM có số lượng ca phẫu thuật thủy tinh thể lớn, rất đa dạng về hình thái lâm sàng, nên cấu hình thủy tinh thể cần đa dạng về cấu hình kỹ thuật, nhưng để đánh giá chất lượng thủy tinh thể, thì vẫn phải vẫn bám theo 3 chỉ số chính là khúc xạ, ABBE và chỉ số phi cầu.

Bệnh viện Mắt TP.HCM cho rằng, chỉ số khúc xạ càng cao, thì thủy tinh thể càng mỏng, dễ đi qua vết mổ nhỏ và khi vết mổ càng nhỏ, giác mạc bệnh nhân càng ít bị tổn thương, hạn chế khả năng bị loạn thị. Còn chỉ số ABBE cho biết sự tán sắc của chất liệu thuỷ tinh thể (chỉ số càng cao thì sự tán sắc càng ít sẽ khiến hình ảnh rõ nét hơn).

Vậy, các nhà thầu phản ứng như thế nào trước cách thiết kế các tiêu chuẩn kỹ thuật trong hồ sơ mời thầu của Bệnh viện Mắt TP.HCM?

Nhà thầu Công ty CP Thiết bị y tế MC băn khoăn là, Bệnh viện Mắt TP.HCM dựa trên thông số kỹ thuật và báo giá của các nhà thầu cung cấp thủy tinh thể để xây dựng hồ sơ mời thầu và làm căn cứ chia lô thầu theo mặt hàng. Nhà thầu này cho rằng, cách xây dựng cấu hình kỹ thuật thủy tinh thể dựa trên thông tin sản phẩm, báo giá được chính các nhà thầu cung cấp sẽ không thể tránh khỏi việc định hướng thầu. Không chỉ việc các tiêu chí kỹ thuật được “soạn sẵn” theo thông tin sản phẩm được cung cấp, mà các nhà thầu khác còn chỉ ra rằng, có bao nhiêu nhà thầu “lọt vào vòng cung cấp thông tin sản phẩm” sẽ “tạo ra” ngần đó tiêu chí và đó là dấu hiệu một phần của “miếng bánh”… đã được xí phần!

Những nghi vấn cần được trả lời thấu đáo

Có nhiều chỉ dấu cho thấy, đang tồn tại khá nhiều điều khó lý giải giữa quan điểm xây dựng tiêu chí, cấu hình kỹ thuật mặt hàng thủy tinh thể và những yêu cầu về đặc tính kỹ thuật trong hồ sơ mời thầu tại 2 gói thầu nêu trên.

Cụ thể, về quan điểm khi xây dựng cấu hình, bên mời thầu cho rằng, 3 chỉ số (khúc xạ, ABBE, phi cầu) có tính chất quyết định đến chất lượng thủy tinh thể, nên không thể lược bỏ các chỉ số này trong hồ sơ mời thầu. Tuy nhiên, nhà thầu MC lại thấy điều ngược lại được thể hiện trong hồ sơ mời thầu, thậm chí không tìm thấy mối liên quan nào của mã hàng với tiêu chí “chỉ số khúc xạ càng cao thì kích thước càng mỏng dễ đi qua vết mổ nhỏ” vốn được chủ đầu tưcoi là “tối quan trọng”.

Nhà thầu MC dẫn chứng: tại mã hàng số 5 yêu cầu chỉ số khúc xạ lớn hơn (hoặc bằng) 1.52 và nhỏ hơn (hoặc bằng) 1.55 để đáp ứng yêu cầu kích thước vết mổ lớn hơn (hoặc bằng) 2,5 mm và nhỏ hơn (hoặc bằng) 2,8 mm. Trong khi đó, tại mã hàng số 11 yêu cầu chỉ số khúc xạ nhỏ hơn so với mã hàng số 5 (tức là thủy tinh thể dày hơn), thì yêu cầu về kích thước vết mổ  lại nhỏ hơn. Việc bất nhất trong xây dựng tiêu chí kỹ thuật còn thể hiện tại các mã hàng số 6, 9, 10, 11… 

Về chỉ số ABBE, một nhà thầu (yêu cầu không nêu tên) cho rằng, việc chỉ có 11/26 mã hàng yêu cầu chỉ số ABBE và nhiều mã hàng (5, 7, 10, 13, 15, 18, 20, 25) mua sắm với số lượng lớn, nhưng chỉ số ABBE rất thấp cũng cho thấy, tuyên bố “ABBE là tiêu chí quan trọng quyết định đến chất lượng thủy tinh thể”… là không đáng tin.

Tương tự, trong hồ sơ mời thầu, nhiều mã hàng không yêu cầu chỉ số phi cầu như mã số 5, 13, 14, 18, 26; các mã này được chủ đầu tư đặt mua số lượng rất lớn với giá kế hoạch cao.  

Qua những phân tích nêu trên, nhiều nhà thầu nghi vấn, rất có thể, trước khi cuộc thầu diễn ra, những nhà cung cấp sản phẩm của nhiều hãng đã “lọt vào vòng cung cấp thông tin sản phẩm”.