Nhờ giá nguyên liệu thô tăng caotrong suốt 1 năm qua, các công ty thương mại tại Nhật Bản đã kiếm được khoản tiền khổng lồ từ dự án năng lượng và hàng hóa trên khắp thế giới. Vì vậy, những doanh nghiệp này trở thành “người chiến thắng” giữa đợt bùng nổ lạm phát năm 2022 với lợi nhuận ròng ở mức cao kỷ lục.

Các công ty của Nhật Bản có thể ít được biết đến nhưng một trong số những nhà đầu tư vào các doanh nghiệp này chính là ông Warren Buffett, huyền thoại đầu tư trong giới kinh doanh.

Vị tỷ phú này đã biến khoản đầu tư trong 2 năm vào các công ty thương mại tổng hợp (còn gọi là sogo shosha) thành “vàng”. Gần đây, ông đã mua thêm cổ phần trong các doanh nghiệp này. Hiện ông Buffett đang là cổ đông lớn thứ 3 của Mitsui và là nhà đầu tư hàng đầu của Mitsubishi, Itochu, Sumitomo và Marubeni. 

Năm doanh nghiệp này đều hoạt động trong lĩnh vực tài nguyên thiên nhiên, kinh doanh hàng hóa. Trong đó, công ty Mitsui là một trong số năm doanh nghiệp lớn nhất tại Nhật Bản trong lĩnh vực đầu tư vào các dự án năng lượng và hàng hóa trên khắp thế giới. Doanh nghiệp này có mặt tại mọi “điểm nóng” kinh doanh như mỏ than ở Australia, mỏ dầu tại Oman và các silo ngũ cốc ở Canada. Từ trước đến nay, Mitsui vẫn là một doanh nghiệp kín tiếng, ít được chú ý đến.

Berkshire Hathaway, công ty đầu tư của ông Buffett lần đầu tiết lộ khoản đầu tư vào các “sogo shosha” là vào tháng 8/2020 với 5% cổ phần trong mỗi công ty. Tổng giá trị khoản đầu tư này lên đến 6 tỷ USD. Giá trị của số cổ phần này đã tăng hơn 50% ngay cả khi đồng yên Nhật bị mất giá so với USD. Hai tháng trước, Berkshire tiết lộ đã mua thêm cổ phiếu, nâng tỷ lệ sở hữu lên khoảng 6,5%, tương đương khoảng 12 tỷ USD.

Berkshire đã tính toán thời gian gia nhập thị trường một cách chính xác. Tỷ phú Buffett đã chi tiền cho các “sogo shosha” trong khi nhiều nhà đầu tư khác chần chừ do lợi nhuận của các doanh nghiệp lúc đó đã bị trì trệ trong thời gian dài và thành tích kinh doanh không khả quan trên thị trường. Đúng theo phương châm “hãy sợ hãi khi người khác tham lam và tham lam khi người khác sợ hãi”. Trước năm 2020, tổng lợi nhuận ròng của ngành này chỉ dừng lại ở mức 1.500 tỷ yên (11,2 tỷ USD) trong hơn một thập kỷ và rất ít người dự đoán được mọi thứ sẽ thay đổi.

Xu hướng ESG cũng là một trở ngại khác đối với các nhà đầu tư chính thống. Vì các “sogo shosa” rất chú trọng đến các loại hàng hóa như than luyện kim, dầu mỏ và khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG). Đối với những doanh nghiệp không bị ràng buộc bởi ESG trong năm 2020, đa phần đều lo ngại các dự án dầu mỏ sẽ trở thành một loại tài sản bị bỏ rơi và nhu cầu về nguyên liệu hóa thạch rồi sẽ đạt đỉnh.

Nhưng điều đó đã không diễn ra. Đại dịch Covid-19chỉ tạm thời làm gián đoạn nhu cầu sử dụng năng lượng. Ngay khi các nền kinh tế mở cửa trở lại, mức tiêu thụ năng lượng và giá hàng hóa đã tăng vọt. Năm ngoái, nhu cầu than đã tăng lên mức cao nhất mọi thời đại. Lượng tiêu thụ dầu trong năm nay vẫn sẽ đạt mức cao kỷ lục dù kinh tế tăng trưởng chậm lại.

Điều đó đã biến “sogo shosha” thành “máy rút tiền”. Ngay trước khi tỷ phú Buffett đầu tư, năm công ty của Nhật Bản đã ghi nhận tổng lợi nhuận ròng trong năm tài chính tính đến cuối tháng 3/2020 là 1.700 tỷ yên (12,8 tỷ USD). Trong năm tài chính 2023, các doanh nghiệp này dự đoán lợi nhuận ròng sẽ đạt gần 3.900 tỷ yên (29 tỷ USD).

Phần lớn trong số này thu được từ các dự án khai thác than, dầu, đồng và LNG. Dòng tiền cứ thế chảy vào tay của các cổ đông. Họ đã nhận được khoản cổ tức cao kỷ lục và cùng với những đợt mua cổ phiếu quỹ khổng lồ. Giá cổ phiếu Mitsubishi và Mitsui, 2 sogo shosha có lợi nhuận cao nhất, tăng lần lượt 100% và 130% kể từ khi tỷ phú Buffett đầu tư vào năm 2020.

Nhà đầu tư huyền thoại Buffett được biết đến với các khoản đầu tư thành công vào các công ty blue-chip của Mỹnhư Apple, Bank of America và Coca-Cola. Bên cạnh đó, vị tỷ phú này còn kiếm được rất nhiều tiền từ ngành nhiên liệu hóa thạch và hàng hóa. Tập đoàn Berkshire của ông là cổ đông lớn nhất của Chevron, công ty dầu mỏ lớn thứ 2 ở Mỹ. Berkshire cũng sở hữu công ty đường sắt Burlington Northern Santa Fe Railroad là đơn vị chuyên vận chuyển than ở Mỹ.

Giá khí đốt tự nhiên và giá dầu đã “hạ nhiệt” nhưng vẫn ở mức cao trong lịch sử. Giá than và đồng cũng ở gần mức cao kỷ lục. Trái ngược với nhiều quốc gia phương Tây, Nhật Bản vẫn đang khuyến khích các công ty chống lại xu hướng thoái vốn khỏi ngành nhiên liệu hóa thạch. 

Bất chấp biến đổi khí hậu, thế giới vẫn cần than, dầu và khí đốt. Dù không quá cao như giai đoạn 2021-2023, tỷ phú Buffett và các “sogo shosha” có thể vẫn thu về khoản lợi nhuận cao hơn mức trung bình trong thời gian sắp tới.