“Tậu trâu, cưới vợ, làm nhà Trong ba việc ấy thật là khó khăn”

Xưa nay, người ta luôn coi trọng chuyện cưới xin. Đám cưới trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc đời của mỗi người con trai, con gái. Bàn về lễ cưới của người Nam Bộ ngày xưa, ta nghĩ ngay đến lục lễ, bao gồm: giáp lời, lễ dạm, thông gia, cầu thân, đính hôn, lễ cưới. Ngày nay, người Nam Bộ không còn giữ lục lễ truyền thống nữa do nhiều yếu tố khách quan, mà quan trọng nhất chính là lối sống vội vã, bận bịu. Lễ cưới được thu gọn lại làm 3 lễ chính, bao gồm: dạm ngõ, lễ hỏi và lễ cưới.

Đám cưới vùng sông nước.

Đám cưới miền Tây có những nét riêng vô cùng độc đáo. Sau khi sui gia gặp mặt bàn chuyện hôn sự cho con, định ngày tổ chức đám cưới và nạp tài (vàng bạc, tiền cưới), cuối cùng đám cưới diễn ra. Lễ cưới của người miền Tây xưa lâu hơn, vui hơn thời bây giờ. Lễ cưới được tổ chức ở nhà trai (treo biển “Tân hôn”) và nhà gái (treo biển “Vu quy”). Trước lễ cưới, người miền Tây chuẩn bị chu đáo, từ thịt cá, rau củ quả, bánh kẹo, rượu, trà… và quan trọng không kém chính là dựng rạp. Rạp cưới xưa công phu vô cùng, được dựng bằng cây, mái che lá dừa hoặc vải ni-lon, cổng cưới được trang hoàng bằng lá cây, chỉ màu đẹp. So với rạp cưới bây giờ - loại rạp thuê, cổng cưới cũng được thuê, không tốn nhiều thời gian để dựng - thì rạp cưới xưa thú vị hơn rất nhiều. Lễ cưới được diễn ra trong 2 ngày, nhóm họ và ngày chính thức, đàng trai rước dâu, đàng gái đưa dâu.

Nhóm họ có lẽ là ngày vui nhất của đám cưới miền Tây. Bà con khắp nơi tề tựu về chung vui cùng đôi trẻ. Sáng sớm người nhà đi chợ mua thịt cá, đồ tươi, đồ khô về rồi bày ra vừa làm vừa rôm rả chuyện trò. Các món ăn đều tự tay người nhà nấu (còn bây giờ đa phần là thuê người nấu hoặc đặt nhà hàng mang lại). Các bà băm tỏi, băm hành; các chú, các bác mổ heo, gà, vịt; các dì, các cô xẻ thịt, ướp thịt, nấu đủ món, từ lẩu, xào, tới kho, gỏi; các chị túm tụm đổ rau câu, gọt hoa quả… được dịp “buôn dưa lê”. Chiều nhóm họ rộn ràng tiếng nhạc, tiếng nói cười, chị em xúng xính áo quần, cô dâu đi làm tóc ngoài chợ vẫn chưa về. Tất cả chuẩn bị cho bữa tối đãi bạn, trà rượu, hoa quả nhộn nhịp.

Rước dâu vùng quê.                                                              Ảnh: NHÂN KIỆT

Tối đêm ấy náo nhiệt vô cùng. Nhạc cưới rình rang trong nhà vọng ra ngoài ngõ. Cô dâu với chú rể phụ (là bạn bè hoặc người thân nào đó đóng vai chú rể để đi cùng cô dâu - phía nhà gái - cho có đôi có cặp) đi đến từng bàn mời rượu hồng (loại rượu có pha màu trông rất đẹp), mời kẹo, bánh… và nhận về tiền mừng cùng những lời chúc tốt lành từ bạn bè thân cận. Đến khuya, bà con trong nhà và khách quan còn được thưởng thức món cháo, gọi là cháo khuya, thường là cháo gà, cháo vịt hoặc cháo trắng ăn kèm với trứng vịt muối… Mọi người còn thức ca hát, nhảy múa với nhau đến khi cả xóm chìm sâu vào giấc ngủ.

Sớm hôm sau, cô dâu dậy thật sớm để đi trang điểm, làm tóc. Nhà trai sang đón dâu mang theo mâm lễ, trong đó có trầu cau, cặp đèn cầy (nến). Trong sự chứng kiến của bà con 2 họ, quan khách và vong linh người đã khuất, đôi trẻ bái từ đường, dâng trà rượu cho song thân, thắp đèn cầy dâng lên bàn thờ tổ tiên. Mọi lễ nghi đã xong, đàng trai ở lại nhà đàng gái thêm chút nữa, ăn bữa cơm lành rồi rước dâu về. Thường thì nhà gái sẽ có mươi người đi đưa dâu (gọi đúng là tống hôn) để cô dâu đỡ cảm thấy tủi thân khi về nhà chồng ở hẳn, bắt đầu một đoạn đời mới bên những người xa lạ.

Rước dâu miền Tây là một nét đẹp đáng nói. Người miền Tây thường rước dâu bằng 2 con đường, gần thì đi bộ, xa thì đi bằng ghe, xuồng, vỏ lãi… Những chiếc vỏ lãi đón đưa dâu thường được cột nơ đỏ ở mũi ghe trông rất đẹp. Những chiếc vỏ đón dâu về náo nhiệt một đoạn sông. Hình ảnh đó đã để thương để nhớ trong lòng người từ bao giờ mà trong bài hát “Thuyền hoa”, Nhạc sĩ Phan Thế Mỹ có viết: “Thuyền em đi trên sông trăng sáng - Cưới nhau về ta rước hội vui - Trên sông dài, thuyền hoa giăng…”.

Sau 3 ngày cô gái về nhà trai làm dâu, đôi vợ chồng trẻ trở về nhà gái một lần nữa theo nghi thức phản bái. Phản bái là lễ mà đến nay người miền Tây vẫn còn giữ lấy. Chú rể mang khay trầu rượu cùng đôi nến sang nhà gái làm thủ tục mời trầu, rượu, thắp đèn lên bàn thờ gia tiên tỏ lòng biết ơn đấng sinh thành dưỡng dục vợ anh. Ngay sau đó, cặp vịt đôi vợ chồng trẻ mang sang được giết làm món thết đãi người trong nhà và bà con thân cận.

Đám cưới miền Tây vui vô cùng. Đây là ngày vui nhất, trọng đại nhất trong cuộc đời của mỗi người. Tuy hiện nay, nhịp sống hiện đại lắm  bộn bề lo toan, song, người miền Tây vẫn giữ lại những nét đẹp trong ngày đại hỷ, để lễ cưới trở thành dấu ấn đậm nét nhất trong tim mỗi người./.

Hoàng Khánh Duy

(责任编辑：Cúp C2)