Phương tiện, tang vật vi phạm. Ảnh: Thu Hòa.

Tình tiết vụ việc

Ngày 8/12/2015, Hải đội Kiểm soát trên biển khu vực miền Nam (Hải đội 3, Cục Điều tra chống buôn lậu-Tổng cục Hải quan) phối hợp với Phòng 6, Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về buôn lậu (C74, Bộ Công an), Phòng Cảnh sát Giao thông đường thủy, Công an tỉnh Đồng Tháp phối hợp bắt giữ 2 ghe gỗ mang BKS: VL-12654 và ĐT-20419 vận chuyển thóc tươi từ Campuchia về Việt Nam qua cửa khẩu Vĩnh Xương nhưng không làm thủ tục khai báo về phương tiện nhập cảnh và hàng hóa NK. Lực lượng chức năng đã lập biên bản ghi nhận lại toàn bộ vụ việc, thời gian, địa điểm, tên, tuổi, địa chỉ của người lái ghe. Theo đó, 2 ghe gỗ vận chuyển tổng số hơn 232 tấn thóc từ Campuchia về Việt Nam qua cửa khẩu Vĩnh Xương không có hóa đơn chứng từ hợp pháp, không làm thủ tục hải quan. Biên bản chứng nhận đã được các lực lượng tham gia phối hợp và các đối tượng lái ghe, phụ ghe ký xác nhận.

Căn cứ tài liệu điều tra, xác minh, hành vi sử dụng 2 ghe gỗ nói trên vận chuyển thóc có xuất xứ từ Campuchia về Việt Nam nhưng không khai báo hải quan có đủ dấu hiệu của tội phạm “Buôn lậu” (quy định tại Điều 153, Điều 154 của Bộ luật Hình sự), do đó Cục Điều tra chống buôn lậu-Tổng cục Hải quan đã khởi tố 2 vụ án hình sự. Đồng thời, căn cứ quy định tại Điều 116, Bộ luật Tố tụng hình sự, Cục Điều tra chống buôn lậu đã có văn bản đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (VKSNDTC) về việc chuyển hồ sơ vụ án hình sự đến Cơ quan Cảnh sát điều tra (PC46, Công an tỉnh An Giang) để điều tra theo thẩm quyền. Ngày 22/1/2016, VKSNDTC có Quyết định số 09/QĐ-VKSNDTC-V3 quyết định chuyển vụ án hình sự theo Quyết định khởi tố vụ án hình sự số 05 và 06 của Cục Điều tra chống buôn lậu cho PC46, Công an tỉnh An Giang.

Tiếp đó, ngày 26/1/2016, Cục Điều tra chống buôn lậu đã có Công ăn số 77 và số 79 gửi Công an tỉnh An Giang đề nghị tiếp nhận hồ sơ, phương tiện, vật chứng của 2 vụ án buôn lậu để điều tra theo thẩm quyền và Hải đội 3 đã tiến hành bàn giao toàn bộ hồ sơ vụ án theo quy định. Tuy nhiên, Cục Điều tra chống buôn lậu cho biết, riêng tang vật, vật chứng vụ án, mặc dù Cục Điều tra chống buôn lậu đã nhiều lần có công văn đề nghị Công an tỉnh An Giang tiếp nhận, xử lý theo quy định, nhưng Công an tỉnh An Giang không tiếp nhận vật chứng vụ án để phục vụ công tác điều tra. Cũng theo Cục Điều tra chống buôn lậu, việc Công an tỉnh An Giang đình chỉ vụ án nhưng không đề cập đến việc xử lý vật chứng là chưa đúng quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Cụ thể, theo quy định tại khoản 1, Điều 76 Bộ luật Tổ tụng hình sự: Việc xử lý vật chứng do Cơ quan điều tra quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở đoạn điều tra… Việc thi hành quyết định xử lý vật chứng phải được ghi vào biên bản. Như vậy, đối với tang vật là thóc được xác định là hàng hóa mau hỏng, khó bảo quản thì Cơ quan điều tra sẽ ra quyết định xử lý.

Vì sao đình chỉ điều tra vụ án?

Ngày 3/3/2017, sau hơn 1 năm bàn giao hồ sơ vụ án, Cục Điều tra chống buôn lậu mới nhận được công văn của Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh An Giang (Công văn số 410 và Công văn số 411 ngày 28/2/2017) thông báo kết quả điều tra 2 vụ án buôn lậu (theo Quyết định số 05 và 06 của Cục Điều tra chống buôn lậu). Theo đó, Công an tỉnh An Giang cho rằng, quá trình điều tra, xác minh và thu thập tài liệu, chứng từ xét thấy vụ án có dấu hiệu của tội phạm “Buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới”. Tuy nhiên, do trình tự thủ tục phát hiện, kiểm tra, bắt giữ ban đầu trong hồ sơ vụ án “Buôn lậu” không đảm bảo quy định của pháp luật; quá trình điều tra, xác minh hầu hết các đối tượng đều thay đổi lời khai về nội dung xác định chủ sở hữu của hàng phạm pháp. Mặt khác, ngoài lời khai của các đối tượng liên quan, không có tài liệu, chứng từ vững chắc nào khác nên không thể khởi tố bị can theo quy định của pháp luật. Căn cứ quy định tại khoản 2, điều 107, Điều 164 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định không được khởi tố vụ án hình sự hành vi không cấu thành tội phạm (theo khoản 2, Điều 107 Bộ luật Tố tụng hình sự) và đình chỉ điều tra (theo Điều 164 Bộ luật Tố tụng hình sự), Công an tỉnh An Giang kết thúc điều tra, ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án.

Đó là quan điểm của Công an tỉnh An Giang. Trong khi đó tại văn bản số 3163/VKSNDTC-V3 ngày 12/8/2016 của VKSNDTC thì VKSNDTC lại cho rằng thủ tục, phát hiện, bắt giữ, điều tra ban đầu của cơ quan Hải quan là có căn cứ đảm bảo đúng quy định của pháp luật. Cơ quan Cảnh sát điều tra tiếp nhận hồ sơ nhưng không tiếp nhận vật chứng là chưa đúng quy định pháp luật tố tụng hình sự.

Theo Cục Điều tra chống buôn lậu-Tổng cục Hải quan, đối với vụ việc do cơ quan tiến hành tố tụng thụ lý giải quyết nhưng sau đó lại có quyết định không khởi tố vụ án hình sự, quyết định hủy quyết định khởi tố vụ án hình sự, quyết định đình chỉ điều tra hoặc quyết định đình chỉ vụ án: Nếu hành vi có dấu hiệu vi phạm hành chính thì trong thời gian 3 ngày (kể từ ngày ra quyết định), cơ quan tố tụng hình sự phải chuyển các quyết định trên kèm theo hồ sơ, tang vật phương tiện của vụ vi phạm và đề nghị xử phạt vi phạm hành chính đến người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính. Tuy nhiên, Công an tỉnh An Giang không chuyển hồ sơ (hồ sơ do Công an điều tra, xác minh), không xác định hành vi vi phạm hành chính; không đề nghị xử phạt vi phạm hành chính là vi phạm khoản 1, Điều 63, Luật Xử lý vi phạm hành chính; không xử lý vật chứng theo Điều 76, Bộ luật Hình sự là không đúng quy định.

Được biết, vụ việc đang được Cơ quan điều tra VKSNDTC tiến hành xác minh việc đình chỉ 2 vụ án trên của Công an tỉnh An Giang có đúng quy định của pháp luật hay không? Báo Hải quan sẽ tiếp tục thông tin vụ việc.

(责任编辑：La liga)