Bùng nổ thị trường ví điện tử

Gần đây, một báo cáo nghiên cứu thị trường của Vietdata cho thấy, trong bốn năm (từ tháng 10/2018 đến tháng 10/2022), số lượng người dùng ví điện tử đã tăng một cách ấn tượng: từ 12.3 lên 41.3 triệu (tăng 330%).

Vietdata cũng ước tính vào tháng 7/2024, thị trường ví điện tử Việt Nam sẽ có 50 triệu người dùng hoạt động, 100 triệu người dùng vào tháng 5/2026 và 150 triệu người dùng vào tháng 7/2030. Lượng giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt trong 11 tháng đầu năm 2022 cũng tăng 85.6% so với cùng kỳ.

Theo dự báo, với tốc độ tăng trưởng kép lên tới 30.2%/năm trong giai đoạn 2020-2027, thị trường thanh toán qua di động tại Việt Nam có thể cán mốc 2.7 nghìn tỷ USD vào năm 2027. Bên cạnh tốc độ tăng trưởng, khoảng trống thị trường tính đến thời điểm hiện tại cũng là một yếu tố đầy hứa hẹn cho các doanh nghiệp gia nhập cuộc chơi.

Theo báo cáo Chỉ số Thanh toán mới của Mastercard, trong năm 2022, 94% người tiêu dùng tại Việt Nam đã sử dụng ít nhất một phương thức thanh toán kỹ thuật số và 60% trong số đó sử dụng ví điện tử bằng thao tác trên điện thoại thông minh. Người tiêu dùng cũng dự định sẽ sử dụng ví điện tử nhiều hơn trong tương lai, 77% cho biết sẽ sử dụng ví điện tử trên điện thoại thông minh thường xuyên hơn trong năm tới.

Bên cạnh các “ông lớn” như MoMo, VNPAY, Moca, ShopeePay, ZaloPay, Payoo, thị trường ví điện tử đang ngày một sôi động khi có sự gia nhập của hàng loạt các “tân binh” như VinID, SenPay, 9Pay, MobiFone Pay, eM, SmartPay, G-Pay,... Dữ liệu cập nhật mới nhất của Vietdata cho thấy, tính đến cuối năm 2021 , gã kỳ lân MoMo chiếm ưu thế khi thu hút tới 56% dân số Việt Nam sử dụng. Kế đến là ShopeePay với 17%, ZaloPay 14%, ViettelPay 8%, còn lại là Moca và VNPT Pay chỉ còn lần lượt 2% và 1%.

Tuy nhiên, đáng ngạc nhiên khi VNPT Pay chiếm số lượng ít nhưng lại lãi lớn. Vào cuối tháng 7/2021, VNPay thông báo nhận được khoản đầu tư 250 triệu USD từ General Atlantic, Dragoneer Investment Group, Paypal Ventures,.... qua đó càng làm sôi động thêm sự cạnh tranh giữa các ví điện tử với nhau cũng như tạo ra sự cạnh tranh giữa ví điện tử và các dịch vụ tương tự từ các ngân hàng và công ty viễn thông.

VNPay với thế mạnh của nền tảng cổng thanh toán điện tử sở hữu mạng lưới đối tác liên kết thanh toán lớn. Tháng 12/2022 VNPay đã công bố hợp tác với nhà bán lẻ hàng đầu Việt Nam là Saigon Co.op để mở rộng tệp khách hàng.

Về tình hình kinh doanh của VNPay, theo dữ liệu của Vietdata, trong những năm gần đây, VNPay ghi nhận tốc độ tăng trưởng dương về cả doanh thu và lợi nhuận sau thuế. Cụ thể, doanh thu của ông trùm này đạt hơn 22 nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2021, tăng gấp 4 lần so với thời điểm năm 2017. Sau khi chững lại vào năm 2019, lợi nhuận sau thuế của VNPay bắt đầu tăng trưởng trở lại và đạt gần 320 tỷ đồng vào năm 2021, tăng 87% so với năm 2020.

MoMo, ZaloPay lỗ “đậm”

Theo Vietdata, cuối năm 2021, sau khi công bố hoàn thành vòng gọi vốn thứ năm (series E) với số tiền huy động khoảng 200 triệu USD, MoMo chính thức trở thành một trong bốn thành viên của câu lạc bộ startup kỳ lân Việt Nam. Sau khi trở thành “kỳ lân” Momo từng bước chuyển mình thành “cá mập” khi quyết định thành lập Quỹ đầu tư Đổi mới Sáng tạo MoMo và rót tiền vào hàng loạt startup. Thương vụ đầu tiên của MoMo là mua lại toàn bộ quyền sở hữu trí tuệ của Pique startup ra đời năm 2017.

Sau thành công từ thương vụ thâu tóm Pique, Momo tiếp tục đầu tư vào startup Nhanh.vn - Phần mềm quản lý bán hàng đa kênh với hơn 80 nghìn chủ shop đang hoạt động. Doanh thu của Momo tăng đều trong giai đoạn 2019-2021. Theo đó, doanh thu năm 2021 của ví điện tử này đạt hơn 7.3 nghìn tỷ đồng (tăng 20% so với năm 2020).

Tuy nhiên, đến cuối năm 2021 Momo vẫn chưa có lãi. Cụ thể, kết thúc năm 2021, mức lỗ của MoMo lên tới hơn 880 tỷ đồng .

Còn ví điện tử ZaloPay được Zion phát triển, lợi thế cạnh tranh của ví điện tử này nằm ở sự liên kết với ứng dụng Zalo - nền tảng trò chuyện hàng đầu Việt Nam với hơn 100 triệu người dùng. Ví ZaloPay hiện là đối tác của những thương hiệu nổi tiếng như Lazada, Beamin, Tiki, Sendo, Circle K, Big C, Be ở nhiều mảng khác nhau từ thương mại điện tử, mua sắm đến sức khỏe và làm đẹp.

Zalopay cũng đang mạnh tay chi tiền, và chịu lỗ khá lớn để thu hút người tiêu dùng. Về tình hình kinh doanh, dữ liệu cập nhật mới nhất từ Vietdata cho thấy năm 2021, Zalo Pay mang về mức doanh thu chỉ gần 270 tỷ đồng, song cũng ghi nhận khoản lỗ ròng lên tới 1.2 nghìn tỷ đồng . Công ty mẹ VNG đã dành tổng chi phí dự phòng lũy kế tính đến tháng 9/2022 cho ví điện tử này là 2.3 nghìn tỷ đồng.

Một số ví điện tử khác như Payoo là ví điện tử thuộc sở hữu của Công ty Cổ phần Dịch vụ Trực tuyến Cộng đồng Việt (Viet Union). Đến nay, Payoo đã liên kết với gần 25.000 điểm trên toàn quốc, thanh toán gần 1.000 loại hóa đơn tiện ích khác nhau. Với lượng người dùng lớn và thường xuyên, tổng giá trị giao dịch qua Payoo đạt gần 100 nghìn tỷ VND/năm.

Sau khi đạt mốc doanh thu hơn 3.2 nghìn tỷ đồng vào năm 2019, doanh thu của công ty này bắt đầu có dấu hiệu sụt giảm. Đến năm 2021, doanh thu của Payoo chỉ đạt 2.5 nghìn tỷ đồng, giảm 15% so với cùng kỳ năm 2020. Mặc dù vậy, lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp vẫn đạt được tốc độ tăng trưởng dương.

Còn ví điện tử Moca đạt doanh thu khoảng 235 tỷ đồng năm 2021, giảm 13% so với năm 2020. Cũng giống như Zalopay, Moca liên tục “đốt tiền” trong những năm gần đây. Theo đó, lợi nhuận sau thuế của Moca liên tục âm. Đến năm 2021, doanh nghiệp này báo lỗ gần 165 tỷ đồng .