Lựa chọn khó khăn

Sau khi con số tăng trưởng GDP 9 tháng năm 2023 được công bố ở mức 4,24%, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã cập nhật kịch bản tăng trưởng kinh tếquý IV và cả năm 2023. Điều đáng chú ý, ở cả ba kịch bản, con số cao nhất chỉ là 6%, thấp hơn 0,5 điểm phần trăm so với mục tiêu đề ra (6,5%).

Tuy nhiên, trong bối cảnh khó khăn hiện nay, lựa chọn con đường nào cho nền kinh tế cũng không phải dễ dàng. Với kịch bản 1 - thấp nhất, muốn tăng trưởng GDP cả năm 5%, thì quý IV cần đạt mức tăng trưởng 7%. Trong khi đó, ở kịch bản 2 - tăng trưởng 5,5%, thì tăng trưởng quý IV phải ở mức 8,8%. Còn ở kịch bản cao nhất - tăng trưởng 6%, thì quý IV, tăng trưởng lên tới 10,6%.

“Các kịch bản đặt ra đều rất khó khăn, thách thức, yêu cầu sự chủ động, nỗ lực, quyết tâm cao của các cấp, ngành, địa phương triển khai các giải pháp, chính sách thúc đẩy mạnh tăng trưởng, phát huy hiệu quả mọi nguồn lực, tranh thủ tối đa thời cơ, cơ hội từ cả bên ngoài và bên trong nền kinh tế để phấn đấu đạt kết quả tăng trưởng cao nhất trong quý IV, đặc biệt là tạo đà cho năm 2024 và các năm tiếp theo”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu như vậy tại phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 9/2023.

Cũng tại phiên họp này, mặc dù cho rằng, kịch bản 2 là mức có thể đạt được, song Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vẫn yêu cầu lựa chọn kịch bản 3 - tăng trưởng 6% để “tiếp tục phấn đấu đạt kết quả cao nhất có thể cho năm 2023”. Đây là một lựa chọn khó khăn, bởi để tăng trưởng GDP quý IV đạt 10,6%, cần sự phục hồi mạnh mẽ của cả 3 động lực tăng trưởng: giải ngân đầu tưcông, xuất khẩu và tiêu dùngnội địa.

Giải ngân đầu tư công, theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, lần đầu tiên đạt trên 51,38% kế hoạch và cao hơn cùng kỳ năm trước 110.000 tỷ đồng. “Chúng ta chưa năm nào mà 9 tháng giải ngân vượt qua 50% vốn kế hoạch cả”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nói và đề nghị cân nhắc khi nói rằng “giải ngân vốn đầu tư công thấp”, vì thực tế không thấp.

Trong khi đó, xuất khẩu vẫn rất khó khăn. 9 tháng, tổng kim ngạch xuất khẩu giảm so với cùng kỳ 8,2%. Thậm chí, nếu tính theo tháng thì tháng 9/2023, kim ngạch xuất khẩu chỉ đạt 31,41 tỷ USD, giảm 4,1% so với tháng trước. Xuất khẩu có vẻ đang “hụt hơi” và có thể tiếp tục ảnh hưởng tới sản xuất công nghiệp.

Một thông tin tích cực là sản xuất công nghiệp đã được cải thiện hơn. 9 tháng năm 2023, giá trị tăng thêm của ngành công nghiệp tăng 1,65% so với cùng kỳ năm trước, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 1,98%. Tuy vậy, mức tăng này vẫn còn thấp.

Một thông tin kém vui là Chỉ số Nhà quan trị mua hàng (PMI) của Việt Nam trong tháng 9/2023, do S&P Global Market Intelligence vừa công bố, lại giảm xuống chỉ còn 49,7 điểm, dưới mốc 50 điểm, sau khi có sự cải thiện vào tháng 8. Điều này cho thấy, các điều kiện kinh doanh của các nhà sản xuất Việt Nam suy giảm, mặc dù suy giảm ở mức nhỏ. Tuy nhiên, điểm tích cực là số lượng đơn đặt hàng mới đã tăng tháng thứ hai liên tiếp.

Trong khi đó, do kinh tế khó khăn, thị trường trong nước chưa được thúc đẩy phát triển hiệu quả. Tiêu dùng phục hồi chậm, tồn kho ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục ở mức cao. Nghĩa là, cả 3 động lực tăng trưởng đều chưa thực sự sẵn sàng cho sự tăng tốc mạnh mẽ.

Dồn lực để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Khi cả 3 động lực tăng trưởng đều đang yếu, trong khi Thủ tướng Chính phủ quyết lựa chọn kịch bản tăng trưởng 3, thì không cách nào khác, phải dồn lực để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.