Trụ vững giữa “cơn lốc”

“Cơn lốc” lạm phát lan rộng toàn cầu, sự “rung lắc” mạnh từ việc thắt chặt tài chínhcủa nhiều quốc gia, cùng hiệu ứng domino của cuộc xung đột tại Ukraine khiến thị trường M&A toàn cầu trải qua một năm 2022 khá “thất bát”.

Báo cáo mới nhất của Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương) đánh giá, hoạt động M&A toàn cầu đang gặp nhiều lực cản trong bối cảnh các công ty lo lắng về viễn cảnh lạm phát và suy thoái kinh tếngày càng gia tăng. Ngoài ra, chi phí cho hoạt động M&A cũng tăng cao khi các ngân hàngtrung ương tăng nhanh lãi suất để chống lạm phát. Việc thỏa thuận về giá trị thương vụ M&A cũng gặp nhiều khó khăn trong bối cảnh thị trường chứng khoán liên tục biến động mạnh.

Trong bối cảnh đó, không quá ngạc nhiên khi Báo cáo M&A quý III/2022 của GlobalData ghi nhận, đây là quý có hoạt động M&A toàn cầu kém nhất, với giá trị thương vụ giảm 48% so với cùng kỳ năm 2021. Thị trường toàn cầu quý III/2022 ghi nhận 8.258 thương vụ M&A, trị giá 544 tỷ USD (trong khi quý III/2021 có 9.605 thương vụ, trị giá 1.050 tỷ USD).

Thị trường M&A Việt Nam cũng không nằm ngoài vòng xoáy chung đó. Dữ liệu của KPMG Việt Nam cho thấy, trong 10 tháng của năm 2022, có gần 350 thương vụ với giá trị đạt khoảng 5,7 tỷ USD, giảm 35,3% so với cùng kỳ năm 2021.

Trong “giỏ hàng” M&A của các doanh nghiệptừ đầu năm 2022 đến nay, lĩnh vực hàng tiêu dùng vẫn là lựa chọn số 1 và dẫn đầu thị trường với hơn 1,2 tỷ USD.

Nổi bật nhất là thương vụ The Sherpa (Masan sở hữu gián tiếp) mua 34% vốn cổ phần trị giá 3.617 tỷ đồng của Phúc Long Heritage. Trước đó, tháng 1/2022, Masan mua thêm 31% cổ phần của Phúc Long với giá 2.490 tỷ đồng. Sau 2 lần rót vốn, Masan nâng định giá của Phúc Long lên mức 10.640 tỷ đồng.

Ngoài ra, còn phải kể đến các thương vụ như: “ông trùm F&B” Golden Gate bán 2,744 triệu cổ phần cho 3 nhà đầu tư nước ngoài, thu về hơn 5.300 tỷ đồng; Swire Pacific mua lại các nhà máy đóng chai của Coca-Cola ở Việt Nam và Campuchia với giá 1,05 tỷ USD; SK Group chi 100 triệu USD mua cổ phần tại Pharmacity…

Với tổng giá trị các thương vụ đạt gần 1 tỷ USD, bất động sảntiếp tục chứng minh vai trò trụ cột của thị trường M&A. Điển hình là thương vụ CLD thoái vốn dự án Capital Place với giá 550 triệu USD; Warburg Pincus rót 250 triệu USD vào Novaland; Danh Khôi bắt tay Tokyu Corporation đầu tư dự ánở Vũng Tàu với giá trị 1.000 tỷ đồng; CLD mua lại quỹ đất 8 ha tại Thủ Đức (TP.HCM); DRH Holdings nhận chuyển nhượng 99% cổ phần của Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Hòa Bình; Novaland mua lại Dự án Kenton Node; Masterise Homes mua lại Dự án Sài Gòn Bình An…

Bất ngờ lớn nhất trên thị trường M&A Việt Nam năm 2022 đến từ một “ngôi sao lạ”. Xét về tăng trưởng giá trị, năng lượng là lĩnh vực “hot” nhất năm 2022 với tổng giá trị các thương vụ đạt khoảng 676 triệu USD, tăng 6 lần so với cả năm 2021. Tiêu biểu là các thương vụ: EDPR Sunseap mua lại toàn bộ các dự án điện mặt trời của Tập đoàn Xuân Thiện trị giá 284 triệu USD; AC Energy mua lại 49% cổ phần của Solar NT với 165 triệu USD; B.Grimm mua lại 80% cổ phần dự án điện gió 48 MW tại Quảng Bình và toàn bộ 240 MWp của Công ty Năng lượng Dầu Tiếng Tây Ninh; Hitachi Sustainable mua lại 35% cổ phần Nhà máy Điện gió 152 MW tại Ninh Thuận của Trung Nam Group…

Thị trường thuộc về người bán

Với diễn biến phức tạp của kinh tế thế giới, nhiều chuyên gia và các công ty nghiên cứu dự báo, thị trường M&A năm 2023 sẽ tiếp tục gặp nhiều khó khăn, thậm chí “ngủ đông” trong tương lai gần. Nhưng, “bầu trời” không chỉ có “mây đen”.

TS. Nguyễn Công Ái, Phó tổng giám đốc KPMG Việt Nam nhận định, có 3 yếu tố sẽ kích thích thị trường M&A tăng trưởng trong thời gian tới. Đó là làn sóng chuyển đổi sốkết hợp đổi mới sáng tạo; sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu trong nước khiến thị trường tiêu dùng trở nên rất tiềm năng; và xu thế “go green”, xanh hóa năng lượng của Việt Nam đang khiến “sân chơi” năng lượng trở nên hấp dẫn hơn.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, cũng có một số yếu tố tiêu cực kìm hãm thị trường. Đó là việc nền kinh tế chuyển từ “thừa tiền” sang “thiếu tiền”, tác động mạnh đến lãi suất, nguồn vốn; các nền kinh tế lớn trên thế giới đứng trên bờ vực suy thoái, khiến nhà đầu tư cẩn trọng hơn khi quyết định “xuống tiền”. Ngoài ra, kinh tế Việt Nam vừa trải qua nhiều rủi ro cũng gây tâm lý bất ổn cho nhà đầu tư.