Công chức Hải quan Ga đường sắt quốc tế Yên Viên (Hải quan Hà Nội) làm thủ tục về mặt hàng thép NK. Ảnh: BẢO CHÂU.

Khó quản lý

TheểmsoátthépBoNhậpkhẩuSẽcócácbiệnphápphithuếkq villarrealo thống kê của Tổng cục Hải quan, trong 8 tháng đầu năm, Việt Nam đã NK gần 5 triệu tấn sắt thép các loại, tăng gần 2% so với cùng kỳ năm 2011. Trong số này, riêng lượng thép NK từ Trung Quốc đã gần 1,4 triệu tấn, chiếm 28% tổng lượng thép NK, chủ yếu ở các chủng loại như thép cán nóng cuộn (tăng 179%), thép cán nóng dạng tấm (tăng 199%), thép mạ kẽm khổ hẹp (tăng 131%), thép xây dựng dạng thanh (tăng 123%); thép cuộn xây dựng loại phi 6 và phi 8 (tăng 557%). Nguyên nhân là do giá thép tại Trung Quốc đang ở mức thấp nhất từ trước đến nay. Giá thép phi 6 và phi 8 chỉ còn hơn 490 USD/tấn trong khi thép trong nước là 600 USD/tấn.

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, ông Nguyễn Tiến Nghi, Phó Chủ tịch Hiệp hội thép Việt Nam (VSA) cho biết, thép cuộn NK vào Việt Nam là loại phi 6 và phi 8, trong đó thép của Trung Quốc chiếm phần lớn. Có thời gian, các nhà NK Việt Nam lợi dụng NK thép phi 6, phi 8 cho thêm nguyên tố Bo và khai là thép hợp kim để được hưởng lợi thuế vì theo quy định loại này sẽ nằm trong nhóm các sản phẩm được xuất tự do trong khối ASEAN+ nên được miễn thuế NK.

Việc nhà sản xuất cho nguyên tố Bo vào đã khiến các cơ quan quản lý “đau đầu” tìm cách ngăn chặn vì trên thực tế, thép chứa nguyên tố Bo kích thước phi 6 và phi 8 chủ yếu nhập về để sử dụng trong xây dựng nhưng lại được hưởng thuế suất ưu đãi 0%, trong khi nếu là thép xây dựng bình thường (không có nguyên tố Bo) thì phải chịu thuế NK.

Tăng cường kiểm soát

Nói rõ về chính sách thuế NK đối với thép hợp kim, Vụ Chính sách Thuế - Bộ Tài chính nêu rõ, theo Thông tư số 157/2011/TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành Biểu thuế XK, Biểu thuế NK ưu đãi (MFN), thuế MFN của các mặt hàng thép hợp kim (trừ loại cán nóng) có chứa nguyên tố Bo hiện nay là 10%.

Các Biểu thuế NK ưu đãi đặc biệt theo các hiệp định thương mại tự do (FTA) không quy định riêng cho mặt hàng thép hợp kim có chứa nguyên tố Bo mà quy định một mức thuế suất chung cho mặt hàng thép hợp kim (mức thuế suất NK ưu đãi đặc biệt đối với hàng NK từ ASEAN, Trung Quốc, Hàn Quốc là 0%). Nói một cách khác, mặt hàng thép hợp kim NK từ Trung Quốc sẽ được miễn thuế nếu xuất trình được C/O form E (Mẫu C/O ưu đãi cho hàng NK từ Trung Quốc về Việt Nam), nếu không có C/O, mặt hàng này (trừ loại cán nóng) sẽ phải nộp thuế 10%.

Để kiểm soát sự bất thường trong khai báo C/O đối với mặt hàng thép chứa nguyên chất Bo, giữa tháng 6-2012, Tổng cục Hải quan đã yêu cầu Cục Hải quan các tỉnh, thành phố rà soát số liệu các tờ khai làm thủ tục NK thép chứa nguyên tố Bo khai báo thuế theo C/O form E trong thời gian từ 1-1 đến 31-5-2012. Qua đó, Tổng cục Hải quan tiến hành kiểm tra, rà soát, yêu cầu Hải quan các tỉnh, thành phố kiểm tra chặt chẽ, thu đủ chứng từ C/O theo quy định. Cho đến nay, Tổng cục Hải quan vẫn tiếp tục tăng cường kiểm tra, kiểm soát đối với mặt hàng thép, đặc biệt về giá tính thuế để giảm gian lận trong kê khai.

Vụ Chính sách thuế cũng cho biết, các bộ, cơ quan chức năng đang nghiên cứu để ban hành các biện pháp phi thuế (đưa ra hàng rào tiêu chuẩn kỹ thuật, cấp hạn ngạch NK) và khả năng điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm thép các loại và thép có chứa hàm lượng Bo NK từ Trung Quốc để có cơ sở áp thuế chống phá giá theo quy định của pháp luật Việt Nam. Đặc biệt, Bộ Tài chính cũng đề nghị VSA cần phối hợp chặt chẽ với Tổng cục Hải quan, các cơ quan chức năng khác như Quản lý thị trường, Biên phòng,... để chống buôn lậu và gian lận thương mại.

Hồng Vân

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)