Trong vai trò đơn vị đang chịu trách nhiệm đầu tư,ấcmơđồsộvềhệthốngtruyềntảiđiệbóng đá câu lạc bộ đức quản lý và vận hành hệ thống truyền tải điện xương sống của quốc gia, Tổng công ty Truyền tải điện Việt Nam (EVNNPT) đã một đơn vị được Bộ Công thương yêu cầu góp ý kiến trực tiếp cho Dự thảo Quy hoạch điện VIII.

Kế hoạch đầu tư truyền tải bỏ xa thực tế

Hiện đang có thực tế, các địa phương chỉ quan tâm tới nhà máy điện chứ ít mặn mà với việc đầu tư lưới điện. Lý do rất đơn giản là nhà máy điện khi đầu tư và phát điện sẽ mang lại lợi ích trực tiếp cho địa phương nhờ thu được một số khoản thuế trong khi đầu tư lưới điện thì vừa không có nguồn thu, vừa liên quan đến đền bù giải phóng mặt bằng vốn rất phức tạp và dễ gây khiếu kiện.

Điều này đã khiến nhiều địa phương lớn đã bị tắc truyền tải do có sự đổ bộ đầu tư lớn vào nguồn điện trong khi lưới điện không theo kịp với nguồn được bổ sung đột biến.

Thực tế này cũng được EVNNPT kiến nghị các nhà lập quy hoạch xem xét thật kỹ khi tính toán cân đối các nguồn điện và lưới truyền tải đi kèm để tránh Quy hoạch lập ra hoành tráng nhưng khả năng hiện thực lại không nhiều.

Theo EVNNPT, dự báo nhu cầu điện trong dự thảo Quy hoạch Điện VIII đang tương đối cao (kịch bản cơ sở tăng trưởng điện thương phẩm giai đoạn 2021 - 2025 là 9,1%, giai đoạn 2026 - 2030 là 7,9%) sẽ dẫn đến yêu cầu đầu tư nguồn và đầu tư lưới điện truyền tải sẽ tăng cao so với nhu cầu thực tế.

Vì vậy, đơn vị này đã kiến nghị xem xét tốc độ tăng trưởng phụ tải phù hợp để có kịch bản cân đối cung cầu và nhu cầu đầu tư nguồn, lưới phù hợp với thực tế.

Cũng từ thực tế đầu tư hàng loạt dự ánnăng lượng tái tạo thời gian qua, EVNNPT đã đề nghị Quy hoạch điện cần bổ sung tiêu chí thiết kế lưới truyền tải điện cung cấp điện cho các tỉnh có nhu cầu giải toả nguồn năng lượng tái tạo.

Cụ thể là không nên yêu cầu thiết kế lưới đáp ứng cung cấp điện cho trường hợp N-1, gây lãng phí trong đầu tư.

Đây là điều cần lưu tâm bởi bản thân các đường dây truyền tải điện cho năng lượng tái tạo hiện chỉ vận hành với thời gian thấp. Cụ thể, điện mặt trời chỉ vận hành cỡ 1.800 - 2.500 giờ/năm (nếu không có hệ thống lưu trữ) hoặc 3.000 - 4.000 giờ/năm cho điện gió, là rất thấp so với mức hơn 8.700 giờ của năm.

Như vậy, ngay cả việc đầu tư đường truyền tải riêng cho điện gió, điện mặt trời đã đẩy chi phí sản xuất điện lên cao hơn so với các nguồn điện khác và nếu thêm tiêu chí N-1, tức là có dự phòng 1 đường dây khác để không gián đoạn khi có sự cố xảy ra thì càng tiếp tục đẩy chi phí sản xuất điện lên cao và nền kinh tếcũng như người dân sẽ phải gánh chịu cuối cùng.

Trên thực tế, việc phát triển năng lượng tái tạo với tốc độ và quy mô quá lớn như trong thời gian qua, đã và sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến việc vận hành của hệ thống điện nói chung, việc đầu tư và vận hành hiệu quả lưới điện truyền tải nói riêng.

Theo EVNNPT, cần xem xét quy hoạch phát triển nguồn điện với mục tiêu cân bằng cung cầu một cách tối đa trong nội vùng, nội miền để giảm áp lực đầu tư lưới điện truyền tải liên vùng, liên miền qua đó nâng cao hiệu quả kinh tế- xã hội chung của đất nước và hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng như EVNNPT với mục đích giảm chi phí đầu tư và quản lý vận hành, giảm tổn thất điện năng, giảm quỹ đất giành cho phát triển lưới điện truyền tải.

Nếu so với thực tế hiện nay khi hàng năm cũng chỉ đầu tư được trung bình khoảng 400 km đường dây 500 kV, khoảng 1.048 km đường dây 220 kV; khoảng 2.800 MVA của trạm biến áp 500 kV và khoảng 5.800 MVA trạm biến áp 220 kV thì có thể thấy rõ Dự thảo đang mơ những giấc mơ quá lớn và rất cần phải thực tế hơn.

Điều này là để tránh trường hợp như Quy hoạch điện VII điều chỉnh cũng đề ra đầu tư lưới điện truyền tải về cơ bản đáp ứng được các yêu cầu về giải tỏa công suất các nguồn điện và đáp ứng được tăng trưởng phụ tải để đảm bảo cung cấp điện nhưng kết quả thực hiện cũng chỉ đạt được tỷ lệ thấp so với dự kiến.  

“Cần rà soát kỹ về danh mục và tiến độ đầu tư lưới điện truyền tải dự kiến đưa ra trong Quy hoạch điện VIII đưa ra, đặc biệt đối với lưới điện phục vụ giải tỏa công suất các nguồn điện để phù hợp với thực tế và đảm bảo hiệu quả đầu tư”, là đề xuất của EVNNPT.