Một số DN đã mua, bán,lập khống hoá đơn để được kê khai đầu vào, gây thất thu cho NSNN (Ảnh:ST. Nguồn:internet).

Theo quy định tại Luật thuế GTGT, phương pháp khấu trừ thuế được áp dụng đối với cơ sở kinh doanh thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hoá đơn, chứng từ, không phân biệt theo quy mô sản xuất kinh doanh. Đây là quy định tiên tiến, khuyến khích DN thực hiện tốt chế độ kế toán, hóa đơn để được hưởng tính ưu việt của thuế GTGT, đó là được khấu trừ thuế GTGT đầu vào đã nộp ở những khâu trước.

Tuy nhiên, qua hơn 4 năm thực hiện, đã bộc lộ một số điểm hạn chế. Hiện nay, ở nước ta, các DN nhỏ, siêu nhỏ chiếm tỷ trọng chủ yếu, tổ chức công tác kế toán còn đơn giản, nhiều DN không đủ năng lực và điều kiện để tuân thủ các quy định về sổ sách kế toán khi áp dụng phương pháp khấu trừ thuế. Hầu hết các hộ kinh doanh (khoảng 1,7 triệu hộ) cũng không thực hiện chế độ kế toán, hoá đơn, chứng từ theo quy định. Thực tế này đòi hỏi việc kiểm tra, đối chiếu, xác minh chéo hoá đơn cần nhiều thời gian cũng như tăng chi phí, trong khi số thuế GTGT thu được từ nhóm đối tượng này chiếm tỷ trọng nhỏ.

Bên cạnh đó, một số DN đã lợi dụng sự thông thoáng trong việc thành lập DN nhằm mục đích mua, bán, trao đổi, lập khống hoá đơn để được kê khai đầu vào, gây thất thu cho NSNN và ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường kinh doanh.

Do đó, Dự án Luật đã bổ sung quy định về ngưỡng tính thuế để áp dụng phương pháp khấu trừ thuế GTGT. Trong đó quy định cụ thể đối với: "Cơ sở kinh doanh đang hoạt động có doanh thu từ bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ trên mức ngưỡng doanh thu do Chính phủ quy định trong từng thời kỳ, trừ hộ cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp tính trực tiếp trên giá trị gia tăng quy định tại điểm b khoản 2 Điều 11 của Luật này; và cơ sở kinh doanh đăng ký tự nguyện áp dụng phương pháp khấu trừ thuế theo quy định của Chính phủ.”

Qua nghiên cứu đánh giá tình hình kê khai, nộp thuế GTGT hiện nay, mức ngưỡng kê khai thuế GTGT có thể thực hiện theo một trong hai phương án: Phương án 1 là ngưỡng doanh thu 1 tỷ đồng/năm; Phương án 2 là ngưỡng doanh thu 2 tỷ đồng/năm.

Nếu theo phương án 1, dự kiến sẽ có khoảng 30% số DN và 80% số hộ đang nộp thuế GTGT sẽ dưới ngưỡng, trong khi đó thực hiện theo phương án 2 sẽ có khoảng 35% số DN và 85% số hộ đang nộp thuế GTGT sẽ dưới ngưỡng. Đối tượng dưới ngưỡng chủ yếu là DN nhỏ và hộ, cá nhân kinh doanh (những chủ thể không có điều kiện thực hiện đầy đủ quy định về hóa đơn, chứng từ). Số nộp NSNN và nghĩa vụ của người nộp thuế theo cả 2 phương án cơ bản không thay đổi do tỷ trọng trong tổng thu NSNN không đáng kể (khoảng 0,3%).

Theo Bộ Tài chính, việc sửa đổi quy định này sẽ góp phần thực hiện Chiến lược Cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011-2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, từng bước đưa hệ thống pháp luật về thuế GTGT của nước ta tiếp cận với thông lệ quốc tế. Đồng thời, góp phần đơn giản hóa công tác quản lý thuế, giảm chi phí quản lý cho cơ quan thuế và chi phí tuân thủ cho người nộp thuế, nhất là đối với các đối tượng nộp thuế có quy mô nhỏ và siêu nhỏ.

Việc có quy định cho phép các cơ sở kinh doanh dưới ngưỡng có thể tự nguyện đăng ký nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ nếu đảm bảo thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hoá đơn, chứng từ sẽ góp phần lành mạnh hóa, nâng cao tính minh bạch của môi trường kinh doanh. Đây cũng là phương thức được nhiều nước trên thế giới áp dụng để khuyến khích các DN tăng cường sử dụng hóa đơn, chứng từ trong sản xuất, kinh doanh.

Tuy nhiên, theo nhận định của Bộ Tài chính, việc áp dụng ngưỡng đăng ký thuế GTGT theo phương án dự kiến có thể gây ra một số xáo trộn về nghĩa vụ thuế đối với một bộ phận đối tượng nộp thuế đang thực hiện phương pháp tính trực tiếp trên GTGT theo quy định hiện hành. Đồng thời cũng làm phát sinh thêm một số vấn đề cần phải được quy định thêm hoặc giao cho Chính phủ quy định chi tiết như hướng dẫn về hoá đơn, trường hợp doanh thu thay đổi so với ngưỡng, cơ chế tự nguyện đăng ký nộp thuế GTGT...

Theo phương án áp dụng ngưỡng dự kiến, phương pháp khấu trừ thuế sẽ được áp dụng đối với cơ sở kinh doanh có doanh thu trên ngưỡng và thực hiện đầy đủ chế độ kế toán. Với dự kiến này đối tượng nộp thuế có doanh thu dưới ngưỡng sẽ không được sử dụng hóa đơn GTGT khi bán hàng hóa, dịch vụ, từ đó góp phần hạn chế việc gian lận thuế GTGT.

Việc áp dụng ngưỡng đăng ký thuế GTGT sẽ góp phần đơn giản hóa công tác quản lý thuế, làm giảm đối tượng phải kê khai thuế GTGT. Bên cạnh đó, quy định ngưỡng doanh thu đăng ký thuế GTGT làm giảm chi phí tuân thủ cho người nộp thuế và tăng hiệu quả quản lý cho cơ quan thuế.

Trên thực tế, các tổ chức quốc tế như Quỹ Tiền tệ quốc tế, Ngân hàng thế giới đều khuyến nghị Việt Nam nên áp dụng ngưỡng kê khai, tính thuế GTGT như là một bước cải cách tài chính công, tạo thuận lợi cho những người nộp thuế nhỏ. Đồng thời, việc bổ sung quy định về ngưỡng tính thuế cũng phù hợp với thông lệ quốc tế.

Qua nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, để đơn giản thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian và chi phí cho các đối tượng nộp thuế nhỏ, các nước áp dụng ngưỡng doanh thu tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ. Ngưỡng doanh thu tính thuế GTGT là tiêu thức được hầu hết các nước sử dụng để xác định đối tượng nào sẽ tham gia vào hệ thống thuế GTGT và trở thành người nộp thuế GTGT.

Minh Anh

(责任编辑：Thể thao)