Năm 1518,ườlịch phát sóng bóng đá k+ thực dân Tây Ban Nha xâm lược Mê-hi-cô. Trong hơn 300 năm cai trị, người Tây Ban Nha đã gây ra nhiều nợ máu đối với người Mê-hi-cô và các bộ tộc khác. Vì vậy, trong hai thế kỷ XVIII và XIX, người dân Mê-hi-cô bao gồm người Anh-điêng, người da đen, người lai và người da trắng đã đoàn kết đấu tranh chống lại sự cai trị của người Tây Ban Nha. Để đối phó với tình hình, bọn thống trị Tây Ban Nha đã ra sức trấn áp các cuộc bạo động, các cuộc tuần hành... bằng vũ lực. Giữa tháng 9-1810, người Anh-điêng khởi nghĩa vũ trang tại thị trấn Tu-lu-let và thị trấn Xanh Mi-ken. Tiếp đó, quân khởi nghĩa tấn công thành Sê-rai-a, cuộc khởi nghĩa lan rộng ra toàn quốc. Những người khởi nghĩa chọn giám mục I-ta-gô làm thống soái. I-ta-gô đã chỉ huy quân khởi nghĩa tấn công các thành trì trong cả nước rồi kéo về thành phố Mê-hi-cô. Cuối tháng 10-1810, quân khởi nghĩa đánh bại quân Tây Ban Nha tại thành phố Mê-hi-cô. 1 tháng sau, I-ta-gô ban bố các chính sách về bãi bỏ chế độ nô lệ, bỏ thuế thân, trả ruộng đất cho dân cày và tổ chức chính quyền cách mạng. Để cổ vũ phong trào cách mạng, I-ta-gô cho xuất bản một tờ báo với tên gọi “Người đánh thức châu Mỹ”.

Tháng 1-1811, Tây Ban Nha tổ chức tấn công vào trung tâm cuộc khởi nghĩa. Cuộc chiến diễn ra rất ác liệt và quân khởi nghĩa mất dần ưu thế nên I-ta-gô bị tước quyền thống soái. Nội bộ lãnh đạo cuộc khởi nghĩa bắt đầu có sự chia rẽ và mất đoàn kết. Một phó tướng của quân khởi nghĩa đã phản bội cách mạng dẫn đường cho người Tây Ban Nha đánh úp nghĩa quân. Nhiều nhà lãnh đạo khởi nghĩa bị bắt và bị giết hại. Đến tháng 8-1811, quân khởi nghĩa do Mô-rây-lôt lãnh đạo dần củng cố lại lực lượng và bắt đầu phản công quân Tây Ban Nha ở miền Nam Mê-hi-cô. Giữa tháng 9-1813, Mô-rây-lôt triệu tập Quốc dân đại hội trong cả nước để bàn về ngày Mê-hi-cô độc lập. Ngày 6-11-1813, Quốc dân đại hội công bố “Tuyên ngôn độc lập Mê-hi-cô” và ban hành Hiến pháp đầu tiên của đất nước.

Năm 1814, vua Tây Ban Nha ra lệnh tấn công vào Mê-hi-cô nhằm khôi phục thuộc địa và bọn thực dân đã bắt được Mô-rây-lôt mang đi xử tử. Năm 1820, cách mạng nổ ra tại Tây Ban Nha, bọn chủ nô và chủ trại thực dân tại Mê-hi-cô kêu gọi thoát ly khỏi chính quốc. Ngày 27-9-1822, I-tua-vet - một tên thực dân đưa quân vào thành Mê-hi-cô xưng làm vua và thành lập đế quốc Mê-hi-cô. Tháng 11-1823, I-tua-vet bị người dân Mê-hi-cô lật đổ, Quốc hội lập hiến được triệu tập trở lại. Đến tháng 10-1824, Quốc hội ban bố Hiến pháp của Mê-hi-cô lập nên chính thể cộng hòa Mê-hi-cô.

Lịch sử thế giới đánh giá cuộc khởi nghĩa giành độc lập của người dân Mê-hi-cô là một sự kiện lớn của nhân loại trong thế kỷ XIX. Và có tác dụng thúc đẩy mạnh phong trào đấu tranh giành độc lập của các dân tộc thuộc địa thoát ách kìm kẹp của thực dân Tây Ban Nha tại châu Mỹ và các nước trên toàn thế giới.

T.Phong
(Nguồn: 102 sự kiện tiêu biểu thế giới)

(责任编辑：La liga)