Công chức Cục Hải quan Hải Phòng kiểm tra hàng hóa XNK. Ảnh: THÁI BÌNH.

Văn bản chồng văn bản

Theo phản ánh của các DN có quá nhiều văn bản, quy định DN chưa kịp nắm vững đã được thay thế bằng văn bản khác. Nhiều văn bản ban hành quá chậm như văn bản thay thế Quyết định 50/2006/QĐ-TTg về Danh mục hàng hóa phải kiểm tra chất lượng; văn bản thay thế Quyết định 23/2007/QĐ-BYT của Bộ Y tế về “Quy chế kiểm tra nhà nước về chất lượng vệ sinh an toàn đối với thực phẩm NK” và Quyết định 818/2007/QĐ-BYT của Bộ Y tế về Danh mục hàng hóa NK phải kiểm tra về vệ sinh an toàn thực phẩm theo mã số HS.

Quy định chồng chéo, không thống nhất gây lúng túng cho người thực hiện cũng là vấn đề thường gặp. Cụ thể như trong danh mục hàng dệt may phải kiểm tra hàm lượng formaldehyt giữa Thông tư 32/2009/TT-BCT của Bộ Công Thương quy định tạm thời về giới hạn cho phép đối với hàm lượng formaldehyt, các amin thơm có thể giải phóng ra từ thuốc nhuộm azo trong các điều kiện khử trên sản phẩm dệt may và Quyết định 11039/2014/QĐ-BCT công bố Danh mục hàng hóa XNK phải kiểm tra chất lượng, quy chuẩn kỹ thuật, an toàn thực phẩm trước khi thông quan thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Công Thương, DN không rõ thực hiện theo văn bản nào (Xem thêm bài “Kiểm tra formaldehyt và nỗi khổ của doanh nghiệp“ trang 12 số này).

Hay một mặt hàng chịu sự điều chỉnh của nhiều quy định khác nhau, thuộc thẩm quyền của nhiều đơn vị trong một bộ, hoặc của nhiều bộ. Có thể nêu ra một số mặt hàng chịu sự quản lý, cấp giấy phép/kiểm tra, cấp chứng thư của 2-3 cơ quan thuộc cùng một bộ hoặc thuộc 2-3 bộ khác nhau (kiểm dịch thực phẩm, kiểm dịch động vật, kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm…) như: Chè, cà phê, dầu cá, nguyên liệu sữa, phomat, bột ngô, đậu nành, tơ tằm, dấm… Có những ngành sản xuất mà hầu hết các mặt hàng XNK thuộc diện quản lý, kiểm tra chuyên ngành, trong đó 2/3 các lô hàng XNK phải kiểm tra chuyên ngành của từ 2 cơ quan trở lên (ví dụ ngành sữa). Đây là một gánh nặng thủ tục hành chính rất lớn đối với DN…

Cần sớm hoàn thiện hệ thống văn bản

Trên cơ sở tổng hợp vướng mắc, phản ánh của DN và cơ quan Hải quan các tỉnh, thành phố trong quá trình làm thủ tục hải quan, cũng như qua các đợt khảo sát, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã phối hợp với các bộ, ngành nhiều lần thực hiện rà soát hệ thống các văn bản liên quan đến quản lý chuyên ngành. Mới đây Bộ Tài chính đã chủ động đề nghị các bộ, ngành hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật thuộc diện quản lý của các bộ, trong đó, nêu cụ thể danh mục văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, kiểm tra chuyên ngành cần sửa đổi, bổ sung. Để đảm bảo tiến độ, Bộ Tài chính đang đề nghị các bộ, ngành hoàn thiện hệ thống văn bản cần sửa đổi, bổ sung trong năm 2015 và đầu năm 2016.

Thống kê của Bộ Tài chính, bộ, ngành nào cũng có những văn bản cần phải sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tiễn. Đặc biệt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có số lượng văn bản cần sửa đổi chiếm tỉ lệ cao so với các bộ, ngành khác.

Ví dụ như Thông tư 50/2009/TT-BNNPTNT ban hành Danh mục sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quá rộng, gồm nhiều đối tượng vừa phải kiểm tra chất lượng, vừa phải kiểm dịch và kiểm tra an toàn thực phẩm. Theo Bộ Tài chính, đối với các nhóm hàng đã phải kiểm dịch, kiểm tra an toàn thực phẩm thì không nên quy định phải kiểm tra chất lượng để tránh trùng lặp.

Trong quy định kiểm tra chất lượng thuốc bảo vệ thực vật (Thông tư 77/2009/TT-BNNPTNT) quy định cơ quan kiểm tra là Cục Bảo vệ thực vật. Nhưng đơn vị này lại không có chức năng kiểm tra mà chỉ xử lý vi phạm. Theo Bộ Tài chính, cần quy định chức năng, nhiệm vụ của cơ quan kiểm tra chất lượng để phù hợp với Luật Chất lượng.

Nghị định 36/2014/NĐ-CP về nuôi, chế biến, XK sản phẩm cá tra quy định DN cung cấp cho cơ quan Hải quan danh sách thương nhân được xác nhận đăng ký XK sản phẩm cá tra. Trên thực tế, DN nào đăng ký cũng được xác nhận. Vì vậy, theo Bộ Tài chính quy định như vậy không cần thiết, làm phát sinh thêm thủ tục hành chính và chi phí cho DN. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần nghiên cứu biện pháp quản lý theo hướng đơn giản thủ tục và không làm tăng chí phí cho DN, tạo sự cạnh tranh lành mạnh giữa DN trong nước và DN nước ngoài.

Trong danh mục văn bản quy định kiểm dịch động vật, thực vật, thủy sản, Quyết định 15/2006/QĐ-BNN chưa quy định rõ lô hàng NK đáp ứng yêu cầu kiểm dịch được đưa về khu cách ly kiểm dịch thì được cấp giấy tờ kiểm dịch gì, thời điểm này lô hàng đã được thông quan chưa. Nếu chờ kết quả kiểm dịch sau khi cách ly mới hoàn thành thủ tục thông quan (từ một đến ba tháng) sẽ gây ách tắc trong theo dõi hồ sơ cho DN và cơ quan Hải quan. Văn bản này cũng chưa có quy định tổng thời gian kiểm dịch cho một lô hàng XNK. Chính vì vậy, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần quy định lô hàng đáp ứng yêu cầu kiểm dịch được đưa về khu cách ly kiểm dịch thì cơ quan Kiểm dịch cấp giấy chứng nhận kiểm dịch NK để cơ quan Hải quan làm thủ tục thông quan. Sau khi cách ly kiểm dịch không đạt yêu cầu thì xử lý như đối với kiểm dịch hàng hóa trong nước.

Cùng với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các bộ, ngành khác cũng có rất nhiều văn bản về quản lý chuyên ngành cần sửa đổi. Theo Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì đề nghị các bộ ban hành Danh mục hàng hóa phải kiểm tra chất lượng trước khi thông quan có mã số HS để tránh vướng mắc. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng đề nghị áp dụng quản lý rủi ro để hạn chế kiểm tra đối với DN có uy tín cao, hàng được sản xuất từ các nước G7; giảm các loại giấy tờ khi đăng ký kiểm tra chất lượng, công bố hợp chuẩn, hợp quy, để đơn giản hồ sơ giấy tờ. Đồng thời, các bộ, ngành cần quy định tổng thời gian kiểm tra, thời gian đánh giá sự phù hợp để tránh trường hợp tùy tiện trong trả kết quả kiểm tra.

Việc các bộ, ngành triển khai hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật là cơ sở thực hiện Nghị quyết 19 của Chính phủ và Chỉ thị 18/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục tăng cường quản lý và cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan.

(责任编辑：World Cup)