DN làm thủ tục tại Chi cục Hải quan Nhơn Trạch - Cục Hải quan Đồng Nai. Ảnh: N.Hiền

Cụ thể, theo quy định tại Nghị định 134, điều kiện về cơ sở sản xuất để được miễn thuế, hoàn thuế chỉ yêu cầu DN có cơ sở sản xuất hàng hóa xuất khẩu trên lãnh thổ Việt Nam, có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với máy móc, thiết bị tại cơ sở sản xuất. Trong khi đó, Thông tư số 38 và hướng dẫn tại công văn số 11567/TCHQ-TXNK thì cần kiểm tra DN có đầy đủ giấy tờ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp đối với mặt bằng sản xuất, nhà xưởng. Trong trường hợp DN không có cơ sở sản xuất, không tổ chức sản xuất mà thuê các đơn vị khác sản xuất lại, hoặc DN có cơ sở sản xuất nhưng chưa đủ giấy tờ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp đối với mặt bằng sản xuất, nhà xưởng thì không được miễn thuế, không được hoàn thuế.

Thực tế tại Đồng Nai có nhiều DN vừa và nhỏ nằm ngoài khu công nghiệp, khu chế xuất có cơ sở sản xuất, có nhà xưởng, có máy móc thiết bị, công nhân, có hoạt động sản xuất, nhưng chưa có đầy đủ giấy tờ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp đối với mặt bằng sản xuất, nhà xưởng. Theo quy định tại Thông tư 38 và công văn 11567/TCHQ-TXNK, những DN này sẽ không được miễn thuế, hoàn thuế.

Từ thực tế đó, Cục Hải quan tỉnh Đồng Nai đã có công văn gửi UBND tỉnh Đồng Nai và Tổng cục Hải quan báo cáo về vướng mắc này và kiến nghị các trường hợp qua kiểm tra cơ sở gia công, sản xuất xuất khẩu, DN có nhà xưởng hiện hữu trên lãnh thổ Việt Nam, có máy móc thiết bị, có công nhân, có hoạt động sản xuất… thì được hưởng ưu đãi miễn thuế nhập khẩu, được hoàn thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu, vật tư nhập khẩu theo loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu. Cơ quan Hải quan không xem xét các giấy tờ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp đối với mặt bằng sản xuất, nhà xưởng do các chứng từ này thuộc chuyên môn, nghiệp vụ của các cơ quan ban ngành khác như Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường…

Tuy nhiên, hướng dẫn về vướng mắc trên, công văn số 6751/BTC-TCHQ ngày 24/5/2017 của Bộ Tài chính gửi Văn phòng Chính phủ, UBND tỉnh Đồng Nai và Cục Hải quan tỉnh Đồng Nai khẳng định một trong những cơ sở để được miễn thuế, hoàn thuế là tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa để sản xuất hàng hóa xuất khẩu phải có cơ sở sản xuất hàng hóa nhập khẩu trên lãnh thổ Việt Nam và tổ chức đó có quyền sử dụng hợp pháp. Đồng thời, một trong những nội dung cơ quan Hải quan kiểm tra cơ sở gia công, sản xuất hàng hóa xuất khẩu, năng lực gia công, sản xuất là kiểm tra chứng từ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp về nhà xưởng, mặt bằng sản xuất để xác định ưu đãi thuế đối với người nộp thuế trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hóa xuất khẩu. Trường hợp người nộp thuế không đáp ứng quy định này thì không được miễn thuế, hoàn thuế theo quy định.

Căn cứ các hướng dẫn trên, khi kiểm tra cơ sở gia công, sản xuất hàng hóa xuất khẩu, Cục Hải quan tỉnh Đồng Nai vẫn phải thực hiện kiểm tra chứng từ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp về nhà xưởng, mặt bằng sản xuất. Tuy nhiên, Cục Hải quan Đồng Nai nhận thấy việc kiểm tra nội dung này là không cần thiết vì Nghị định 134 chỉ yêu cầu DN có cơ sở sản xuất hàng hóa xuất khẩu trên lãnh thổ Việt Nam, có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với máy móc, thiết bị tại cơ sở sản xuất; không yêu cầu phải có chứng từ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp về nhà xưởng, mặt bằng sản xuất.

Mặt khác, theo ông Lê Văn Danh, Cục trưởng Cục Hải quan Đồng Nai, yêu cầu như trên sẽ khó khăn cho các DN vừa và nhỏ của Việt Nam do không đủ nguồn lực để xây dựng hoặc thuê nhà xưởng trong các khu công nghiệp mà phải xây dựng nhà xưởng ngoài khu công nghiệp dẫn đến không có được các giấy tờ chứng minh quyền sử dụng nhà xưởng, mặt bằng sản xuất do vướng về quy hoạch, cấp phép xây dựng…

Ngoài ra, thực tế hiện nay chưa có hướng dẫn thống nhất trong toàn ngành về chứng từ nào được xem là chứng từ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp về nhà xưởng, mặt bằng sản xuất. Do đó, trong ngành Hải quan thực hiện chưa thống nhất, có đơn vị cho rằng chỉ cần Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhưng có đơn vị cho rằng phải có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất. Vì Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chỉ chứng nhận quyền sử dụng cho đất, chưa chứng nhận quyền sử dụng cho nhà xưởng.

Từ các quy định và thực tiễn nêu trên, trong khi chờ sửa đổi Thông tư 38, Cục Hải quan Đồng Nai kiến nghị Tổng cục Hải quan có hướng dẫn trong toàn ngành về cơ sở sản xuất để được miễn thuế, hoàn thuế theo Nghị định 134. Theo đó chỉ kiểm tra DN có cơ sở sản xuất hàng hóa xuất khẩu trên lãnh thổ Việt Nam, có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với máy móc, thiết bị tại cơ sở sản xuất, có công nhân, có hoạt động sản xuất; không phải kiểm tra chứng từ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp về nhà xưởng, mặt bằng sản xuất.

Trong trường hợp vẫn yêu cầu phải kiểm tra chứng từ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp về nhà xưởng, mặt bằng sản xuất như Thông tư 38 và các văn bản hướng dẫn nêu trên, Cục Hải quan Đồng Nai cũng kiến nghị Tổng cục Hải quan có hướng dẫn cụ thể về chứng từ nào được xem là chứng từ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp về nhà xưởng, mặt bằng sản xuất.

(责任编辑：Nhà cái uy tín)