Biểu diễn văn nghệ quần chúng tại xã Minh Tân,Đôiđiềuvềxâydựngvănhóacộngđồngcơsởty so bong da y Kiến Xương (Thái Bình).

Văn hóa cộng đồng cơ sở là nhữnggiá trị tiến bộ trong lối sống, đạo đức, hành vi ứng xử, v.v trong đời sốnghằng ngày của mỗi cá nhân. Để xây dựng văn hóa cộng đồng cơ sở, đòi hỏi cần cónhững tiêu chí, chuẩn mực cho các thành viên trong cộng đồng tự nguyện noi theovà gắn bó các giá trị văn hóa dân tộc.

Cộng đồng dân cư cơ sở là một bộphận của tổng thể nhân dân cả nước. Cộng đồng dân cư cơ sở có thể là xóm làng,tổ dân phố, đơn vị công tác, cơ quan, nhà máy, xí nghiệp, công nông trường, đơnvị công an, bộ đội... Cộng đồng cơ sở là nơi diễn ra mọi hoạt động của đời sốngcon người hằng ngày, hằng giờ một cách rất phong phú, đa dạng và phức tạp trênmọi lĩnh vực và do những thành viên của cộng đồng qua các thế hệ gom góp, xâydựng nên trong quá trình lao động, sản xuất, chiến đấu, xây dựng và bảo vệ quêhương, đất nước.

Nhìn một cách tổng thể hơn, vănhóa cộng đồng cơ sở còn là nền tảng của văn hóa dân tộc, là cơ sở hình thànhnhững sắc mầu đa dạng và bản chất tinh khôi, bền vững của văn hóa dân tộc.Chính văn hóa cộng đồng cơ sở đã rèn luyện nên phẩm chất, nhân cách, lối sống,thói quen của mỗi thành viên bằng những truyền thống, những quy ước, hương ướcchặt chẽ, văn minh tiến bộ của cộng đồng.

Văn hóa cộng đồng cơ sở không chỉcó giá trị tinh thần mà còn là động lực thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng;là chất kết dính những thành viên, tạo nên sức mạnh vật chất, tinh thần củacộng đồng. Để xây dựng văn hóa cộng đồng cơ sở phải có những tiêu chí, nhữngchuẩn mực làm căn cứ để mọi thành viên trong cộng đồng noi theo cũng như đểkiểm tra, giám sát, đánh giá trình độ văn hóa của mỗi thành viên và của cả cộngđồng. Những chuẩn mực văn hóa cộng đồng cơ sở không nằm ngoài những chuẩn mựccủa văn hóa chung của dân tộc.

Tuy nhiên, chuẩn mực văn hóa cộngđồng cơ sở không thoát ly thực tế trình độ, điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội.Việc xây dựng những chuẩn mực văn hóa cộng đồng cơ sở được tiến hành công khai,dân chủ. Nhân dân trực tiếp tham gia xây dựng những tiêu chí văn hóa cộng đồngở địa phương, đơn vị mình mà không bị thụ động, chấp nhận sự áp đặt chủ quanhoặc vay mượn từ bên ngoài.

Những chuẩn mực văn hóa phải trởthành cơ sở pháp lý để mọi thành viên trong cộng đồng tự giác thực hiện, thànhcơ sở pháp lý để kiểm tra, đánh giá, gạt bỏ những biểu hiện có hại tới cộngđồng. Quá trình đó phải dựa trên việc nghiên cứu phong tục tập quán, điều kiệnvà đặc điểm lịch sử, văn hóa, kinh tế, xã hội của cộng đồng. Nắm vững thực tếcủa sự hình thành cấu tạo những thành viên của cộng đồng mà xác định tiêu chuẩnvăn hóa cộng đồng phù hợp.

Những tiêu chí, tiêu chuẩn vănhóa cộng đồng có nhiều, rất phong phú, song không thể bỏ qua những tiêu chuẩncơ bản về chính trị, đạo đức, lối sống, sự thống nhất về bản sắc dân tộc.

Mọi thành viên đều nhận rõ mìnhsống trong chế độ chính trị xã hội nào. Hiện nay, toàn Đảng, toàn dân ta đangtrên con đường tiếp tục đổi mới, theo định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập vớithế giới hiện đại. Tư tưởng ấy, đường lối ấy phải được các thành viên trongcộng đồng nhận thức sâu sắc, cùng nhau góp sức phấn đấu. Cũng bởi vậy, văn hóachính trị cộng đồng thể hiện ở sự nghiêm chỉnh thực hiện các chủ trương, đườnglối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước.

Bên cạnh đó, cộng đồng cơ sở cầncó được những quy định, quy ước về đạo đức, lối sống. Đó là lòng trung thực,tính ngay thẳng, tình thương yêu giúp đỡ, gắn bó với cộng đồng. Trong các mốiquan hệ gia đình, xã hội phải chân tình, cởi mở, gần gũi, gắn bó, không cánhân, ích kỷ. Một cộng đồng có văn hóa luôn luôn giữ gìn những giá trị truyềnthống tốt đẹp, mọi người đều gương mẫu, tôn trọng, tự giác thực hiện các quyđịnh về đạo đức, lối sống, nếp sống văn minh, tiến bộ; là nơi có đời sống kinhtế ổn định và phát triển, đời sống vật chất, tinh thần được nâng cao, có nơisinh hoạt văn hóa, văn nghệ, vui chơi; không mê tín dị đoan, thực hiện ma chay,cưới hỏi, lễ hội, các hoạt động văn hóa lành mạnh, tiến bộ.

Văn hóa cộng đồng cơ sở thật sựlà "mảnh ghép" của nền văn hóa dân tộc, thể hiện và chứng minh nhữnggiá trị của nền văn hóa dân tộc Việt Nam hiện nay. Những tiêu chí và cácbiểu hiện kết quả của văn hóa cộng đồng cơ sở không nằm ngoài, không tách rờinền văn hóa dân tộc mà trái lại, nó làm nổi bật tính phong phú, đa dạng và hoànchỉnh nền văn hóa dân tộc. Những kinh nghiệm, điển hình tiên tiến ở cộng đồngvăn hóa có giá trị phổ biến, áp dụng rộng rãi về những vấn đề cơ bản ở nhiềunơi.

Quá trình xây dựng văn hóa cộngđồng cơ sở về cơ bản là do nhân dân chủ động, tự giác thực hiện trong nhữngđiều kiện cụ thể. Tức là phải có chủ trương, chính sách tuyên truyền giáo dục,cổ động, có các tổ chức và những người chịu trách nhiệm cụ thể triển khai thựchiện một cách thường xuyên, sáng tạo với tình cảm, tâm huyết, trách nhiệm vàgiàu kinh nghiệm. Muốn thế, phải có chính sách phù hợp cho những người làm việcnày ở cơ sở trong điều kiện kinh tế thị trường.

Để xây dựng văn hóa cộng đồng cơsở, nên kết hợp hiệu quả Nhà nước và nhân dân cùng làm trong xây dựng các thiếtchế văn hóa, giải quyết những nhu cầu cơ bản về giao thông, điện chiếu sáng,trường học, trạm y tế; giúp cộng đồng xác định nội dung, phương hướng hoạtđộng, xây dựng cảnh quan môi trường, vệ sinh sạch đẹp, văn minh, giữ gìn trậttự an toàn xã hội...

Công tác đào tạo cán bộ trong xây dựng văn hóa cộng đồngcơ sở cần được quan tâm, vì họ hoạt động sát với dân và phải là những người cóvăn hóa và am hiểu về văn hóa cơ sở. Chỉ có như vậy việc xây dựng văn hóa cộngđồng cơ sở mới thật sự hiệu quả.

Theo Nhân Dân

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)