Evergrande: Không có gì là vĩ đại mãi mãi

Tên của Công ty Evergrande (Hằng Đại) hàm ý là vĩ đại mãi mãi. Song cách kinh doanh của họ từ lâu đã được chỉ ra là không bền vững. Đây là một trong 3 nhà phát triển bất động sảnlớn nhất Trung Quốc sở hữu quỹ đất hơn 200 triệu m2 (lớn gấp 4 lần TP. Manhattan,ket qua bdn Mỹ), quản lý khối bất động sản hơn 400 triệu m2 và có hơn 1.300 dự ánbất động sản ở 280 thành phố của Trung Quốc.

Đây cũng là công ty bất động sản có quy mô vay nợ lớn nhất thế giới với khoản nợ 300 tỷ USD. Tuần lễ bắt đầu từ ngày 20/9 là then chốt để nhà đầu tưđánh giá Evergrande có thể vỡ nợ trái phiếu quốc tế hay không. Công ty cần phải trả khoản lãi 83 triệu USD cho trái phiếu định giá bằng USD, kỳ hạn 5 năm, đáo hạn tháng 3/2022 trong tuần lễ này. Trong tuần lễ sau, Công ty sẽ phải trả thêm một khoản lãi vay khác cho trái phiếu kỳ hạn 7 năm.

Hãng xếp hạng tín nhiệm Fitch đánh giá, Evergrande có khả năng vỡ nợ. Trong khi đó, Hãng xếp hạng tín nhiệm Moody’s cho rằng, công ty này “đã hết tiền, cũng hết thời gian”.

Trước đó, hôm 9/9, Evergrande ngừng trả nợ cho một số nhà đầu tư nội địa đã mua các sản phẩm đầu tư “hứa hẹn trả lãi cao” của họ. Trong kế hoạch trả nợ mới của Evergrande, có lựa chọn cho phép nhà đầu tư mua các căn hộ dân cư, cửa hàng và bãi đậu xe của Công ty với giá chiếu khấu. Những người không đồng ý nhận căn hộ có thể chờ để Evergrande “trả lại tiền sau”.

Du Liang, lãnh đạo bộ phận quản lý tài sản của Evergrande cho biết, Công ty khó có thể trả được 40 tỷ nhân dân tệ (6,2 tỷ USD) đã đầu tư vào các sản phẩm hứa hẹn lãi cao này ngay lập tức. Nhà đầu tư có thể chờ nhận được tiền sau khi Công ty bán được các dự án bất động sản, hoặc lấy các bất động sản thay thế. Hàng trăm nhà đầu phẫn nộ đã tập trung phản đối trước trụ sở Công ty ở Thâm Quyến và có xung đột với cảnh sát ở đây.

Theo Mark Williams, Kinh tếtrưởng khu vực châu Á của Capital Economics, nếu Evergrande đổ vỡ, đây sẽ là “thử thách lớn nhất” (biggest test) mà thị trường tài chínhTrung Quốc phải đối mặt trong nhiều năm trở lại đây.

Một trong những vấn đề đã được chỉ ra từ lâu là cách kinh doanh dựa trên vay nợ quá lớn của Evergrande. Trong năm 2018, giới đầu tư trái phiếu quốc tế đã một phen sửng sốt khi công ty này phát hành trái phiếu quốc tế với lãi suất lên đến 13,75%, cao hơn gần gấp đôi so với mặt bằng lãi suất Trung Quốc khi đó và vượt xa lãi suất 8,75% trái phiếu mà họ phát hành chỉ một năm trước đó. Ở thời điểm đó, Financial Times ước tính khoản nợ của Evergrande chỉ là 100 tỷ USD.

Một dấu hiệu cảnh báo khác là Evergrande cho ra đời những sản phẩm đầu tư bất động sảnhứa hẹn lãi suất cao để thu hút nhà đầu tư, thứ mà họ vừa tuyên bố không thể trả nổi nghĩa vụ nợ trong 2 tuần qua và phải “gán nhà” thay vì trả tiền.

Giá các trái phiếu của Evergrande đang trượt dốc không phanh, dẫn đến lợi suất các trái phiếu này tăng mạnh. Lợi suất một loại trái phiếu kỳ hạn 5 năm, trả lãi 8,25%/năm, đáo hạn tháng 3/2022, đã tăng lên mức 560%/năm, trong khi một năm trước chỉ là 10%.

Vay nợ lãi cao đương nhiên là rủi ro cao, nhưng Evergrande đặt cược vào sự thịnh vượng của thị trường bất động sản Trung Quốc, điều mà họ đã sai. Tháng 8/2020, trong nỗ lực “hạ nhiệt” thị trường nhà đất đang quá nóng và việc các công ty bất động sản đẩy mức vay nợ lên quá cao, Chính phủ Trung Quốc đã đưa ra chính sách ba lằn ranh đỏ. Các tiêu chí này bao gồm: tỷ lệ nợ phải trả trên tài sản (không bao gồm các khoản trả trước) dưới 70%; tỷ lệ nợ ròng trên vốn chủ sở hữu dưới 100%; tỷ lệ tiền mặt trên nợ ngắn hạn lớn hơn 1.

Cuối năm tài khóa 2020, Evergrande vượt cả ba lằn ranh này. Trong đó, đáng lo nhất là tỷ lệ tiền mặt trên nợ ngắn hạn chỉ 0,4, thấp xa mức 1 và rõ ràng là Công ty không có đủ tiền mặt để trả các nghĩa vụ nợ ngắn hạn.

Ngoài ra, Trung Quốc còn tung ra hàng loạt biện pháp để “hạ nhiệt” thị trường bất động sản (gồm siết chặt điều kiện hộ khẩu ở thành phố lớn, không đảm bảo trường học, siết lại lỗ hổng quy định mua nhà lần đầu). Theo South China Morning Post, có khoảng 300 biện pháp như vậy được đưa ra và hiệu quả là tức thì. Giá nhà ở Thâm Quyến, được xem là thị trường nhà ở đắt đỏ nhất Trung Quốc, đã giảm 15%.

Ván cược của Evergrande đã sai và họ đứng trước nguy cơ vỡ nợ.

Liệu Trung Quốc có giải cứu Evergrande?

Bất chấp cảnh báo rủi ro vỡ nợ của Evergrande, một bộ phận giới đầu tư quốc tế đã “bắt đáy” các trái phiếu của Evergrande khi nó bắt đầu giảm từ năm ngoái. Họ kỳ vọng Chính phủ Trung Quốc phải giải cứu Evergrande. Thế nhưng, kết quả là họ đi từ thất vọng này tới thất vọng khác.