Công chức Hải quan Chi cục Hải quan CK cảng Đình Vũ (Hải quan Hải Phòng) kiểm tra hàng hóa NK. Ảnh: T.BÌNH

Theo Tổng cục Hải quan, mặc dù thời gian qua đơn vị đã phối hợp với các bộ, ngành thực hiện kiểm tra, kiểm soát hàng hóa XNK theo đúng các quy định của pháp luật, tuy nhiên, trong thực tế vẫn phát sinh một số trường hợp DN lợi dụng các chính sách quản lý về NK trái phép hàng cấm, hàng hóa không đạt chất lượng về kiểm dịch, an toàn thực phẩm, quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật vào thị trường trong nước.

Qua rà soát ở các đơn vị Hải quan địa phương cho thấy các loại hàng hóa vi phạm tại các đơn vị Hải quan rất đa dạng. Ở nhiều đơn vị xảy ra tình trạng vi phạm về chính sách quản lý, kiểm dịch, an toàn thực phẩm, kiểm tra chất lượng, tình trạng vi phạm trong quá trình XK, NK. Tình trạng vi phạm chung là các DN NK hàng hóa không đúng nội dung ghi trong giấy phép; NK hàng hóa phải có giấy phép nhưng không có giấy phép; NK hàng hóa không đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định của pháp luật; NK hàng hóa không có giấy phép của bộ quản lý chuyên ngành.

Là địa bàn có lưu lượng hàng hóa XK, NK lớn nhất cả nước, chính vì vậy thống kê của Cục Hải quan TP. HCM cho thấy đây là địa bàn xảy ra số vụ vi phạm về chính sách quản lý, kiểm dịch, an toàn thực phẩm, kiểm tra chất lượng thuộc diện nhiều nhất. Các loại hàng hóa vi phạm có thể kể đến: Thực phẩm chức năng; điện thoại di động đã qua sử dụng; tiền chất ma túy; ngà voi, sừng tê giác, sản phẩm từ ngà voi và sừng tê giác; quần áo, túi vải… Trong số 82 vụ vi phạm thời gian gần đây thì mặt hàng có mật độ vi phạm nhiều nhất là thực phẩm chức năng (19 vụ vi phạm NK thực phẩm chức năng trong tổng số 82 vụ vi phạm). Theo Cục Hải quan TP. HCM, hành vi vi phạm chủ yếu của các DN liên quan đến mặt hàng này là không đủ điều kiện NK hay NK hàng hóa không đủ điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn theo quy định của pháp luật; không nộp đúng thời hạn chứng từ thuộc hồ sơ hải quan được chậm nộp và tự ý tiêu thụ hàng hóa đang chịu sự giám sát của cơ quan Hải quan.

Từ đầu năm tới nay, trong quá trình làm thủ tục hải quan, Cục Hải quan Lạng Sơn đã phát hiện 12 vụ gian lận về chính sách quản lý, kiểm dịch, an toàn thực phẩm, kiểm tra chất lượng… Hàng hóa vi phạm chủ yếu là các loại thiết bị, máy móc NK vào Việt Nam khai báo là hàng mới 100% nhưng thực tế NK là hàng đã qua sử dụng hay trên nhãn thể hiện chưa đúng, đủ các nội dung bắt buộc theo quy định. Toàn bộ số vụ vi phạm về chính sách quản lý, kiểm dịch, an toàn thực phẩm, kiểm tra chất lượng có xuất xứ 100% từ Trung Quốc.

Tại Hà Nội, một số mặt hàng từng xảy ra vi phạm như: Vụ vi phạm của Công ty TNHH Agilent Technologies Việt Nam NK dung dịch chuẩn bước sóng, bao gồm hỗn hợp các chất, thành phần chủ yếu là axit nitơric và các kim loại chuẩn tồn tại trong dung dịch dưới dạng ion Mn2+, Ca2+, Ba2+… Mục đích sử dụng của hỗn hợp dung dịch là tạo ra bước sóng chuẩn cho máy đo quang phổ vạch. Đây là loại hàng hóa NK phải có giấy phép, tuy nhiên DN đã NK mà không có giấy phép. Trường hợp vi phạm của Công ty TNHH Bình Mai NK máy phân tích sinh hóa tự động GA400, dùng để xét nghiệm máu trong y tế, tuy nhiên hàng hóa NK không đúng nội dung ghi trong giấy phép. Vụ vi phạm của Công ty cổ phần Phát triển Việt Nam NK mỹ phẩm các loại gồm: Sữa rửa mặt, mặt nạ đắp mặt, kem dưỡng da… từ Hàn Quốc nhưng hàng hóa NK không có giấy phép của Bộ Y tế.

Sẽ quản lý chặt các loại hàng thường xuyên vi phạm

Trước tình trạng hàng hóa vi phạm về chính sách quản lý, kiểm dịch, an toàn thực phẩm, kiểm tra chất lượng gây ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng và thị trường trong nước, tới đây Tổng cục Hải quan sẽ ban hành Danh mục rủi ro hàng hóa XNK.

Theo Tổng cục Hải quan việc xây dựng dựa trên thực tiễn các thông tin về tổ chức, cá nhân bị xử lý vi phạm trong lĩnh vực quản lý liên quan đến XNK. Việc xây dựng Danh mục vừa tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh vừa đáp ứng yêu cầu quản lý. Theo một cán bộ trực tiếp tham gia xây dựng Danh mục, Danh mục rủi ro này được xây dựng theo hướng dẫn tại Thông tư 175/2013/TT-BTC về áp dụng quản lý rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ hải quan và Quyết định 2345/QĐ-TCHQ của Tổng cục Hải quan ban hành Quy định hoạt động thu thập, xử lý thông tin quản lý rủi ro và áp dụng biện pháp kỹ thuật nghiệp vụ quản lý rủi ro trong quản lý hải quan, quản lý thuế đối với hàng hóa XK, NK, quá cảnh. Đây cũng là lần đầu tiên ngành Hải quan xây dựng Danh mục rủi ro hàng hóa XNK về chính sách, kiểm dịch, an toàn thực phẩm và kiểm tra chất lượng. Số lượng hàng hóa đưa vào Danh mục dự kiến không nhiều nhưng đều là các mặt hàng tiêu biểu thường xuyên xảy ra vi phạm ở các đơn vị Hải quan.

Đề nghị đưa thép, sữa vào Danh mục rủi ro

Các bộ, ngành cũng cho rằng việc xây dựng Danh mục rủi ro này là cần thiết. Bộ Công Thương đề nghị đưa một số mặt hàng vào Danh mục rủi ro hàng hóa XNK về chính sách, kiểm dịch, an toàn thực phẩm, kiểm tra chất lượng như: Thép dây dạng cuộn chứa nguyên tố Bo thường được khai là thép hợp kim (mã số HS 7227.90.00) nhưng NK về lại bán làm thép xây dựng. Thép que hàn (HS 7213.99.10) nhưng khi NK về lại bán thành thép xây dựng. Thép tấm lá mạ kẽm, mạ màu thường gian lận về phương pháp công nghệ như: Loại mạ thép nhúng nóng (HS 7210.30 hay 7210.61) nhưng lại khai là mạ kẽm điện phân hay mạ kẽm (HS 7210.70) rồi sơn lại khai vào nhóm sơn, quét vecni, phủ plastic. Bên cạnh đó, theo Bộ Công Thương mặt hàng sữa cũng dễ xảy ra vi phạm. Theo quy định của Bộ Y tế khi các sản phẩm sữa NK vào thị trường Việt Nam, theo quy chuẩn Việt Nam sẽ phải đăng ký lưu hành trên thị trường với tên mới là sản phẩm dinh dưỡng, thực phẩm bổ sung. Do vậy, khi các DN NK kê khai tại Hải quan là sữa nhưng lưu hành trên thị trường lại là sản phẩm dinh dưỡng, thực phẩm bổ sung sẽ xảy ra hiện tượng gian lận thương mại trong quá trình kê khai nộp thuế và lưu thông trên thị trường.

Tổng cục Môi trường - Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, một số vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường chủ yếu tập trung vào hoạt động tạm nhập tái xuất, chuyển khẩu và gửi kho ngoại quan. Do hành lang pháp lý còn chưa chặt chẽ nên một số DN đã lợi dụng hoạt động tạm nhập tái xuất để NK chất thải nguy hại vào Việt Nam, chủ yếu là chất thải điện tử, pin, ắc quy với số lượng lớn và không báo cáo với Tổng cục Môi trường theo quy định của Công ước Basel gây khó khăn cho công tác quản lý.

(责任编辑：Cúp C2)