Cuộc đua mới “hậu thuế tối thiểu toàn cầu”

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang bắt đầu thực hiện kế hoạch rà soát tổng thể để hoàn thiện đồng bộ hệ thống chính sách,àlạiưuđãiđểhútnhàđầutưchiếnlượxep hang bong da phap pháp luật về khuyến khích đầu tư, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong tình hình mới. Theo đó, dự thảo đầu tiên Báo cáo Rà soát tổng thể về chính sách khuyến khích đầu tư đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra lấy ý kiến công luận.

“Đây là thời điểm thích hợp để Việt Nam cân nhắc cải cách hệ thống ưu đãi đầu tư, đưa ra các chính sách ưu đãi đa dạng, linh hoạt, bắt kịp với thông lệ quốc tế nhằm đạt được các mục tiêu tại Nghị quyết 50-NQ/TW, đồng thời giữ chân các nhà đầu tư chiến lược và thu hút các doanh nghiệp vệ tinh, qua đó xây dựng nền kinh tếđộc lập, tự chủ, phát triển bao trùm và bền vững”, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định.

Trên thực tế, chuyện cần thiết phải rà soát tổng thể và sửa đổi chính sách khuyến khích đầu tư được đề cập nhiều thời gian gần đây, do chính sách thuế tối thiểu toàn cầu được áp dụng tại một số quốc gia bắt đầu từ năm 2024. Hơn nữa, còn là hàng loạt vấn đề liên quan, bối cảnh thế giới thay đổi nhanh và phức tạp, cạnh tranh thu hút đầu tư nước ngoài ngày càng gay gắt. Các nước phát triển cũng đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi, trợ cấp về đất đai, điện nước, vốn đầu tư và thuế…, nhằm đưa dòng vốn đầu tư nước ngoài quay về nước…

“Các quốc gia cũng đang có những toan tính và dự định riêng trong việc ban hành các chính sách ứng phó với thuế tối thiểu toàn cầu, qua đó tạo nên một cuộc đua mới về các chính sách ưu đãi hậu thuế tối thiểu toàn cầu”, Bộ Kế hoạch và Đầu tư bày tỏ quan điểm.

Ưu đãi đầu tư bằng cách miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từng và vẫn là “vũ khí lợi hại” giúp không chỉ Việt Nam, mà cả các quốc gia đang phát triển khác thu hút được một lượng không nhỏ vốn đầu tư nước ngoài. Thậm chí, nhằm thu hút “đại bàng”, tháng 8/2021, lần đầu tiên, cơ chế ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt đã được Chính phủ ban hành. Theo đó, ở mức cao nhất, một dự áncó thể chỉ phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 5% trong 37 năm, trong khi mức thuế suất phổ thông là 20%.

Tuy vậy, khi thuế tối thiểu toàn cầu được áp dụng, tất cả các chính sách ưu đãi về thuế này bị vô hiệu hóa. Đấy chính là lúc cần các đề xuất về việc phải rà soát lại và nghiên cứu đưa ra các chính sách ưu đãi đầu tư mới, phù hợp hơn.

“Việt Nam cần nghiên cứu, học hỏi, đưa ra các chính sách ưu đãi đầu tư mới, giống như Mỹ hay Hàn Quốc đang làm, không chỉ là ưu đãi bằng thuế thu nhập doanh nghiệp, mà còn là các chính sách ưu đãi dựa trên chi phí đầu tư, kể cả là hỗ trợ bằng tiền mặt cho các nhà đầu tư”, ông Hong Sun, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (KorCham) đã nhiều lần nói như vậy.

Ngăn cuộc đua dịch chuyển đầu tư

Thực ra, không chỉ ông Hong Sun hay KorCham có ý kiến như vậy về chính sách ưu đãi đầu tư của Việt Nam. Công ty kiểm toán Deloitte, với vai trò là cơ quan tư vấn thuế, cũng cho rằng, để hạn chế các ảnh hưởng tiêu cực đến việc thu hút đầu tư nước ngoài, Việt Nam nên ban hành các cơ chế, chính sách ưu đãi theo chi phí nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp chịu tác động từ thuế tối thiểu toàn cầu.