Nhiều dự án đã hoàn thành nhưng chủ đầu tư vẫn chậm tất toán

Tuy nhiên,ìnhsìnhthuhồivốnđầutưkhôngđượcquyếttoálich bd com một số bộ, ngành, địa phương vẫn còn “hời hợt” với công tác này nên đã gây khó cho Kho bạc Nhà nước (KBNN) trong việc tất toán dự án. Vì vậy, cho đến nay số lượng dự án đã hoàn thành nhưng chưa được tất toán khá lớn.

Chủ đầu tư xem nhẹ thu hồi vốn

KBNN cho biết, khi dự án hoàn thành, đối với vốn đầu tư được cấp bằng hình thức kế hoạch vốn, chủ đầu tư phải lập báo cáo quyết toán dự án trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, làm cơ sở để KBNN thanh toán, tất toán dự án. Đối với vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư được cơ quan tài chính thẩm tra quyết toán chung trong kinh phí thường xuyên của đơn vị.

Đồng thời, tại Thông tư số 09/2016/TT- BTC của Bộ Tài chính quy định về quyết toán dự án hoàn thành thuộc nguồn vốn NSNN cũng đã nêu rõ: Khi dự án hoàn thành được phê duyệt quyết toán, trường hợp số vốn được quyết toán thấp hơn số vốn đã thanh toán cho dự án, chủ đầu tư có trách nhiệm thu hồi của nhà thầu hoặc nhà cung cấp để nộp về NSNN số vốn đã thanh toán thừa. Trường hợp số vốn được quyết toán cao hơn số vốn đã thanh toán cho dự án, chủ đầu tư có trách nhiệm thanh toán tiếp cho nhà thầu hoặc nhà cung cấp theo giá trị quyết toán được phê duyệt khi có kế hoạch vốn.

Theo đó, căn cứ vào bảng tình hình thanh toán và công nợ của dự án, chủ đầu tư xác định công nợ đến ngày khóa sổ lập báo cáo quyết toán và gửi cơ quan tài chính để thẩm tra quyết toán. Sau khi lấy số phải thu trừ số phải trả, nếu số phải thu lớn hơn số phải trả, chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm thu hồi số đã thanh toán vượt so với quyết toán để nộp trả cho NSNN. Nếu số phải thu nhỏ hơn số phải trả, cơ quan tài chính, kế hoạch đầu tư phân bổ kế hoạch vốn để chủ đầu tư thanh toán cho các hạng mục còn thiếu.

Quy định là như vậy, nhưng theo thống kê của KBNN, hiện tại số lượng dự án chưa được tất toán còn tồn đọng khá lớn. Nhiều dự án đã có quyết định phê duyệt quyết toán từ lâu (tới 10 năm hoặc lâu hơn nữa) nhưng KBNN chưa thể tất toán. Nguyên nhân là do chủ đầu tư chưa thu hồi hết số vốn đã thanh toán vượt so với quyết toán để nộp trả lại NSNN, hoặc chưa thanh toán hết cho các hạng mục còn nợ trong dự án.

Theo đánh giá từ KBNN, trong những năm gần đây, các chế độ, chính sách và kiểm soát thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản không ngừng được bổ sung, hoàn thiện đã mang lại tính khả thi cao và tạo rất nhiều thuận lợi cho các chủ đầu tư. Tuy nhiên, trách nhiệm của nhà đầu tư đối với dự án do mình quản lý lại chưa có quy định, do đó đã tạo ra tâm lý “coi nhẹ”, chưa làm hết trách nhiệm đối với đồng vốn. Điều này đã gây ảnh hưởng đến việc quản lý vốn đầu tư của Nhà nước, gây nợ đọng vốn xây dựng cơ bản kéo dài.

Cần có chế tài

Với trách nhiệm được quy định trong công tác thu hồi số vốn thanh toán vượt so với quyết toán, KBNN đã đôn đốc các chủ đầu tư thanh toán dứt điểm công nợ khi dự án đã quyết toán. Với các trường hợp đã thanh toán cao hơn số quyết toán, KBNN đã gửi văn bản đến chủ đầu tư đề nghị có trách nhiệm phối hợp với nhà thầu nộp ngay số thanh toán vượt so với quyết toán; đồng thời báo cáo cấp có thẩm quyền chỉ đạo chủ đầu tư có trách nhiệm bắt buộc nhà thầu phải nộp trả số thanh toán vượt so với quyết toán. Tuy nhiên, chỉ là đôn đốc, nhắc nhở nên hiệu quả mang lại không cao.

Do đó, để gỡ “nút thắt” này, theo KBNN, Nhà nước cần quy định cụ thể về trách nhiệm của chủ đầu tư khi số vốn đã thanh toán cho nhà thầu cao hơn số quyết toán được duyệt. Đồng thời, cần có quy định phải bồi thường vật chất nếu để xảy ra việc nhà thầu không có khối lượng thanh toán.

Trên thực tế cho thấy, nhiều khoản công nợ phải thu của nhà thầu chưa nộp trả cho ngân sách, nhưng chủ đầu tư vẫn ký hợp đồng với các nhà thầu này nên đã dẫn đến tình trạng số vốn của dự án này chưa thu được hết lại phát sinh của dự án mới... Vì vậy, KBNN đề xuất được quyền giữ lại số tiền thanh toán cho nhà thầu đối với hợp đồng của dự án khác, nhưng do nhà thầu đó đang còn nợ để thu số vốn đã thanh toán vượt so với quyết toán dự án hoàn thành.

Các chủ đầu tư và cơ quan quản lý đấu thầu phải công bố công khai danh sách và địa chỉ các nhà thầu vi phạm không nộp trả số thanh toán vượt so với quyết toán. Không phê duyệt kết quả được lựa chọn của các nhà thầu trúng thầu dự án mới, nhưng đang còn nợ chưa nộp trả số thanh toán vượt so với quyết toán....

Theo KBNN, việc gỡ được “nút thắt” này sẽ góp phần chống thất thoát, lãng phí trong công tác xây dựng cơ bản và nâng cao được hiệu quả sử dụng của đồng vốn NSNN.

Vân Hà

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)