(CMO) Nghề đóng xuồng, ghe, dệt chiếu, đan mê bồ… đã một thời gắn chặt với nhiều người dân Cà Mau.

Nghề đóng xuồng ghe, dệt chiếu, đan đát phát triển rất sớm ở vùng đất lắm sông, nhiều rạch này. Hình ảnh những chiếc xuồng ba lá, những đôi chiếu hoa, thúng, mê bồ đã trở thành nét văn hoá độc đáo của xứ Cà Mau. Hiện có nghề vẫn tồn tại và duy trì, nhưng cũng có nghề dần mai một theo thời gian.

Nghề đóng xuồng, ghe ở Phường 8, TP Cà Mau hình thành và phát triển hơn 50 năm, ban đầu có trên 10 cơ sở. Hiện ở Khóm 3, Phường 8 chỉ còn 2 cơ sở duy trì nghề này, chuyên đóng xuồng ba lá, ghe tam bản gỗ dù hiện nay vật liệu composite rất phổ biến.

Nghề dệt chiếu đang dần bị mai một.

Ông Đặng Dân Dân (Tư Dân), 60 tuổi, là người thâm niên trong nghề đóng xuồng ở đây, chia sẻ: “Tôi học nghề từ năm 14 tuổi, đi làm thuê cho các trại xuồng trong xóm để có vốn mở cơ sở cho riêng mình. Nghề này đã duy trì được 3 đời, từ đời ông nội tôi và đến tôi, nay tôi truyền cho con, cháu… Tôi mong muốn giữ nghề và sống được với nghề”.

Lúc trước xưởng của ông Tư Dân chuyên đóng các loại ghe tầm nhỏ, xuồng be 8, be 9, nhưng giờ rất hiếm người đặt, lâu lâu mới đóng được chiếc xuồng (xuồng be 8). Loại này có giá dao động từ 2-2,5 triệu đồng. Hiện cơ sở đóng thêm phương tiện phà dùng cho máy sên vuông tôm, mỗi chiếc tuỳ kích cỡ mà có giá dao động từ 4-4,5 triệu đồng. Thợ thì được hưởng tiền công mỗi chiếc trên 200.000 đồng. Công việc ngày có ngày không, nhiều thợ lần lượt ra đi tìm kế mưu sinh mới nên xưởng thưa dần khách, ông Tư Dân quyết định “ôm” luôn để duy trì nghề này.

Đan mê bồ vẫn được chị em phụ nữ thực hiện thủ công.

Hiện nay giao thông đường bộ phát triển, cùng với sự cạnh tranh của mặt hàng composite, nghề đóng xuồng ghe truyền thống dần bị mai một. Xứ Rạch Bần, xã Phong Lạc, huyện Trần Văn Thời, hơn 20 năm về trước được xem là phồn thịnh của nghề đóng ghe xuồng, nay cũng chỉ còn vài cơ sở.

Ông Phước Văn Chinh, ấp Rạch Bần, xã Phong Lạc, bùi ngùi: “Những năm mới chuyển dịch sang nuôi tôm, các trại xuồng đều ăn nên làm ra. Trại nhà tôi lúc nào cũng có hơn chục thợ tất bật làm việc mới đóng kịp theo đặt hàng của khách. Xuồng được trưng bày có lúc hơn 100 chiếc để khách tiện lựa chọn. Từ hơn 3 năm nay, các trại đều vắng khách, song, chúng tôi quyết tâm giữ nghề bằng những cải tiến, sáng tạo phù hợp với nhu cầu thị trường”.

Ông Phước Văn Chinh, một trong những người tiên phong mở trại xuồng ở Rạch Bần, xã Phong Lạc, huyện Trần Văn Thời.

Không chỉ nghề đóng ghe, xuồng, dệt chiếu bị mai một, nghề đan đát ở Cà Mau cũng dần bị lãng quên. Nghề đan tập trung ở các xã: Biển Bạch, Biển Bạch Đông (huyện Thới Bình), xã Nguyễn Phích (huyện U Minh). Từ nguyên liêu chính là tre và trúc, người thợ đã tạo nên những sản phẩm đa dạng để phục vụ đời sống như: thúng, cần xé, rổ, mê bồ... 

Bà Nguyễn Thị Út, Chủ nhiệm Tổ hợp tác đan mê bồ ấp Lê Giáo, xã Biển Bạch Đông, cho biết: “Nghề này giải quyết việc làm cho nhiều phụ nữ và người dân ở địa phương. Tổ hợp tác đan mê bồ được thành lập năm 2015, mức thu nhập quân bình hằng tháng của tổ viên ổn định, khoảng hơn 3 triệu đồng/người. Mỗi tháng, tổ hợp tác làm ra trên 4.000 chiếc mê bồ thành phẩm, doanh thu trên 200 triệu đồng". Thế nhưng hiện tại, các sản phẩm từ tre, trúc không thể cạnh tranh được với các mặt hàng nhựa công nghiệp đủ mẫu mã, kiểu dáng sạng trọng.
Nên chăng cần có chiến lược bảo tồn và phát triển các nghề truyền thống ở Cà Mau để gìn giữ nét văn hoá truyền thống lâu đời, tồn tại qua nhiều thế hệ?./.

Vũ Trân

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)