Thị trường BĐS trầm lắng khiến nhiều DN kinh doanh địa ốc rơi vào cảnh khó khăn,ốngnợthuếChưacóhồikếcâu lạc bộ bóng đá macarthur – melbourne victory không có tiền để trả nợ thuế Ảnh: S.T

Theo Tổng cục Thuế cho biết, năm 2011 tình trạng nợ thuế đã tăng gần 30% so với năm 2010 (nợ khó thu chiếm khoảng 1,1% NSNN; nợ chờ xử lý tăng 7,7% so với năm 2010; nợ có khả năng thu tăng 33,3%). Một số địa phương có số nợ thuế năm 2011 tăng trên 50% so với năm 2010 như: An Giang, Bắc Ninh, Bình Phước, Cao Bằng, Lào Cai, Tây Ninh... Ngoài những trường hợp khó đòi nêu trên, các khoản được xếp vào diện “có khả năng thu” chiếm trên 70% tổng nợ đọng thuế.

Tuy vậy, trong danh sách những DN thuộc diện này có khá nhiều cái tên nổi tiếng như: Vinashin, Tổng công ty Xây dựng Hà Nội, Công ty Cavico Cầu hầm (Cavicob), Công ty Bia và nước giải khát Phú Yên… với số nợ hàng chục tỷ đồng và việc thu hồi là không đơn giản. Dự kiến năm 2012, với tình hình khó khăn hiện nay, số nợ thuế sẽ tiếp tục gia tăng.

Cũng theo Tổng cục Thuế, chiếm quá nửa trong số DN nợ đọng thuế là các DN tự giải thể, ngừng hoạt động mà không thông báo với cơ quan Thuế. Số liệu thống kê của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, tính đến hết năm 2011 ở Việt Nam có khoảng 622.977 DN thành lập nhưng đã có 79.014 công ty giải thể. Đây là một trong những lý do tại "Báo cáo môi trường kinh doanh 2012" của Ngân hàng thế giới cho thấy, năm 2011, Việt Nam giảm 8 bậc xuống vị trí 98 trong bảng xếp hạng 183 nền kinh tế. Lĩnh vực bị tụt hạng mạnh nhất là nộp thuế, giảm 22 bậc xuống vị trí 151.

Một nguyên nhân quan trọng khác được chỉ ra đó là trường hợp DN sử dụng hóa đơn đầu vào bất hợp pháp để gian lận. Khi cơ quan chức năng phát hiện, ra quyết định truy thu tiền thuế và phạt thì DN bỏ trốn. Chưa nói đến năm 2011 lĩnh vực gặp khó khăn nhất là xây dựng cơ bản và bất động sản. Ảnh hưởng của suy thoái kinh tế dẫn tới thị trường bất động sản ảm đạm, nhiều sản phẩm đấu giá chưa triển khai hoặc đã triển khai nhưng thiếu vốn.

Ngoài ra, lãi suất cho vay của ngân hàng tăng cao cộng với chính sách thắt chặt cho vay đối với hoạt động kinh doanh bất động sản, đã gây khó khăn cho DN trong việc bán hàng, huy động vốn. Một số dự án phải điều chỉnh quy hoạch nên hạ tầng kỹ thuật chưa xong, dẫn đến người trúng đấu giá chưa nộp tiền. Có nhiều quận, huyện để nợ quá hạn cao, nhưng chưa ra quyết định hủy kết quả trúng đấu giá theo quy định của quy chế đấu giá.

Như tại Hà Nội, đến thời điểm hiện nay tổng số tiền trúng đấu giá đất nợ thuế sử dụng đất quá hạn đã lên tới 707 tỷ đồng, đang gây thất thu cho ngân sách thành phố. Nhiều quận, huyện của thành phố để nợ quá hạn cao, nhưng chưa ra quyết định hủy kết quả trúng đấu giá theo quy định của quy chế đấu giá như huyện Gia Lâm khoảng 504 tỷ đồng, Đông Anh 160 tỷ đồng, quận Cầu Giấy còn 13 tỷ đồng... Còn tại khu đấu giá như: Khu đô thị Nam Trung Yên, DN vẫn còn nợ 40% tiền trúng đấu giá; tại khu đô thị mới Xuân Phương (Từ Liêm), các nhà đầu tư còn nợ lên tới 279 tỷ đồng.

Tổng cục Thuế đánh giá, một trong những nguyên nhân khiến dư nợ thuế của các DN ngoài quốc doanh chiếm 54% tổng dư nợ thuế trong toàn Ngành một phần là do ý thức chấp hành thuế ở khu vực này thường không cao, cố tình trây ỳ để kéo dài thời gian nộp thuế. Đơn cử như khi cơ quan Thuế thông báo hoặc dùng đến biện pháp cưỡng chế thông qua tài khoản ngân hàng, các DN này đã đối phó bằng cách không chuyển tiền giao dịch qua tài khoản ngân hàng đã kê khai.

Tuy nhiên, lãnh đạo ngành Thuế cũng thừa nhận, bên cạnh ý thức chấp hành pháp luật thuế của DN chưa cao thì còn lỗi một phần ở cơ quan Thuế và các ngành chức năng khi thiếu quyết liệt trong việc kiểm tra, đôn đốc, thu hồi nợ, thậm chí phải thu hồi giấy phép đối với dự án nợ thuế nhiều năm. Đơn cử như chuyện “nợ thuế” của Công ty CP Hoàng Anh Gia Lai (HAGL). Đây là một DN lớn, thời gian qua không gặp khó khăn song lại là trường hợp được Cục Thuế Gia Lai "cho phép" gia hạn nợ thuế.

Bên cạnh đó, theo phản ánh của nhiều cơ quan Thuế địa phương thì, hiện nay do mức tiền phạt chậm nộp thuế được tính 0,05%/ngày, tương đương 1,5%/tháng hay 18%/năm. Nếu so sánh mức lãi suất này thấp hơn nhiều so với lãi suất mà DN phải trả khi vay vốn ngân hàng trên 20%/năm dẫn đến tình trạng DN chấp nhận chịu phạt để tận dụng nguồn vốn. Cũng không loại trừ trường hợp DN làm ăn có lãi nhưng vẫn xin nợ thuế và dùng số tiền nợ đó đầu tư quay vòng vốn, rẻ và tiện lợi hơn nhiều so với vay vốn ngân hàng.

Cần liều thuốc đủ mạnh

Tại Cục Thuế TP. HCM, năm 2011, có khoảng 300 DN bị đình chỉ xuất nhập cảnh do còn nợ thuế. Đây được xem là biện pháp khá hiệu quả (nhất là DN nước ngoài) trong việc thu hồi nợ thuế. Tuy nhiên, Cục thuế TP.HCM thừa nhận đây chỉ là biện pháp tình thế hỗ trợ cho ngành thuế TP.HCM nhưng không thể là giải pháp lâu dài.

Có thể nói, thời gian qua, ngành Thuế đã sử dụng nhiều biện pháp cưỡng chế thu hồi nợ như cưỡng chế thu qua tài khoản, thông báo nhắc nợ, tạm dừng và đình chỉ sử dụng hóa đơn, lập lệnh thu, thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng về các trường hợp nợ đọng thuế kéo dài... thậm chí phối hợp với cơ quan Công an đề nghị không cho xuất cảnh đối với chủ DN đang nợ thuế. Song với tình trạng nợ thuế vẫn có xu hướng tăng với số nợ ngày càng lớn. Do vậy, trong năm 2012, cơ quan Thuế sẽ áp dụng nhiều biện pháp khác như: Thanh tra tối thiểu 1,5% số DN đang quản lý thuế, tương ứng 7.802 DN/ tháng và 12,5% số DN, tương ứng 56.496 DN/quý; thực hiện các chuyên đề chuyên sâu đối với nhóm DN tiềm ẩn rủi ro về gian lận thuế cao...

Tuy nhiên, Tổng cục Thuế cho biết, trong hoàn cảnh kinh tế khó khăn hiện nay, đơn vị này đã đề xuất một số giải pháp nhằm tạo điều kiện cho DN hồi phục sản xuất kinh doanh cũng như chấp hành pháp luật thuế như: Chưa thực hiện biện pháp cưỡng chế thuế đối với trường hợp người nộp thuế được cơ quan quản lý thuế cho phép nộp dần tiền nợ thuế trong vòng 12 tháng kể từ ngày bắt đầu thực hiện cưỡng chế nợ thuế, nhưng phải có bảo lãnh của tổ chức tín dụng và người nộp thuế vẫn phải trả lãi tiền chậm nộp theo mức 0,05%/ngày. Trường hợp người nộp thuế được giãn tiền nợ do nguyên nhân khách quan như thiên tai, hoả hoạn… đã có quy định rõ ràng. Nhưng, đối với trường hợp được nộp dần tiền thuế là nằm ngoài diện được gia hạn nợ thuế theo quy định chính, vì vậy cần quy định chặt chẽ.

T.Hằng

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)