Bài cuối:
BẢO ĐẢM LƯỚI AN SINH

BPO - Phần lớn người lao động (NLĐ) nhận trợ cấp bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần là giải quyết khó khăn kinh tế trước mắt mà không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện. Đây là điều dễ hiểu khi lao động trẻ đang thất nghiệp,ắckhiruacutetbảohiểmxatildehộimộtlầlich thi dau al nasr chịu áp lực về tài chính nhưng nếu xét về lâu dài, NLĐ sẽ chịu nhiều rủi ro, thiệt thòi, nhất là không có lương hưu để hưởng tuổi già và không có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) để chăm sóc sức khỏe miễn phí.

“Được” và “mất”

Việc rút BHXH một lần đã giải quyết cái lợi (được) trước mắt là tài chính, nhưng thiệt thòi (mất) thì rất nhiều. Trước tiên là thiệt về mức thụ hưởng. Đó là số tiền khi nhận trợ cấp một lần sẽ ít hơn nhiều so với số tiền đã đóng BHXH. Cụ thể, một năm, mức đóng BHXH bằng 2,64 tháng lương, trong khi NLĐ chỉ nhận số tiền tương ứng bằng 1,5 tháng lương bình quân cho những năm đóng BHXH trước năm 2014 và 2 tháng lương bình quân từ năm 2014 trở đi. Thứ hai, thời gian đóng BHXH đã được tính hưởng BHXH một lần nên không được tính thời gian làm cơ sở hưởng các chế độ khác. Đặc biệt, người dân sẽ mất cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng khi hết tuổi lao động hoặc nếu đủ điều kiện hưởng thì mức hưởng lương hưu thấp, do bị trừ thời gian đóng BHXH đã nhận một lần; mất cơ hội tham gia BHYT 5 năm liên tục để được hưởng quyền lợi với các dịch vụ y tế kỹ thuật cao và thuốc đắt tiền. Mất cơ hội được cấp thẻ BHYT (miễn phí với mức hưởng 95% chi phí khám, chữa bệnh) trong suốt thời gian hưởng lương hưu để chăm sóc sức khỏe. Thân nhân không được hưởng trợ cấp mai táng phí và trợ cấp tuất nếu người đã nhận trợ cấp một lần không may qua đời.

Giờ làm việc của công nhân Khu công nghiệp Bắc Đồng Phú

Về bản chất, BHXH nhằm đảm bảo an sinh xã hội cho NLĐ khi hết tuổi lao động và có đóng góp cho xã hội, để khi về già họ có lương hưu đảm bảo cuộc sống. Nếu vẫn còn trong hệ thống BHXH, NLĐ đương nhiên sẽ hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động và được Nhà nước cấp thẻ BHYT chăm sóc sức khỏe miễn phí. Nếu có thời gian đóng dài, NLĐ có thể hưởng cả phần gốc và phần lãi, coi như một phần tiết kiệm do Nhà nước bảo trợ.

An nhàn tuổi già

Hết tuổi lao động từ nhiều năm qua nhưng đến nay, ông Giang Hồng Thái ở ấp 3, xã Tân Lập, huyện Đồng Phú vẫn có thu nhập ổn định từ lương hưu với hơn 6 triệu đồng/tháng. Ông Thái cho biết, dù số tiền hưu trí không nhiều nhưng đã giúp ông tự chủ về tài chính mà không phải phụ thuộc vào con cháu.

Có nguồn lương hưu, ông Giang Hồng Thái tự chủ về tài chính mà không phải phụ thuộc vào con cháu

Cũng ở xã Tân Lập, ông Trần Văn Xuân, ngụ ấp 2 đã hưởng lương hưu 17 năm nay với 6,8 triệu đồng/tháng. Ông Xuân cho biết, mức hưởng này đảm bảo cuộc sống ổn định cho vợ chồng ông, còn nếu muốn sống sung túc hơn, nuôi các con học đại học thì phải làm thêm. Từ tiền lương hưu, ông Xuân thuê nhân công xây dựng nhiều mô hình kinh tế nông nghiệp quanh vườn nên không chỉ tạo nguồn thu lớn mà còn nuôi 3 người con tốt nghiệp đại học, có việc làm ổn định.

Lãnh đạo BHXH huyện Đồng Phú và xã Tân Lập tham quan mô hình kinh tế nông nghiệp của gia đình ông Trần Văn Xuân

Có cuộc sống an nhàn, thư thái lúc về già, tự chủ về tài chính, sống vui vẻ quây quần bên con cháu như ông Thái, ông Xuân luôn là ước muốn của nhiều người. Thực tế, ông Thái, ông Xuân chỉ là hai trong số rất nhiều người được hưởng lương hưu, trong đó có trường hợp hưởng từ 30-40 năm mà không phụ thuộc, phiền hà đến con cháu, giảm gánh nặng cho cộng đồng xã hội.

Từ câu chuyện của ông Thái, ông Xuân cho thấy, nếu chỉ vì một chút khó khăn trước mắt mà NLĐ vội rút BHXH một lần sẽ chịu thiệt thòi rất lớn. Với đặc thù là loại hình bảo hiểm do Nhà nước tổ chức, hoàn toàn vì an sinh xã hội nên khoản tiền tham gia luôn được đảm bảo. Cách đóng BHXH không cứng nhắc mà linh hoạt tạo mọi điều kiện cho NLĐ tham gia. Mọi công dân Việt Nam đủ từ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đều có thể tham gia hình thức bảo hiểm này. Số tiền tham gia thấp chỉ bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn. Đặc biệt, người tham gia được Nhà nước hỗ trợ mức đóng từ 10-30% trong vòng 10 năm. Khi người tham gia có nhu cầu, nhân viên ở các tổ chức dịch vụ thu sẽ đến tận nhà hỗ trợ thu phí, giúp giảm thời gian đi lại và thủ tục cũng rất đơn giản, thuận tiện ở mọi lúc, mọi nơi.

Đóng 15 năm cũng được nhận lương hưu

Ngoài vấn đề tài chính, một trong những nguyên nhân khiến NLĐ rút BHXH một lần gia tăng là do thời gian tham gia quá dài khiến họ không đủ kiên nhẫn chờ đợi lâu. Đây là bất cập, vướng mắc từ thực tiễn trong thi hành Luật BHXH năm 2014 và Nghị quyết số 93/2015/QH13. Nhằm tạo thuận lợi cho NLĐ tham gia BHXH tự nguyện, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội mới đây đã trình Chính phủ dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), trong đó có nhiều điểm mới. Đó là đề xuất giảm số năm đóng BHXH từ 20 năm xuống còn 15 năm. Quy định này là chính sách an sinh lâu dài, giúp NLĐ sớm nhận được các quyền lợi từ hệ thống chính sách BHXH, thay vì kéo dài thời gian đóng khiến người dân nản, dễ rút một lần. Quy định này cũng tạo cơ hội cho những người tham gia muộn (45-47 tuổi mới bắt đầu tham gia), hoặc những người tham gia không liên tục khi đến tuổi nghỉ hưu vẫn không tích lũy được 20 năm đóng BHXH, cũng được nhận lương hưu hằng tháng khi về già.

Một điểm mới nữa là NLĐ muốn rút BHXH một lần được hưởng tối đa 50% đóng, số còn lại sẽ được bảo lưu để hưởng chế độ khi về hưu. Phương án này khuyến khích NLĐ ở lại hệ thống để thụ hưởng tối đa các quyền lợi dài hạn khi họ đến tuổi nghỉ hưu và tránh những thiệt hại khi hưởng BHXH một lần. Tuy nhiên, phương án này cũng có mặt hạn chế, đó là rút 50% không giải quyết được khó khăn trước mắt.

Từ thực tiễn cuộc sống, việc sửa lại một số quy định trong Luật BHXH (sửa đổi) là cần thiết nhằm hướng đến sự cân bằng giữa lợi ích Nhà nước và người dân. Và quan trọng nhất, việc sửa đổi phải theo đúng chủ trương của Đảng là hướng tới đảm bảo chăm lo an sinh xã hội cho người dân.

(责任编辑：Cúp C1)