Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: H.Q

Tố cáo trong quản lý đất đai chiếm 60%

Phát biểu tại hội nghị,ảnlýsửdụngđấtcôngởViệtNamcònnhiềuvướngmắkết quả trận los angeles Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, thời gian gần đây công tác quản lý đất đai ngày càng được quan tâm, cơ chế hoàn thiện chính sách pháp luật đất đai đang được hoàn chỉnh để tiếp cận với cách thức quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế.

Vấn đề đưa kinh tế đất đai phù hợp với thị trường là yêu cầu cấp thiết hiện nay, do vậy cần phải xem xét giá trị tổng thể về đất đai, các phương án chính sách và quản lý cho Việt Nam nhằm khuyến khích sử dụng đất có hiệu quả, hiệu suất cao cả về kinh tế- xã hội, môi trường và sửa đổi Luật Đất đai.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, thống kê khiếu nại, tố cáo trong công tác quản lý đất đai chiếm đến 60%, sau khi có Luật Đất đai 2013 tình hình khiếu nại tố cáo giảm đi nhưng vẫn là vấn đề nóng. Lần sửa Luật Đất đai gần đây nhất là năm 2013 đã đưa các vấn đề quản lý đất đai từ thực tiễn, phương pháp, cách thức quản lý quốc tế vào trong luật. Đây cũng là lần đầu tiên Luật Đất đai chuyển từ cách thức nền kinh tế kế hoạch hóa hướng đến tiếp cận theo cơ chế thị trường, cùng với đó đồng bộ giải pháp quy hoạch, kế hoạch đất đai, hình thành các cơ sở dữ liệu...

“Ở Việt Nam có đặc thù đất đai là sở hữu toàn dân, nhà nước đại diện cho quyền sở hữu đó. Quyền của người dân khi được giao đất cũng có quyền được định đoạt tài sản, định giá đất. Thời gian tới, khi sửa Luật Đất đai sẽ dựa trên tinh thần quản lý đất đai theo cơ chế thị trường. Việc đưa vấn đề quản lý đất đai sát với cơ chế thị trường, dựa vào cơ chế thị trường tạo ra thị trường đất đai ổn định để phát triển, đó là yêu cầu cấp thiết”, Bộ trưởng Hà nhấn mạnh.

Ông Yamashita Masayuki, Chủ tịch Hội đồng tiêu chuẩn thẩm định, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thẩm định giá Bất động sản Nhật Bản cho biết, điều cơ bản và quan trọng nhất trong việc giải quyết các vấn đề kinh tế đất đai là nắm bắt chính xác xu hướng giá đất, thu thập đầy đủ thông tin liên quan đến đất đai để làm rõ nguyên nhân biến động giá đất.

Chính vì vậy, cần cải thiện hệ thống khung giá đất và bảng giá đất. Cụ thể là nên định giá đất phù hợp theo thị trường, đồng thời có biện pháp để điều chỉnh mức gánh chịu chi phí sử dụng đất (tăng mức gánh chịu trong phạm vi biến động giá cả thông thường).

Đấu giá đất vẫn chưa được phổ biến

TS Hoàng Đình Cường, Chuyên gia Ngân hàng Thế giới cho rằng, việc quản lý, sử dụng đất công ở Việt Nam hiện nay còn nhiều vướng mắc. Ông Cường cho biết, thu hồi đất là nhu cầu tất yếu để phát triển hạ tầng, phục vụ các nhu cầu sản xuất, kinh doanh và dân sinh nhưng luôn chậm trễ, tốn kém và không thỏa mãn nhu cầu chính đáng của người bị thu hồi đất, dẫn đến khiếu kiện phổ biến và kéo dài.

“Việc tiếp cận đất đai của doanh nghiệp cũng rất khó khăn. Việc giao đất, cho thuê đất hầu hết không thông qua “đấu giá” công bằng, minh bạch. Giá đất giao và cho thuê thấp rất xa giá thị trường dẫn đến thất thoát lớn cho nhà nước. Tình trạng đất không sử dụng, sử dụng không đúng mục đích, bị lợi dụng để cho thuê lại vẫn còn nhiều, ngay cả ở các đô thị lớn mặc dù đã được Chính phủ tổ chức sắp xếp lại”, ông Cường cho hay.

Bên cạnh đó, theo ông Cường, tại thời điểm trước cổ phần hóa có trên 12.000 doanh nghiệp Nhà nước, đến nay chỉ còn gần 600 doanh nghiệp. Ông Cường đặt câu hỏi, số đất đai, tài sản của các doanh nghiệp này đi đâu, đóng góp bao nhiêu tiền cho ngân sách?.

Ông Cường kiến nghị sửa đổi cơ chế quản lý đất đai khi cổ phần hóa. Đối với đất giao và đất trả tiền một lần thì tính giá trị đất theo giá thị trường vào giá trị doanh nghiệp. Đối với đất thuê trả tiền hàng năm thì điều chỉnh giá thuê đất theo đúng mục đích sử dụng, phù hợp với giá thị trường.

GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đánh giá, việc thu hồi đất công ở Việt Nam còn nhiều vướng mắc. Việc nhà nước giao đất công, cho thuê đất công trực tiếp cho nhà đầu tư tư nhân đã được chỉ định với các quyết định hành chính về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đã được đánh giá là chứa nhiều rủi ro tham nhũng.

Ông Đặng Hùng Võ chỉ rõ, thực tế, tiền sử dụng đất và tiền thuê đất được xác định chỉ bằng khoảng 30% giá trị thị trường. Mặc dù có quy định về đấu giá đất nhưng chưa được áp dụng phổ biến trên thực tế ở địa phương, nhất là tại các đô thị có giá trị đất đai cao. Đồng thời, việc sắp xếp lại mặt bằng sử dụng đất công khi các đơn vị sự nghiệp... chuyển ra ngoài đô thị, bố trí lại trụ sở các cơ quan nhà nước đã trở thành chủ trương lớn, nhưng chưa đảm bảo minh bạch về giá trị. Đất công của cơ sở cũ được chuyển nhượng cho các dự án đầu tư đều không thông qua đấu giá đất. Luật Đất đai cũng không có quy định nào liên quan đến việc này.

Theo GS Võ, trong sửa đổi Luật Đất đai, các quy định về kinh tế đất đai bao gồm quản lý giá đất, tạo nguồn lực từ thuê đất và giá trị đất đóng vai trò quan trọng hàng đầu đối với vận hành đất đai trong cơ chế thị trường. Hiện nay, thuế đất thấp và giá trị đất công bị thất thoát dưới nhiều hình thức khác nhau. Vì vậy sửa đổi luật Đất đai lần này cần đặt nhiệm vụ cải cách thực chất hệ thống tài chính đất đai, vượt qua mọi thách thức, rào cản về tư duy nhằm tạo cơ hội cho phát triển đất nước./.

Hồng Quyên

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)