Bàn để triển khai

Chính thức ra nghị trường,ínhtoánkỹvốnvàcôngnghệchođườngsắtcaotốctrụcBắkeo online chủ trương đầu tưDự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đã được thảo luận tại 19 tổ với hàng trăm ý kiến tham gia của các vị đại biểu Quốc hội.

Trước đó, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tếchỉ ra hàng loạt vấn đề, như phương án kết nối với các hệ thống giao thông khác, vị trí các ga, khả năng thích ứng của công nghệ… Đặc biệt là khả năng cân đối nguồn vốn khi mà sơ bộ tổng mức đầu tư vượt quá cả tổng vốn đầu tư công trung hạn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021 - 2025.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, khi tham gia thảo luận tổ, nhấn mạnh rằng, các cơ quan của Quốc hội “đưa ra nhiều vấn đề như thế để cùng nhau giải quyết, cùng nhau khắc phục. Ở đây, bàn để triển khai, chứ không phải bàn để không triển khai”.

Ông Thanh cũng cho biết thêm, làm việc với các chuyên gia trong quá trình thẩm tra, họ nói bây giờ mới đầu tư đường sắt tốc độ cao là muộn, vì có những nước khi thu nhập bình quân đầu người hơn 1.000 USD đã làm đường sắt tốc độ cao. Còn thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam hiện nay ở mức hơn 4.000 USD, theo ông Thanh, là hoàn toàn có dư địa để triển khai dự án này.

Dù thế, ông Thanh vẫn có cùng nỗi lo với các vị đại biểu khác về nguồn vốn. Tổng mức đầu tư (sơ bộ) của Dự án khoảng 1.713.548 tỷ đồng (67,34 tỷ USD), nhưng chưa kể các dự án đường kết nối. Chẳng hạn, điểm đầu Dự án là ga Ngọc Hồi (Hà Nội) thì quy hoạch ga này là có đường kết nối với ga Hà Nội, bây giờ có kết nối với cả sân bay Nội Bài để hành khách từ TP.HCM ra Hà Nội đi tàu cao tốc, rồi có đường sắt đô thị để ra sân bay. Rồi tàu hàng để ở ga Thường Tín cũng đã có các phương án có quy hoạch để đưa hàng đi Lạng Sơn, sang Vân Nam (Trung Quốc), đi Hải Phòng. Ga Thủ Thiêm (TP.HCM) cũng tương tự.

Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, những dự án kết nối đó phải được đầu tư đồng bộ với đường sắt tốc độ cao. Nhưng trong phương án Chính phủ trình chưa thấy bố trí vốn cho các dự án đó. Nếu đầu tư đồng bộ, thì không dừng lại ở con số 67,34 tỷ USD, mà tăng hơn.

Ngoài ra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế lưu ý, giai đoạn 2026 - 2030, nguồn lực đầu tư công cần ưu tiên tiếp tục đầu tư các dự án quan trọng quốc gia và các dự án chuyển tiếp từ giai đoạn 2021 - 2025 (trên 130.000 tỷ đồng), các Chương trình Mục tiêu quốc gia (khoảng 200.000 tỷ đồng), các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP.HCM (khoảng 72 tỷ USD)…

Ông Thanh cho biết, cơ quan thẩm tra muốn thấy rõ hơn bài toán cân đối vốn, nhưng cơ quan soạn thảo cho biết, vấn đề đó để xem xét trong quá trình báo cáo khả thi.

“Rất cần phải làm rõ để sắp xếp thứ tự ưu tiên các dự án, chứ tất cả cùng khởi công thì tính khả thi thế nào?”, ông Thanh nói.

Đại biểu Đặng Thuần Phong (Bến Tre) đặt vấn đề, nguồn vốn của Dự án dự kiến hơn 67 tỷ USD, thực hiện trong 8 năm. Nhưng trong 8 năm đó có phát sinh không, nếu phát sinh thì dự báo mức độ phát sinh cỡ nào và xử lý ra sao?

Mặc dù có phân kỳ đầu tư từng năm, nhưng trả nợ cũng là vấn đề lớn, phải bàn tính xem Nhà nước đầu tư hoàn toàn, hay kêu gọi các thành phần kinh tế khác tham gia? “Lo lắng nhất là Dự án có đội vốn hay không, chứ đội vốn như dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông thì chết, chúng ta phải tính toán kỹ càng”, ông Phong nói.

Nhận chuyển giao công nghệ sẽ đảm bảo tiến độ

Bên cạnh nguồn vốn khổng lồ, công nghệ của Dự án cũng là vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm.

Tại tờ trình, Chính phủ đề xuất lựa chọn công nghệ đường sắt chạy trên ray, công nghệ đoàn tàu và công nghệ tín hiệu điều khiển chạy tàu tiên tiến đang được khai thác thương mại trên thế giới cho Dự án.

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội), trong nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án phải ghi rõ việc đầu tư dự án này phải thực hiện chuyển giao công nghệ cho Việt Nam.

“Chúng ta phải làm chủ quá trình đầu tư để đầu tư toàn bộ các hệ thống đường sắt khác, chứ không mua sản phẩm có sẵn, dù mua sẵn thì rẻ hơn. Thà đắt một lần, nhưng mãi bền vững về sau”, ông Cường phát biểu.