Buổi toạ đàm do VEPR tổ chức diễn ra chiều 10/7. Ảnh: H.Y

Đây là nhận định của nhiều chuyên gia tại buổi toạ đàm công bố Báo cáo kinh tế vĩ mô quý II/2017 của Viện Nghiên cứu Kinh tế và chính sách (VEPR).

Xem xét lại cách thức tăng trưởng

Trình bày về báo cáo kinh tế vĩ mô tại buổi toạ đàm,ưduytăngtrưởngngắnhạnsẽxoánhoàquyếttâmcảicátỉ lệ ăn lô TS Nguyễn Đức Thành, Giám đốc VEPR nhận định, năm 2017 có đặc điểm khác biệt là ngay từ đầu năm Chính phủ đã quyết tâm rất cao trong việc đạt mục tiêu tăng trưởng do Quốc hội đề ra là 6,7%. Các biện pháp nêu ra để đạt mục tiêu tăng trưởng mang tính kế hoạch hóa cao, chi tiết đến từng bộ ngành (Chỉ thị 24/CT-TTg, 2/6/2017). Đặc biệt, ngành Dầu khí được chỉ thị tăng cường sản lượng khai thác để tăng mức đóng góp vào GDP.

Tuy nhiên, đây là thời điểm Việt Nam cần xem xét lại cách thức tăng trưởng vì bối cảnh hội nhập đang thay đổi. Các tư duy ngắn hạn, mang tính đối phó với sự suy giảm tăng trưởng như nỗ lực tăng thêm vốn, đẩy nhanh giải ngân các công trình đầu tư công, hoặc tăng sản lượng khai thác dầu thô,… có thể vừa không khả thi, vừa xóa nhòa những quyết tâm cải cách.

Dù một số nền kinh tế lớn đang trên đà phục hồi, khuynh hướng bảo hộ thương mại của một số quốc gia, lộ trình tăng lãi suất của FED, những bất định từ tiến trình Brexit tại châu Âu và dấu hiệu giảm tốc của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới kinh tế Việt Nam trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, ở trong nước, tăng trưởng của khu vực sản xuất và hoạt động thương mại vẫn chủ yếu phụ thuộc vào hoạt động của một số ít các doanh nghiệp FDI lớn. Số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động tăng đáng kể cùng với sự suy giảm trong quy mô lao động hoạt động cho thấy khu vực kinh tế trong nước đang ngày càng trở nên khó khăn, đặc biệt trong việc cạnh tranh với khu vực FDI. “Đã đến lúc nên đặt câu hỏi về chất lượng tăng trưởng một cách rất thực tế”, TS Nguyễn Đức Thành nêu vấn đề.

Về lạm phát, với mức giá giảm xuống thấp như trong quý II, Chính phủ có nhiều không gian hơn để điều hành chính sách tiền tệ và các chính sách liên quan như điều chỉnh giá các dịch vụ công thiết yếu, cũng như nới rộng chính sách tiền tệ và tăng trưởng tín dụng nhằm kích thích kinh tế.

Tiềm năng tăng trưởng nằm ở việc thực hiện cải cách

Đối với tình hình ngân sách, thực trạng chậm giải ngân nguồn vốn đầu tư phát triển đã ảnh hưởng tiêu cực tới tăng trưởng, thị trường việc làm cũng như hiệu quả sử dụng vốn. Việc đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công là một nhiệm vụ cấp thiết và cũng đã được đề cập cụ thể trong chỉ đạo của Chính phủ. Trong khi đó, chi thường xuyên không những không giảm đi mà thậm chí còn tăng. Do đó, Chính phủ cần thực hiện quyết liệt các biện pháp thắt chặt chi thường xuyên như chính sách tinh giảm biên chế, thoái vốn khỏi các DNNN cũng như nâng cao hiệu quả chi phí quản trị nhà nước.

Đồng thời, để giảm sức ép đối với ngân sách và tránh lệ thuộc nhiều vào nguồn vốn nước ngoài, việc thực hiện các biện pháp nhằm cải cách thủ tục hành chính và cải thiện môi trường kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy nguồn vốn đầu tư tư nhân, nâng cao năng lực cạnh tranh cho khu vực này là yếu tố sống còn. Tuy nhiên, cần cảnh giác với hiện tượng là nhiều thay đổi chính sách đang tạo ra nhiều giấy phép con mới, hoặc đưa ra nhiều điều kiện mới, gây khó khăn hơn cho các doanh nghiệp.

Trên thị trường tài chính, tín dụng tăng trưởng ở mức cao đưa tỷ lệ tín dụng/GDP của Việt Nam cao hơn so với các quốc gia trong khu vực và xấp xỉ giai đoạn khủng hoảng kinh tế 2009. Đây là một thực tế cần theo dõi chặt chẽ, vì nó hàm chứa rủi ro trên thị trường vốn. Đồng thời, chuyên gia của VEPR lưu ý về khả năng rủi ro có thể xuất hiện trên thị trường tài sản (bất động sản, chứng khoán) khi tín dụng đang tăng nhanh một cách bất thường, dẫn tới những thay đổi không đồng đều trên các thị trường này (thị trường chứng khoán tăng nhanh, trong khi thị trường bất động sản có dấu hiệu chững lại).

Trao đổi tại hội thảo, chuyên gia Lê Đăng Doanh bình luận, việc Chính phủ phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng là hợp lý, khi mà tăng trưởng năm 2016 đã thấp hơn kế hoạch. Tuy nhiên, giải pháp tăng trưởng thế nào còn là vấn đề phải bàn luận. Theo ông Lê Đăng Doanh, tiềm năng tăng trưởng của Việt Nam nằm ở việc thực hiện cải cách, mà trước hết là cải cách doanh nghiệp nhà nước. Nếu các DN nâng cao được hiệu quả, năng suất lao động, giảm được chi phí thì hiệu quả cho tăng trưởng sẽ rất rõ rệt.

Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, chúng ta vẫn đang hướng theo những tăng trưởng ngắn hạn, thay vì chú trọng vào tăng trưởng dài hạn. Mặc dù các chỉ thị, văn bản đã rất đầy đủ, nhưng hiệu lực hiệu quả không cao. Chúng ta nhận thức rõ được các vấn đề nhưng lại không thực hiện được các giải pháp đưa ra. Những khó khăn của DN hiện nay không khác nhiều so với hơn chục năm trước đây.

Cùng quan điểm với chuyên gia Lê Đăng Doanh, bà Phạm Chi Lan cũng cho rằng điều mấu chốt với Việt Nam vẫn là phải cải cách, điều mà DN trông đợi rất nhiều. Nếu chỉ đưa ra được các chính sách, quyết định mà không thực thi được thì sẽ trở thành điểm nghẽn trong tăng trưởng, bà Phạm Chi Lan bình luận.

H.Y

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)