Còn khoảng chục ngày nữa để các ngân hàng thương mại phải công bố báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm 2013. Bên cạnh kết quả kinh doanh,ợliênngânhàngđãgỡđếnđâtỷ lệ kèo góc nhà cái những khoản nợ lớn gây chú ý thời gian qua đã được xử lý đến đâu sẽ là thông tin đáng quan tâm.

Dư âm năm 2011… chưa qua: Khi ngân hàng hết tin nhau

Dư chấn của năm 2011 vẫn còn nặng nề tại một số ngân hàng thương mại. Đó là năm niềm tin bị đánh mất giữa nhiều thành viên, khi lần đầu tiên trong lịch sử thị trường liên ngân hàng xuất hiện cơ chế phải thế chấp, có tài sản đảm bảo mới vay mượn được vốn của nhau.

Cho đến nay, ở đâu đó niềm tin vẫn chưa trở lại, khi những món nợ vẫn chưa thể trả xong, hay buộc phải tính đến việc xử lý tài sản thế chấp…

Đầu năm nay, khi kế hoạch sáp nhập với Tổng công ty Tài chính cổ phần Dầu khí (PVFC) đặt ra công khai, có những con số đáng chú ý tại Ngân hàng Phương Tây (Western Bank) mới thực sự lộ rõ. Báo cáo của ngân hàng này cho hay, đến 29/2/2012, chất lượng tài sản vẫn đảm bảo và chi phí trích lập dự phòng rất thấp (chưa đầy 35 tỷ đồng). Nhưng khi thanh tra vào xem xét thì lại khác.

Có một con số được lưu ý, tại thời điểm đó, Western Bank có 1.118 tỷ đồng tiền gửi liên ngân hàng đã quá hạn tại 4 ngân hàng: Đệ Nhất, Sài Gòn, Việt Nam Tín Nghĩa và Đại Tín. Sau khi 3 trong số đó hợp nhất thành Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn (SCB), số phận của lượng tiền gửi quá hạn vẫn là ẩn số. Tại đại hội đồng cổ đông đầu năm nay, có cổ đông sốt ruột hỏi về tiến độ xử lý, thông tin nhận được là hai bên đang đàm phán…

Western Bank chỉ là một trong những ngân hàng bị kẹt vốn lẫn nhau. Dễ thấy trong báo cáo tài chính một số thành viên các kỳ trong năm 2012 và đầu 2013 là những khoản mục được lưu ý, chưa xử lý xong. Liệu kỳ báo cáo 6 tháng đầu năm nay, tình hình có thay đổi hay không?

Câu trả lời dự kiến sẽ dần hé mở trong hơn chục ngày nữa, dù tùy thuộc vào độ mở thông tin của mỗi ngân hàng. Có nhiều trường hợp, để tìm được báo cáo tài chính cập nhật các quý thật không đơn giản. Có trường hợp cũng đã phải dùng đến biện pháp cuối cùng…

Tại Ngân hàng Á Châu (ACB), thời gian qua cũng ghi nhận khoản tiền gửi tới 772 tỷ đồng đã quá hạn ở ngân hàng khác. Không rõ có liên quan hay không, nhưng thông tin cập nhật gần đây cho hay, trong tháng 6 và 7 vừa qua, ACB đã quyết định mua tài sản đảm bảo của GP.Bank tại Tp.HCM và Hải Phòng để thu hồi nợ liên ngân hàng.

Cũng tại ACB, 719 tỷ đồng mà nhân viên gửi ở VietinBank đến nay vẫn phải chờ phán quyết của tòa án. Khả năng thu hồi cũng như việc trích lập dự phòng cho khoản này dự kiến sẽ tiếp tục “treo” trong báo cáo tài chính sắp tới.

Hiện không có một con số tổng được công bố về những món nợ như vậy. Nhưng sau năm 2010 với khối nợ của Vinashin, hay gần đây là việc cơ cấu lại nợ cho Vinalines, thì nợ xấu giữa các ngân hàng với nhau là một dòng chảy nữa mà đến nay vẫn chưa cạn được.

Vướng nợ “nội bộ” trong hệ thống

Trong năm 2012, Ngân hàng Nhà nước đã tiến hành quy mô và tần suất thanh tra chưa từng có trong hệ thống. Nếu công bố các kết luận, đánh giá hẳn sẽ cho thấy nhiều điều.

Tại ngân hàng nọ thuộc diện phải tái cơ cấu, một phần đánh giá của thanh tra “vô tình” được biết đến cho thấy những con số hàng nghìn tỷ đồng cho vay khách hàng “nội bộ”, là cổ đông hoặc có liên quan đến cổ đông lớn. Sự cố vừa qua tại ACB cũng hé mở khoản dư nợ lớn liên quan đến ông Nguyễn Đức Kiên; còn tại Sacombank thời gian qua là việc xử lý dư nợ hàng nghìn tỷ sau thay đổi cổ đông lớn…

Câu hỏi vẫn là, đến kỳ báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm này, các con số liên quan có giảm đi được hay không, hay đời sống của nó thời gian qua như thế nào, tương lai có sáng lên hay không?

Tại Sacombank, đến tháng 4/2013, vẫn còn dư nợ khoảng 3.900 tỷ đồng cho vay liên quan đến cựu chủ tịch Đặng Văn Thành và các bên liên quan. Tuy nhiên, trả lời báo Tuổi trẻ hồi đầu tháng 4/2013, ông Thành giải thích rằng: các công ty bị coi là có liên quan đến gia đình ông, gắn với dư nợ đó, thực chất đều là những công ty cổ phần đang niêm yết trên thị trường chứng khoán như đường Biên Hòa, Bourbon Tây Ninh, Ninh Hòa...; các khoản nợ đều trong hạn; các công ty này có vay nợ và đều là nợ tốt, vay trả đúng hạn.

Trong khi đó, thông tin cập nhật từ Công ty Chứng khoán Tp.HCM (HSC) qua làm việc với Sacombank mới đây cho hay, ngân hàng cũng đã tiến hành phong tỏa 79,8 triệu cổ phiếu STB sở hữu bởi ông Thành và ông Đặng Hồng Anh để đảm bảo nghĩa vụ trả khoản nợ trị giá 1.596 tỷ đồng (không nằm trong số nợ 3.900 tỷ đồng trên).

Còn tại ACB, cũng theo nguồn của HSC qua làm việc với ACB, dư nợ cho vay ông Nguyễn Đức Kiên và các công ty liên quan được đề cập đến là 7.128 tỷ đồng tính tại thời điểm cuối tháng 6/2013. Gốc vay đã được gia hạn trả đến năm 2015, 2018 và 2020, lãi thanh toán định kỳ hoặc hàng năm.

“Những khoản vay này được thế chấp bằng tài sản được định giá là 7.122 tỷ đồng. Tài sản thế chấp gồm 20,5% là cổ phiếu niêm yết, và còn lại chủ yếu là cổ phiếu chưa niêm yết. Tuy nhiên, bên vay đã không thể định kỳ trả lãi cho các khoản vay này. Và nếu bên vay tiếp tục không trả được lãi đúng hạn, thì những tài sản này sẽ được đưa vào nhóm có rủi ro cao hơn trong năm sau”, HSC phân tích.

Nếu sớm, trong tuần này ACB và Sacombank sẽ công bố báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm 2013, có thể giúp định hình thêm thông tin về những khoản nợ hàng nghìn tỷ đồng đó. Và họ không phải là cá biệt, về hoạt động cho vay có liên quan đến “nội bộ” trong hệ thống ngân hàng những năm trước.

Còng lưng trả lãi nợ cũ - Tương lai… dễ thấy

Tương lai của những khoản tiền gửi quá hạn trên liên ngân hàng, những khoản vay liên quan “nội bộ” rồi trở nên khó đòi hoặc phức tạp khi xử lý tới đây sẽ như thế nào?

Tất nhiên, qua thời gian nó sẽ giảm đi theo mức độ thu hồi được, hoặc sẽ phải chính thức ghi nhận rủi ro và trích lập đầy đủ.

Dễ thấy là, tiền ngân hàng không tự có để cho vay, mà phải huy động nên họ đã, đang và sẽ phải tiếp tục trả lãi cho những món nợ đó. Và một năm nữa, nếu không kịp xử lý, Thông tư 02 hết thời gian được giãn, việc phân loại và trích lập dự phòng rõ ràng và chặt chẽ hơn sẽ khiến những món nợ đó trở nên nặng hơn.

Chính Trung

(责任编辑：Nhà cái uy tín)