Khi kịch bản ít xảy ra nhất lại xảy ra,ứngkhoántuầnThủngđiểbang xep hang ngoai hang y thị trường đã thể hiện sự khắc nghiệt vốn có: Hầu như toàn bộ cổ phiếu đều sụt giảm. Điều này đã đưa tất cả những giao dịch bắt đáy vào vị thế sai lầm, danh mục thua lỗ. Đến lượt hiệu ứng phụ từ hoạt động cắt lỗ càng đẩy thị trường giảm sâu hơn.

Áp lực sửa sai

Trong 4 phiên giao dịch, từ ngày 8/1 đến 13/1, VN-Index đã nhiều lần tiến sát đến ngưỡng 550 điểm và chưa lần nào vi phạm ngưỡng hỗ trợ này. Những phiên sụt giảm sâu trong thời gian này đều nhận được lực cầu bắt đáy khá mạnh. Thống kê cho thấy chỉ riêng các giao dịch khớp lệnh cũng đã có gần 1.850 tỷ đồng tham gia thị trường mỗi ngày. Nếu cộng cả giao dịch thỏa thuận thì có gần 2.100 tỷ đồng/phiên.

Đặc biệt trong phiên ngày 14/1 vừa qua, khi lần đầu tiên thị trường sụp xuống sát 550 điểm (mức thấp nhất 550,6 điểm), lực cầu bắt đáy tăng vọt với giá trị khớp lệnh 2.063 tỷ đồng, giá trị giao dịch cộng cả thỏa thuận 2.746 tỷ đồng.

Đó là mức giao dịch tăng vọt phản ánh niềm tin vững chắc vào xác suất rất thấp thị trường sẽ sụt giảm xuống dưới ngưỡng 550 điểm. Quy mô giao dịch đã tăng gần một phần ba.

Tuy nhiên đến phiên cuối tuần, thị trường lại xảy ra kịch bản ít được trông đợi nhất: VN-Index sụt giảm xuống tận 543,04 điểm, mức thấp nhất trong vòng 4 tháng.

Kịch bản này đồng nghĩa với hàng ngàn tỷ đồng nhà đầu tư đặt cược vào việc VN-Index không thủng 550 điểm là sai lầm. Dĩ nhiên không phải tất cả các cổ phiếu đều rơi vào cảnh thua lỗ trong 3 ngày giao dịch cuối tuần.

Một thống kê biến động giá trong tuần phản ánh rõ điều này. HSX chỉ có 70 cổ phiếu ghi nhận mức tăng giá trong tuần. Nhưng nếu khắt khe hơn về thanh khoản, ví dụ chỉ tính những mã giao dịch trung bình từ 10.000 cổ phiếu trong tuần trở lên, con số hẹp lại còn chưa tới 40 mã.

Ở HNX, con số chỉ là 33 mã. Như vậy tính chung khoảng 70 cổ phiếu có lợi nhuận trong tổng số 688 cổ phiếu niêm yết toàn thị trường, tức là xác suất chỉ hơn 10%. Liệu bao nhiêu nhà đầu tư có khả năng chọn lựa được cổ phiếu đúng chỉ với xác suất 10%. Như vậy để thấy rằng xác suất chọn nhầm vào 90% còn lại là rất cao.

Ảnh hưởng của việc thị trường sụt xuống dưới ngưỡng hỗ trợ là điều đáng quan ngại lúc này. Như đã nói ở trên, có rất nhiều tiền đặt cược vào việc VN-Index sẽ không thủng 550 điểm, trong đó rất có thể có nhiều lượng vốn sử dụng đòn bẩy. Các công ty chứng khoán đang khuyến cáo mạnh mẽ rằng nhà đầu tư nên rút khỏi thị trường hoặc bán bớt ra khi VN-Index thủng 550 điểm. Lực bán có khả năng sẽ tăng mạnh lên trong những phiên tới, khi nhà đầu tư đồng loạt sửa sai.

Điều này là hoàn toàn có thể xảy ra vì với những nhà đầu tư có kỷ luật, nhận thức rõ ràng nhất là bất kỳ sai lầm nào cũng đều phải trả giá bằng tiền trên thị trường. Vì thế việc đầu tiên là sửa sai, tức là cắt lỗ. Tiếp đến là áp lực giảm vốn vay. Thị trường trong tháng 12 năm ngoái không quá xấu, thậm chí còn có thể vào sóng tăng, nên việc sử dụng đòn bẩy là có, chỉ không rõ quy mô. Mức giảm tuần qua có thể chưa đến mức giải chấp, nhưng có thể sẽ phải thu hẹp danh mục.

Việt Nam vẫn là thị trường có mức sụt giảm ít nhất

Trong những đợt sụt giảm trước đây, hoặc nhà đầu tư nước ngoài là nguyên nhân – bán ra quá mạnh; hoặc họ là đối tượng hỗ trợ thị trường bằng cách mua vào. Hiện tại khối ngoại đang đóng vai trò người bán: Mức bán ròng liên tục được duy trì suốt từ tháng 11/2015 – thời điểm lãi suất USD dự kiến sẽ tăng lên – cho đến hiện tại.

Tuần qua nhà đầu tư nước ngoài bán ròng khoảng 343,4 tỷ đồng trên toàn thị trường. Nếu tính riêng giao dịch khớp lệnh cổ phiếu thì khoảng -425,9 tỷ đồng.

Giao dịch bán ròng liên tục từ cuối năm ngoái được cho là do nguyên nhân áp lực tỷ giá. Sau khi FED tăng lãi suất USD, thị trường kỳ vọng tỷ giá trong nước sẽ tăng và đồng nội tệ giảm giá. Nhà đầu tư nước ngoài bán ra mạnh để phòng vệ tỷ giá.

Tuy nhiên từ đầu năm nay, Ngân hàng Nhà nước đã áp dụng cơ chế tỷ giá mới và có điều chỉnh linh hoạt hàng ngày. Tỷ giá đã có tăng với mức độ nhỏ. Nếu tỷ giá là nguyên nhân chính khiến khối ngoại bán ra liên tục thì đáng lẽ động thái mới trên thị trường ngoại hối phải thay đổi được thực trạng đó.

Từ đầu năm 2016, nhà đầu tư nước ngoài rút khỏi thị trường tổng cộng 437,5 tỷ đồng ròng. Đặc biệt, nếu chỉnh tính riêng các giao dịch bán trực tiếp bằng khớp lệnh, thì khối ngoại đã rút ra tới 529,1 tỷ đồng. Áp lực rút vốn lớn này đè lên giá giao dịch hàng ngày đã khiến các blue-chips giảm nhiều. VN-Index chỉ trong hai tuần mất gần 36 điểm, hay 6,3%.

Trên thị trường thế giới, hiện tượng xáo trộn cũng diễn ra với mức độ còn lớn hơn: S&P 500 giảm 8,01% trong 2 tuần đầu năm, Nikkei giảm 9,91%, Shanghai Composite giảm 18,03%, Hồng Kông giảm 10,92%, FTSE giảm 7,02%... Việt Nam vẫn còn là một thị trường biến động ít nhất.

Diễn biến hoảng loạn toàn cầu này là lý do tốt hơn đối với hành động bán ra của nhà đầu tư trên thị trường Việt Nam, thay vì lý do tỷ giá. Rủi ro toàn cầu đang tăng cao. Các quỹ đầu tư cổ phiếu ở các thị trường bị rút vốn rất lớn.

Vốn ngoại thường tạo ảnh hưởng lớn đối với thị trường vì một phần thể hiện niềm tin của các định chế tài chính vào cơ hội, mặt khác tác động lên các cổ phiếu blue-chips. Chưa có đợt bán ra mạnh mẽ nào của khối ngoại lại không khiến thị trường chao đảo.

Trọng Nghĩa

(责任编辑：La liga)