Nhiều lo ngại về những tác động tiêu cực tới Việt Nam dấy lên gần đây khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung được “châm ngòi”. Ông có thể phân tích cục diện các nền kinh tếlớn và triển vọng dòng vốn đầu tưquốc tế hiện nay?êngiaLêXuânNghĩaCáctậpđoàntưnhânViệtNamđangphảicạnhtranhvớisóigiàquốctếtỷ số feyenoord

Từ năm 2017 đến nay, kinh tế thế giới đang trên đà phục hồi tích cực. Ngân hàngThế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế đều đưa ra dự báo, tăng trưởng kinh tế thế giới lần lượt  là 3,1 - 3,9%, thương mại toàn cầu tăng 3,9 - 4,6%. Tuy nhiên, chủ nghĩa dân tộc và bảo hộ mậu dịch cũng đang đặt kinh tế và thương mại thế giới trước những thách thức đáng lo ngại. 

Nếu chiến tranh thương mại nổ ra giữa các nền kinh tế lớn, cho dù ở quy mô vừa phải cũng có thể làm giảm tăng trưởng kinh tế và thương mại toàn cầu mất 1% và làm suy giảm dòng vốn đầu tư quốc tế đáng kể từ các nước phát triển vào các nền kinh tế mới nổi. Việt Nam sẽ phải chịu những tác động tiêu cực nhất định.

Với chính sách cắt giảm mạnh thuế suất và đơn giản hóa suất thuế, Mỹ đang là một trong những nước hấp dẫn nhất hiện nay về thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Ngoài ra, chính sách tăng lãi suất sẽ tạo xu thế tăng giá USD chắc chắn cũng có tác dụng thu hút mạnh dòng vốn đầu tư từ nước ngoài vào Mỹ.

Trái lại, vốn đầu tư từ EU và Nhật Bản vào các nước mới nổi lại bị hạn chế một phần do hai khu vực này sẽ tăng đầu tư vào Mỹ, mặt khác các cơ quan giám sát tài chínhcủa họ cũng quản lý cẩn trọng hơn các dòng vốn đầu tư ra nước ngoài trong bối cảnh xu hướng thắt chặt tiền tệ đang gia tăng.

Trung Quốc là quốc gia có dự trữ tài chính lớn nhất thế giới, những năm gần đây do yêu cầu khắt khe về tái cơ cấukinh tế nên quốc gia này cũng kiểm soát chặt chẽ hơn dòng vốn đầu tư ra nước ngoài. Đến đầu năm 2018, Trung Quốc có dấu hiệu nới lỏng kiểm soát vốn đầu tư quốc tế. 

Họ đang hướng vào khu vực Đông Nám Á, một trong những khu vực có chính trị và kinh tế vĩ mô ổn định, thị trường đông dân cư và nhu cầu vốn lớn, đặc biệt là Việt Nam. Đây có thể coi là một cơ hội đáng kể cho các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á. 

Với nội lực mà Việt Nam có trong tay, có thể nhìn nhận như thế nào về sức mạnh và những thách thức mà nền kinh tế Việt Nam phải đối mặt?

Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng kinh tế ấn tượng, kinh tế vĩ mô ổn định, đặc biệt từ quý III/2017, nhờ những thành tựu về cải thiện môi trường đầu tư, tiếp cận vốn tín dụng, khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, kinh tế Việt Nam đang đứng trước những thách thức to lớn, chẳng hạn, công nghiệp hóa, tối đa hóa sản lượng nông nghiệp, phát triển cơ sở hạ tầng, trong đó có nhu cầu ngày càng lớn về năng lượng.

Trên thực tế, Việt Nam chưa có một nền công nghiệp trên nền tảng công nghiệp chế tạo như là thép chế tạo cao cấp, đóng tàu (chứ không phải lắp tàu),  sản xuất ô tô(chứ không phải lắp ráp ô tô), công nghiệp phân bón, công nghiệp giấy và lại càng không có những sản phẩm loại này được xuất khẩu ra thế giới.

Từ năm 1993, khi có Nghị quyết của Đảng về công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cho đến nay, tỷ trọng  công nghiệp chế biến và chế tạo trong GDP (loại trừ xây dựng và khai khoáng) thay đổi không đáng kể, năm 1993 đạt khoảng 16 - 17% đến năm 2013 cũng chỉ đạt 18 - 19%. Chưa kể, trong công nghiệp chế biến, chế tạo, tỷ trọng của FDI luôn chiếm phần lớn (hơn 60%).