Để làm được điều này,ơithôngnguồnlựcđấtđaiĐừngbaogiờnghĩcáilợiđầutiênphảithuộcvềNhànướkết quả bóng đá đức b theo GS-TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, đừng bao giờ nghĩ cái lợi đầu tiên phải thuộc về Nhà nước.

CẦN LUẬT HOÁ ĐẦY ĐẶN

Thưa ông, Nghị quyết 18-NQ/TW xác định đất đai là một nguồn lực quan trọng, trở thành động lực đưa Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Để đáp ứng yêu cầu này, đòi hỏi sửa Luật Đất đai phải có tầm nhìn mới, tư duy mới?

Nghị quyết 18-NQ/TW (Nghị quyết 18) đặt ra một số yêu cầu lớn, tôi cho là đúng đắn, phù hợp và Luật Đất đai (sửa đổi) phải luật hoá thế nào cho đầy đặn những yêu cầu đó, chứ nếu chỉ nhìn một góc vấn đề như Dự thảo đang công bố lấy ý kiến nhân dân, thì chưa đáp ứng được.

Vấn đề lớn thứ nhất được Nghị quyết 18 đặt ra là đổi mới về tài chínhđất đai (việc xác định giá đất và thuế đất).

Thứ hai là đổi mới quá trình chuyển dịch đất đai, tạo ra một cơ chế sao cho chia sẻ hài hoà lợi ích ba bên (Nhà nước, nhà đầu tưvà người bị thu hồi đất).

Vấn đề thứ ba mà Nghị quyết 18 yêu cầu là cần xem xét toàn diện vấn đề sử dụng đất, trong đó cần phân biệt đất đa mục đích, như đất quốc phòng - an ninh, đất dự trữ cho quốc phòng - an ninh.

Vấn đề đặt ra là, quản lý đất dự trữ cho quốc phòng - an ninh như thế nào? Hiện nay, cơ quan chức năng vẫn giải thích là vì đất dự trữ, nên đưa vào sản xuất - kinh doanh. Vậy thì để bên quốc phòng quản hay để Nhà nước quản lý rồi có cơ chế để khi quốc phòng cần thì lấy ngay được?

Thế rồi, chuyện lấy đất xây chùa, sau đó đem kinh doanh như ở Bái Đính, Tam Chúc... là trái Luật Đất đai 2013. Rất may là Chính phủ đã dừng việc tương tự lại.

Nghị quyết 18 cũng đưa ra yêu cầu đất đô thị thì phải quan tâm quản lý chiều đứng, buộc phải có trên không và tầng ngầm, chứ trải ra khắp mặt bằng thì rất khó. Rồi Nghị quyết còn đặt vấn đề hệ thống thông tin đất đai là phải cập nhật, tức là địa chính 4D, cả chiều thời gian nữa.

Yêu cầu chuyển đổi sốtrong quản lý, giao dịch đất đai phải minh bạch, phải qua sàn, qua ngân hàng... Nghị quyết 18 cũng đều đặt ra cả.

Đó những điểm mà Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) có thể xoáy vào, nhưng hiện tại, Dự thảo gần như chưa động đến gì cả, vẫn theo lối cũ, nhất là chưa làm rõ được nội hàm các dự ánvì lợi ích quốc gia, công cộng, làm căn cứ để thu hồi đất.

Một số chuyên gia, đại biểu Quốc hội cũng chỉ ra rằng, Điều 62, Luật Đất đai hiện hành về thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đã bị lạm dụng. Và đây là nội dung mà lần sửa đổi này phải đặc biệt quan tâm, thưa ông?

Như tôi đã nói, Nghị quyết 18 yêu cầu phải làm rõ được nội hàm các dự án cần thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Nhưng Dự thảo vẫn đem nguyên các quy định tại điều 62, Luật Đất đai hiện hành, liệt kê ra các dự án trong trường hợp các cấp quyết định chủ trương đầu tư (Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ...), mà không rõ tiêu chí như thế nào là vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Ngoài ra, Dự thảo cũng vẫn nói là đất do Nhà nước thu hồi thì đấu giá, chưa thu hồi thì đấu thầu..., tất cả cái đó mang tính hình thức, mà sẽ rất tai hại cho quá trình phát triển của đất nước.

Tại sao cứ phải “bám” vào đấu giá, trong khi nhìn ra thế giới, chả có nước làm thế cả. Đấu giá có thể thu được lợi ích trước mắt, nhưng làm cho giá đất cao ngất ngưởng, chắc chắn là có hại, vì đầu vào tăng thì giá hàng hoá sản xuất ra tăng, tức là nền kinh tế có sức cạnh tranh thấp.

Về nguyên tắc, các nước đưa ra giá đất đầu vào thấp nhất để nền kinh tế có sức cạnh tranh cao, từ đó nhà nước thu được thuế. Chứ người Việt cứ cuồng lên, cứ cho đấu giá được lợi về giá đất, thì là tốt. Sự thực, đó chỉ là cái lợi trước mắt.

SAU 20 NĂM MỚI DŨNG CẢM BỎ KHUNG GIÁ ĐẤT

Liên quan giá đất, điểm mới được cho là mang tính đột phá của Nghị quyết 18 là bỏ khung giá đất, ông nghĩ sao về điều này?

Nói về khung giá đất, Trung ương, Chính phủ đã thảo luận quản lý bảng giá đất bằng khung giá đất hay không từ năm 2003. Qua 20 năm, đến lần này mới dũng cảm gạch chữ “dùng khung giá đất” đi, đơn giản vì để nó là vô tích sự.

Khung giá đất là công cụ để thiết lập bảng giá đất, nhưng tất cả các tỉnh thì đều để bảng giá đất thấp lè tè so với thị trường.

Tôi đã trực tiếp hỏi chính quyền TP. Hà Nội, TP.HCM là sao để bảng giá đất thấp thế này, họ bảo có muốn đưa lên cũng chả được vì khung chỉ có thế thôi.

Họ cũng ý thức rõ là, giá đất phải sát giá thị trường, nhưng khung thấp như thế làm sao mà làm được. 20 năm giữ khung, đến nay, kết luận khung là vô tích sự thì phải bỏ. Và phải đưa ra quy trình xây dựng bảng giá đất như thế nào sát với cái gọi là giá thị trường.

Điều đầu tiên phải định nghĩa thế nào là giá thị trường, vì nhiều người nói làm gì có giá thị trường, thửa này bà này tốt số bán được cao, ông kia không tốt số thì giá thấp hơn nhiều. Ta cứ giữ quan niệm theo kiểu của ta mà không hiểu giá thị trường là gì, nó phức tạp hơn ta vẫn nghĩ.