Dự án đường sắt trên cao tại Ấn Độ. Ảnh: TL

Các nước thu nhập thấp còn khoảng cách lớn giữa pháp lý và thực tiễn

Đánh giá mức độ hiệu quả của chính phủ các quốc gia đang phát triển trong việc thiết lập cơ chế quản lý trong quá trình chuẩn bị,ềuquốcgiacòntụthậuvềquảnlýcácdựánhạtầnglớnữ real madrid mua sắm và quản lý các dự án hạ tầng lớn, báo cáo của WB chỉ ra rằng, chưa đến 25% các quốc gia được đánh giá yêu cầu dự án có một chiến lược mua sắm; chỉ 4% yêu cầu thực hiện tham vấn ban đầu với khu vực tư nhân…

Theo WB, các nền kinh tế có thu nhập thấp có khoảng cách điểm số giữa pháp lý và thực tiễn là lớn nhất trong giai đoạn mua sắm. Điều này cho thấy, họ phải đối mặt với những thách thức lớn trong việc thực hiện các yêu cầu pháp lý. Hơn một nửa số nền kinh tế được khảo sát áp dụng 14 thông lệ tốt quốc tế về quản lý hợp đồng, tuy nhiên hiếm công bố thông tin về hiệu quả thực hiện.

Các chuyên gia của WB cho biết, các khuôn khổ pháp lý phù hợp, hiệu quả và năng lực thể chế đóng vai trò rất quan trọng nhằm đảm bảo các dự án đầu tư hạ tầng được triển khai một cách chiến lược và hiệu quả. Một khuôn khổ pháp lý thuận lợi cũng giúp giảm chi phí và rủi ro trong quá trình thực hiện từng dự án, mang lại cho khu vực tư nhân một môi trường an toàn và ổn định hơn để đầu tư. Điều này đặc biệt quan trọng khi có sự chung tay của các bên - nhà nước và tư nhân - để lấp đầy khoảng trống về vốn đầu tư cho hạ tầng còn đang thiếu hụt nghiêm trọng - vấn đề hầu hết các quốc gia đang phát triển phải đối mặt.

Tuy cần phải huy động tất cả các loại hình tài chính để đáp ứng nhu cầu của người dân đối với các dịch vụ hạ tầng cơ bản, WB lưu ý rằng, hầu hết các quốc gia đang phát triển vẫn chủ yếu dựa vào các phương thức mua sắm truyền thống và không áp dụng đầy đủ những phương thức đổi mới hơn, ví dụ như đối thoại cạnh tranh, có thể phù hợp hơn với các đặc điểm của một dự án hợp tác đối tác công tư (PPP).

Theo WB, mặc dù đầu tư công truyền thống đóng vai trò quan trọng, chủ đạo trong đầu tư hạ tầng, chính phủ các nước nên xem xét thêm các hình thức PPP trong bối cảnh thích hợp để tăng cường nguồn lực và chuyên môn góp phần đảm bảo các dịch vụ hạ tầng được tiếp cận rộng rãi.

Cải thiện quản lý trong cả đầu tư công truyền thống và PPP

Do đại dịch Covid-19 ảnh hưởng đến việc phát triển và sử dụng hạ tầng trên toàn thế giới, ông Imad Fakhoury - Giám đốc Toàn cầu về tài chính hạ tầng, PPP & bảo lãnh của WB, cho biết: “Vẫn còn nhiều cơ hội để cải thiện quản lý trong cả hình thức đầu tư PPP và đầu tư công truyền thống. Mặc dù nhiều quốc gia gần đây đã cải cách khung pháp lý, nhưng chúng ta vẫn cần tiến bộ hơn nữa”.

Ông Fakhoury cho biết thêm, khi các chính phủ đang phải đối mặt với dư địa tài khóa bị suy giảm nghiêm trọng, thì thời điểm này là đúng lúc. Kinh nghiệm từ các cuộc khủng hoảng trong quá khứ cho thấy, nhiều quốc gia sẽ sử dụng chi tiêu cho hạ tầng như một biện pháp kích thích kinh tế trong mùa dịch Covid-19. Việc đầu tư này, ngoài việc mang lại tăng trưởng kinh tế, cần phải minh bạch hơn và hướng vào các lĩnh vực mục tiêu về bền vững trong các khía cạnh lợi ích và bao trùm xã hội, bao gồm bình đẳng giới, tạo việc làm, cũng như khí hậu và môi trường. Đại dịch toàn cầu đã làm sáng tỏ nhu cầu về một thế hệ đầu tư mới giúp các quốc gia tiến gần hơn đến việc đạt được các mục tiêu phát triển của mình một cách hiệu quả, không lãng phí nguồn lực.

Nhằm hỗ trợ sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả và chiến lược trong bối cảnh hạn chế về tài khóa, các chuyên gia WB đưa ra một số khuyến nghị. Theo đó, các quốc gia cần lưu ý đến các khía cạnh pháp lý ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng của chính phủ trong việc ứng phó với các cuộc khủng hoảng như đại dịch Covid-19.

Cụ thể cần áp dụng các thông lệ tốt quốc tế đối với việc sửa đổi và đàm phán lại hợp đồng để tránh các hành vi cơ hội. Đồng thời, quy định về các trường hợp cụ thể như các điều khoản bất khả kháng, cơ chế giải quyết tranh chấp, giải quyết các căn cứ và hậu quả của việc chấm dứt hợp đồng và việc sử dụng các hệ thống giám sát hiện đại để theo dõi tiến độ và giải quyết các quan ngại.

Thêm vào đó, việc điều chỉnh hợp lý các khía cạnh khác của chu trình phát triển dự án hạ tầng - chẳng hạn như quá trình lập kế hoạch, xếp thứ tự ưu tiên và dự toán ngân sách; đánh giá tác động xã hội và môi trường một cách đầy đủ và đánh giá giá trị đồng tiền đầu tư của các phương án mua sắm - cũng sẽ hỗ trợ việc sử dụng hiệu quả các nguồn lực để thúc đẩy hạ tầng bền vững trong bất kỳ giai đoạn phục hồi nào.

Thảo Miên

(责任编辑：Cúp C1)