Các ngân hàng thương mại đã tăng bán chéo trái phiếu cho nhau khi quy định được "nới lỏng" từ ngày 17/5/2021. Ảnh: Duy Dũng.

Hơn một nửa do ngân hàng và công ty chứng khoán nắm giữ

Tính chung trong nửa đầu năm 2021,áiphiếudoanhnghiệpCácngânhàngchủyếubánchétỷ lên kèo thống kê từ SSI Research cho biết, tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành là 208,9 nghìn tỷ đồng, tăng 18,3% so với cùng kỳ 2020, trong đó, doanh nghiệp bất động sản vẫn giữ vị trí quán quân, chiếm 44,2%. Tuy nhiên, riêng trong quý II/2021, vị trí quán quân là các ngân hàng thương mại, với 67 nghìn tỷ đồng trái phiếu được phát hành. Lượng phát hành trái phiếu của các nhà băng trong quý II tăng 41% so với cùng kỳ 2020 và cũng chiếm tới 41% tổng lượng phát hành của quý.

Cũng theo số liệu từ đơn vị này, trong nửa đầu năm 2021, các nhà đầu tư cá nhân mua gần 11 nghìn tỷ đồng trên thị trường sơ cấp, tập trung vào trái phiếu bất động sản, ngân hàng và định chế tài chính phi ngân hàng. Lượng mua này chỉ bằng 47% lượng các nhà đầu tư cá nhân đã mua trong cùng kỳ năm 2020 và không phải bất ngờ khi quy định nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp có hiệu lực.

Số liệu của SSI Research còn cho biết, trong nửa đầu năm 2021, có tới 55,6% lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành là do các ngân hàng và công ty chứng khoán nắm giữ. Cụ thể, các ngân hàng thương mại mua vào 44,4 nghìn tỷ đồng, chiếm 21,3%. Các công ty chứng khoán mua 71,7 nghìn tỷ đồng, chiếm 34,4%. “Tổng vốn chủ sở hữu của các công ty chứng khoán tại ngày 31/12/2020 chỉ khoảng 93 nghìn tỷ đồng, nên nhiều khả năng công ty chứng khoán chỉ đứng tên mua trái phiếu doanh nghiệp trên sơ cấp, nắm giữ ngắn hạn và nhanh chóng phân phối lại cho các nhà đầu tư khác.” – chuyên gia SSI Research cho hay.

Còn lại, các tổ chức trong nước khác mua 50,8 nghìn tỷ đồng, chiếm 24,3% bao gồm các công ty bảo hiểm, các quỹ đầu tư chứng khoán.

Các ngân hàng chủ yếu bán chéo cho nhau

Theo số liệu từ SSI Research, trong 6 tháng đầu năm 2021, 15 ngân hàng thương mại phát hành 68,2 nghìn tỷ đồng trái phiếu với kỳ hạn bình quân 3,37 năm và lãi suất bình quân 4,3%/năm. Nhà đầu tư mua trái phiếu ngân hàng gồm: các ngân hàng (17,8 nghìn tỷ đồng, chiếm 26%); công ty chứng khoán (38,3 nghìn tỷ đồng, chiếm 56%); tổ chức trong nước (10,1 nghìn tỷ đồng, chiếm 15%) và cá nhân (2 nghìn tỷ đồng, chiếm 3%).

Các nhà đầu tư cá nhân chỉ mua các trái phiếu tăng vốn cấp 2 có kỳ hạn dài (7 - 15 năm), hầu hết có lãi suất thả nổi, năm đầu dao động từ 6,2% đến 7,9%/năm. Các trái phiếu này thường kèm theo quyền mua lại trước hạn của tổ chức phát hành sau 2 - 5 năm (hoặc 10 năm với trái phiếu 15 năm), nếu không thực hiện lãi suất các kỳ cuối sẽ tăng rất cao.

Số liệu thống kê cho thấy, có 56,6 nghìn tỷ đồng, chiếm 83% tổng trái phiếu ngân hàng phát hành nửa đầu năm 2021 là kỳ hạn 2 - 3 năm có lãi suất cố định từ 3,0 - 4,2%/năm, trả lãi hàng năm - là mức lãi suất thấp hơn hẳn lãi suất tiền gửi ngân hàng kỳ hạn 12 tháng trả sau (5,6 - 6%/năm). Gần như toàn bộ số trái phiếu này được mua bởi các ngân hàng và công ty chứng khoán.

Theo quy định tại Thông tư 34/2013/TT-NHNN, tổ chức tín dụng không được mua trái phiếu phát hành trên sơ cấp của tổ chức tín dụng khác, nên các công ty chứng khoán thường đứng ra làm trung gian, mua trái phiếu ngân hàng trên sơ cấp sau đó bán lại cho các tổ chức tín dụng khác khác.

Tuy vậy, quy định này đã được gỡ bỏ tại Thông tư 01/2021/TT-NHNN nên các ngân hàng thương mại đã có thể trực tiếp mua chéo trái phiếu của nhau trên sơ cấp từ ngày thông tư có hiệu lực là ngày 17/5/2021 đến nay./.

Duy Thái

(责任编辑：Cúp C2)