Hoạt động nghiệp vụ tại Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: CNPN.

Vậy nguyên nhân của sự chậm trễ này từ đâu? Các cơ quan quản lí cần có giải pháp gì để tạo thuận lợi trong việc xác nhận hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế của DN, tránh những phiền hà, bức xúc không đáng có như vừa qua?

Quy trình 4 bước

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (CNTT) và Thống kê hải quan (Tổng cục Hải quan) Nguyễn Trần Hiệu cho biết: Để xác nhận hoàn thành nghĩa vụ nộp NSNN cho DN hiện đang phải trải qua quy trình gồm 4 bước.

Bước 1, khi nhận được thông báo về số tiền thuế của tờ khai hải quan, DN sẽ đến ngân hàng để làm thủ tục nộp thuế cho tờ khai đó. Bước 2, sau khi DN hoàn thành thủ tục, ngân hàng sẽ chuyển thông tin đến Kho bạc (trường hợp ngân hàng đã phối hợp thu nộp NSNN với Tổng cục Hải quan thông tin này sẽ đồng thời được chuyển cho cơ quan Hải quan). Bước 3, khi nhận thông tin từ ngân hàng chuyển đến, hệ thống Kho bạc sẽ tiến hành các bước xử lí. Bước 4, Kho bạc chuyển thông tin nộp thuế của DN đến cơ quan Hải quan.

Khi nhận được thông tin từ Kho bạc chuyển sang, cơ quan Hải quan thực hiện kiểm tra, đối chiếu và xác nhận DN đã hoàn thành nghĩa vụ nộp NSNN.

Như vậy, thời gian để cơ quan Hải quan xác nhận việc DN đã hoàn thành nghĩa vụ nộp NSNN được tính từ khi DN làm thủ tục trích tiền từ tài khoản ở ngân hàng (bước 1) đến khi cơ quan Hải quan nhận được thông tin từ Kho bạc chuyển đến (bước 4). Việc DN thực hiện trích tiền từ tài khoản ở ngân hàng để nộp thuế không có nghĩa là DN được xác nhận hoàn thành nghĩa vụ nộp NSNN ngay tại thời điểm đó.

Nếu một trong 4 bước hoặc ở cả 4 bước nêu trên mất nhiều thời gian thì thời điểm để cơ quan Hải quan có thể xác nhận hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế của DN càng bị kéo dài hơn. Việc kéo dài này là yếu tố khách quan nằm ngoài thẩm quyền quyết định của cơ quan Hải quan. Đây chính là nguyên nhân thời gian qua nhiều DN phản ánh đã trích tiền từ tài khoản ngân hàng để nộp thuế nhưng có khi 2 đến 3 ngày sau mới nhận được xác nhận hoàn thành nghĩa vụ nộp NSNN từ cơ quan Hải quan (trong khoảng thời gian chờ này DN vẫn bị báo nợ thuế gây ảnh hưởng đến việc mở tờ khai cho các lô hàng tiếp theo).

Ngoài ra, còn nguyên nhân khác là một số trường hợp DN, ngân hàng, Kho bạc và cả CBCC Hải quan thao tác nhập thông tin nộp thuế tờ khai chưa chính xác dẫn đến việc chậm xác nhận hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế của DN (do phải sửa chữa, thao tác lại).

Giải pháp khắc phục

Theo ông Nguyễn Trần Hiệu, để DN nhanh chóng nhận được xác nhận hoàn thành nghĩa vụ nộp NSNN, điểm mấu chốt chính là rút ngắn thời gian trong quy trình 4 bước để xử lí thông tin nộp thuế của DN như đề cập ở phần trên.

Các giải pháp căn cơ được đề xuất chính là mở rộng các ngân hàng tham gia chương trình phối hợp thu nộp NSNN với Tổng cục Hải quan (hiện nay mới có 17 ngân hàng). Giải pháp nữa là mở rộng hình thức thanh toán, nộp thuế, đặc biệt cần áp dụng biện pháp thu ngân sách không cần chấp thuận. Nghĩa là, khi cơ quan Hải quan tính ra được số tiền thuế của tờ khai hải quan sẽ thông báo số thuế này cho ngân hàng nơi DN mở tài khoản. Khi ngân hàng nhận được thông tin sẽ tự động trích tiền từ tài khoản của DN để nộp thuế cho tờ khai, không cần chờ DN làm các thủ tục thanh toán. Để làm được điều này cần có thỏa thuận giữa 3 bên: Hải quan - ngân hàng - DN.

Đặc biệt, để nhanh chóng xác nhận việc hoàn thành nghĩa vụ nộp NSNN cho DN, cơ quan Hải quan đề xuất cơ quan chức năng quy định lại thời điểm hạch toán kế toán, thanh khoản, nợ thuế theo hướng xác định việc DN hoàn thành nghĩa vụ nộp NSNN tại thời điểm trích tiền từ tài khoản ở ngân hàng thay vì tính tại thời điểm cơ quan Hải quan nhận được thông tin từ Kho bạc chuyển sang như hiện nay. Giải pháp này thực sự mang lại nhiều thuận lợi nhưng còn phụ thuộc vào thời gian hoạt động hàng ngày của ngân hàng, do đó để đồng bộ hóa các giải pháp, ngân hàng có thể triển khai hình thức cấp cho DN một hạn mức thanh toán nhất định và thông báo hạn mức này cho cơ quan Hải quan. Khi DN có phát sinh tờ khai phải nộp thuế, cơ quan Hải quan sẽ trích tiền từ hạn mức để nộp thuế cho tờ khai của DN mà không bị phụ thuộc vào thời gian làm việc của ngân hàng.

Ngoài các giải pháp về mặt quy trình thủ tục như đề cập ở trên, Tổng cục Hải quan và Kho bạc Nhà nước sẽ tiếp tục nâng cấp các hệ thống CNTT để tăng cường việc trao đổi thông tin nộp thuế của DN với tần suất 15 phút một lần (hiện việc trao đổi thông tin được thực hiện 1 giờ 1 lần).

(责任编辑：Ngoại Hạng Anh)